Dzień poezji 2024

"Śladami słowa"

21 marca

Poe

tuwim

baczyński

wysocki

asnyk

Światowydzieńpoezjiw bibliotece

nasze filie wypełnione poezją

48

38

13

11

28

Władysław Broniewski

Filia nr 4 (ul. Barnima 25)

Czesław Miłosz

Edgar Allan Poe

Filia nr 5 (ul. Mieszka I 105)

Wisława Szymborska

Tadeusz Rózewicz

Filia nr 6 (ul. Dziennikarska 39)

ks. Jan Twardowski

Adam Asnyk

Filia nr 13 (ul. Księżnej Zofii 2)

Bolesław Leśmian

Konstanty Ildefons Gałczyński

Filia nr 28 (pl. Lotników 7)

Bułat Okudżawa

Włodzimierz Wysocki

Filia nr 38 (ul. 26-go Kwietnia 1)

Jan Brzechwa

Julian Tuwim

Filia nr 48 (ul. Rydla 93)

Filia nr 11 (ul. Pogodna 49)

“Troska i pieśń” to zbiór wierszy zawierający utwory powstałe po 1927, poświęcone rozrachunkowi z przeszłością, problematyce polityczno-społecznej, refleksji ideowej i twórczej. Uznając walkę proletariatu za kontynuację patriotyczno -niepodległościowej tradycji romantycznej nadał jej autor poetycki kształt o znacznej sile oddziaływania emocjonalnego, nasycając liryki gniewem, patosem, egzaltacją poświęcenia i ofiary.

Cukunft "Troska i pieśń"

Akurat „Do prostego człowieka”

"Do prostego człowieka" to wiersz Juliana Tuwima opublikowany w 1929 r. w dzienniku „Robotnik”. Utwór Tuwima, zgodnie z poglądami Skamandrytów, wzywa do pacyfizmu, podkreślając manipulacje, którym poddawani są prości ludzie przez rządzących. Wiersz wzbudził liczne kontrowersje, przede wszystkim w środowiskach rządzących, gdzie odbierano go nie tylko jako podżeganie do zamachu na suwerenną władzę. Piosenka do tekstu wiersza znalazła się na albumie "Prowincja" (2003) zespołu Akurat. Wcześniej punkrockowy zespół Liberum Veto nagrał utwór do wiersza, zamieszczony następnie na kasecie "Wolny. Nie pozwalam."

Kult „Wróci wiosna, Baronowo”

Konstanty Ildefons Gałczyński w wierszu "Wróci wiosna, baronowo" przedstawia radosne oblicze wiosny jako czasu licznych zauroczeń, flirtów i miłości.Pieśń skomponował Stanisław Staszewski, a Kult z Kazikiem połączyli te słowa i muzykę, tworząc własną wersję na pierwszym albumie z serii „Tata Kazika”, na którym Staszewski junior śpiewał kompozycję Staszewskiego seniora. Aranżacja ta doskonale oddaje klimat wiersza Gałczyńskiego. Dodatkowo oprócz interesującej gry instrumentów, w tle słychać intrygujący głos Banana, członka zespołu, który dodał tę wokalizę, aby wzmocnić przekaz, zobrazować, że baronowa coś przeżywa (czyli śmierć barona).

"Edgar Allan Poe – amerykański poeta, nowelista, krytyk literacki i redaktor. Przedstawiciel romantyzmu w literaturze amerykańskiej. W jego twórczości dominowały wątki fantastyki i horroru. Zapoczątkował gatunek noweli kryminalnej (Zabójstwo przy Rue Morgue, Złoty żuk). Stworzył także pierwszą w literaturze postać detektywa – C. Auguste’a Dupina.[...]Poe inspirował Baudelaire’a, Huysmansa, Dostojewskiego, Meyrinka, de Quinceya, Bierce’a jak i całą rzeszę poetów surrealistycznych. Stephane Mallarme określił jego poemat Ulalume jako odbiegające od schematów swojej epoki arcydzieło poezji."

"Bolesław Leśmian, pierwotnie Bolesław Lesman – polski poeta i prozaik żydowskiego pochodzenia, czołowy przedstawiciel literatury dwudziestolecia międzywojennego, krytyk literacki. Uznany za najbardziej nowatorską, najoryginalniejszą i najbardziej skrajną indywidualność twórczą literatury polskiej XX wieku, u której pośmiertnie dopatrywano się poetyckiego geniuszu; za życia zaś określano epigonem Młodej Polski. Twórca nowego typu ballady. Od jego nazwiska pochodzi termin określający specyficzną grupę neologizmów – leśmianizmy."

W filii nr 11 nieopodal Jeziora Głębokiego, wprawdzie zbiór poezji nie jest tak liczny, jak w pozostałych zaznaczonych na mapce bibliotekach, jednak dla uczczenia talentu i roli dla kultury polskiej Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, prezentuje się jego popiersie.

Grzegorz Turnanu „Liryka”

"Liryka, liryka, tkliwa dynamika" jest utworem napisanym przez Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w 1946 r. Wiersz otrzymał oprawę muzyczną Grzegorza Turnaua na potrzeby płyty "Nawet" wydanej w 2002 r.

Kasia Osterczy “Snapshot of a crowd”

Kasia Osterczy to wokalistka i kompozytorka – absolwentka Wydziału Jazzu ZPSM im. F. Chopina w Warszawie, stypendystka i laureatka wielu konkursów. Jej pierwszy autorski projekt (kwartet z Emilią Gołos, Michałem Aftyką i Kacprem Majewskim) inspirowany był właśnie pieśniami Szymanowskiego. Na skutek poszukiwań nowego brzmienia powstało trio z gitarzystą Piotrem Scholzem i saksofonistą Kubą Marciniakiem, którzy znani są choćby z Weezdob Collective. Na "Travel Elegy" Kasia Osterczy nie tylko mierzy się z wymagającą poezją Wisławy Szymborskiej, ale także odpowiada za wszystkie kompozycje.

"Władimir Siemionowicz Wysocki – rosyjski pieśniarz, bard, poeta i aktor. Śpiewał niskim, ochrypłym barytonem, przy akompaniamencie gitary, później także z orkiestrą. Jako aktor zyskał sławę występami w Teatrze na Tagance oraz rolami filmowymi, m.in. w serialu kryminalnym Gdzie jest Czarny Kot. Do śpiewania własnych wierszy zainspirowała go działalność Bułata Okudżawy. Pisał i śpiewał zawsze w pierwszej osobie, dzięki czemu identyfikował się z problemami różnych grup społecznych. W utworach często poruszał temat wojny, śpiewał także piosenki romantyczne."

"Tadeusz Różewicz – polski poeta, dramaturg, prozaik i scenarzysta, członek Wydziału VI Twórczości Artystycznej Polskiej Akademii Umiejętności. Należał do pokolenia Kolumbów. Poezja Różewicza wyraża tragizm osamotnionej jednostki, zagubionej w powojennym świecie zdominowanym przez widmo masowej śmierci, okrucieństwa, obojętności i cywilizacyjnego uniformizmu. Jest to twórczość osoby okaleczonej i porażonej okrucieństwem wojny. Bohater jego wierszy jest osobowością zagrożoną dezintegracją i powszechnym chaosem."

"Jan Jakub Twardowski – polski duchowny rzymskokatolicki, poeta, przedstawiciel współczesnej liryki religijnej. To z jego wiersza dedykowanego Annie Kamieńskiej pochodzi zdanie: Śpieszmy się kochać ludzi – tak szybko odchodzą. Liryka księdza Twardowskiego traktuje zarówno o Bogu, jak i o ludziach i ich problemach. Dobrze widoczne są liczne odwołania i metafory dotyczące przyrody (także jako pochwała stworzenia). Wiersze tego autora często, poprzez apostrofy i inne środki stylistyczne, mają charakter modlitewny."

Mirosław Czyżykiewicz „Moja cygańska”

Włodzimierz Siemionowicz Wysocki to aktor, pieśniarz, poeta rosyjski. Jako aktor zyskał sławę swoimi kreacjami w Teatrze na Tagance oraz kilkoma rolami filmowymi. Dla większości był przede wszystkim pieśniarzem. Śpiewał niskim barytonem, przy akompaniamencie gitary (później również z orkiestrą) pieśni trudne, wymagające kunsztu aktorskiego i ekspresji.

Sanah zaprezentowała swoje ulubione wiersze w muzycznej oprawie. Jest to wyjątkowa składanka nie tylko pod względem wizualnym i muzycznym, ale przede wszystkim tekstowym. W kolejnych utworach artystka śpiewa wiersze m.in. Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego i Wisławy Szymborskiej"Eldorado" to jedyny utwór na albumie, który inspirowany jest poezją zagraniczną. Tym razem chodzi o jeden z najpopularniejszych utworów autorstwa Edgara Allana Poe, amerykańskiego twórcy literatury grozy, będący historią rycerza poszukującego mitycznej krainy pełnej złota.

Sanah "Eldorado"

Sanah "Kamień"

Z dziesięciu utworów na albumie “Sanah śpiewa poezyje”, bardzo wyjątkowo brzmi ten inspirowany wierszem „Kamień” Adama Asnyka, XIX-wiecznego poety i dramatopisarza. Poeta opisuje moment budzenia się człowieka do życia, który chciałby w pełni doświadczyć ludzkiej doli. Aby było to możliwe należy przyjąć w pełni chwile szczęścia, radości, miłości, ale również bólu, cierpienia i wątpliwości – zgodnie z mottem „Chcę cierpieć, kochać i żyć".

"Bułat Szałwowicz Okudżawa – radziecki bard, poeta, prozaik, dramaturg tworzący w języku rosyjskim, kompozytor ballad, pieśni lirycznych i satyrycznych. W poezji Okudżawy dominuje klimat zadumy, smutku, refleksji nad ludzkim losem. Częstym motywem jest wojna, jednak bywa ona zazwyczaj jedynie tłem dla egzystencjalnych rozważań, najważniejszym tematem jest bowiem dramat jednostki zmagającej się z życiem. W utworach zauważalna jest też więź emocjonalna poety z Arbatem, starą moskiewską ulicą, na której w dzieciństwie mieszkał."

"Czesław Miłosz – polski poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, tłumacz, dyplomata; w latach 1951–1993 przebywał na emigracji, do 1960 we Francji, następnie w Stanach Zjednoczonych; w Polsce do 1980 obłożony cenzurą; laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1980)[...]Miłosz był dobrze oczytany w europejskiej tradycji intelektualnej, a jego utwory często podejmowały dialog z dziełami wybitnych filozofów czy były nimi inspirowane. Wśród filozofów, których wpływ jest najwyraźniejszy można wymienić Heraklita z Efezu."

"Wisława Szymborska, właśc. Maria Wisława Szymborska-Włodek – polska poetka, eseistka, krytyczka, tłumaczka, felietonistka; laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1996), założycielka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (1989), członkini Polskiej Akademii Umiejętności (1995), dama Orderu Orła Białego.[...]Szymborska była nierozerwalnie związana z Krakowem i wielokrotnie podkreślała swoje przywiązanie do tego miasta. Orędownikiem poezji Szymborskiej w Niemczech był Karl Dedecius, tłumacz literatury polskiej. W twórczości Wisławy Szymborskiej ważne miejsce zajmują także limeryki, z tego względu zasiadała ona w Loży Limeryków."

Weronika Korthals „Nie wiadomo komu”

Wydawnictwo „On” (2015) Weroniki Korthals zainspirowane jest poezją księdza Jana Twardowskiego. Data wydania krążka nieprzypadkowo zbiegła się z 100. rocznicą urodzin księdza-poety.

Sokół / Hades “Nie śmiem /Wicher dobijał się do okien”

"” Różewicz- interpretacje” to projekt muzyczny czołowych polskich raperów: Sokoła i Hadesa interpretujących poezję zmarłego poety oraz duetu producenckiego Sampler Orchestra. Zakorzenione w hip hopie wydawnictwo przekracza granice gatunku, czerpiąc z estetyki jazzu i ambientu. Bezkompromisowe i często nieoczekiwane interpretacje Sokoła i Hadesa podkreśla taka sama muzyka Sampler Orchestry. Trudna poezja jednego z największych polskich poetów prowokuje do refleksji nad pytaniami odwiecznie człowieka nurtującymi: o istnienie Boga, sens życia czy miłość."

"Adam Prot Asnyk, pseudonim „Jan Stożek” – polski poeta i dramatopisarz; doktor filozofii (1866), w latach 1889–1894 redaktor dziennika „Nowa Reforma” W utworach Asnyka zaczęła z czasem dominować postawa epicka; w miejsce lirycznego obrazu ludzkich przeżyć pojawił się zobiektywizowany, epicki obraz świata, refleksja coraz częściej zastępuje komentarz liryczny. Najpełniejszym wyrazem tej zintelektualizowanej poezji jest cykl 30 sonetów Nad głębiami. Motywem wielu jego utworów są krajobraz górski, zwłaszcza tatrzański (Ranek w górach, Kościeliska, Noc nad Wysoką, Limba, Wodospad Siklawy) oraz motywy morskie (Podróżni, W zatoce Baja)."

"Władysław Kazimierz Broniewski herbu Lewart, polski poeta i tłumacz literacki, autor liryki rewolucyjnej, patriotycznej, żołnierskiej i autobiograficznej; żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej W wierszach Broniewskiego można stwierdzić egzaltację i wzniosłość obok stylu mowy potocznej[...]"

"Julian Tuwim – polski poeta żydowskiego pochodzenia, pisarz, autor wodewili, skeczy, librett operetkowych i tekstów piosenek.Podpisywał się ponad czterdziestoma pseudonimami m.in. Oldlen, Tuvim, Schyzio Frenik, Jan Wim, Pikador, Czyliżem, Atoli, Wszak[...] Znany był ze swojego specyficznego humoru objawiającego się bystrością umysłu i świeżością.Poezja Tuwima uważana jest za jedną z najtrudniejszych ze względu na częste gry słów, zwielokrotnienia znaczeń jednego wyrazu poprzez inne, nie zawsze jasne podkreślenia niektórych słów w zdaniu jakby było ono niedokończone."

Marek Grechuta „Mandarynki, pomarańcze”

” Sen złotowłosej dziewczynki” Juliana Tuwima to przykład poezji niezwykle aromatycznej. Już we wstępie mowa jest o zapachu kobiety, przyrównywanym do pachnących kwiatów.W wykonaniu Marka Grechuty utwór nabiera dodatkowej delikatności oraz emocjonalnego znaczenia.

Konstanty Ildefons Gałczyński, ps. „Karakuliambro” – polski poeta, najbardziej znany za sprawą paradramatycznej serii podszytych absurdem humoresek Teatrzyk Zielona Gęś, w której pojawiła się galeria postaci takich jak Porfirion Osiełek, Piekielny Piotruś, Hermenegilda Kociubińska czy Zielona Gęś.[...] W ostatnich latach życia stworzył kilka większych form poetyckich: Wielkanoc Jana Sebastiana Bacha (1950), Niobe (1951), Wit Stwosz (1952), Kronika olsztyńska (1952). Wydał m.in. tomiki wierszy Zaczarowana dorożka (1948), Ślubne obrączki (1949), Pieśni (1953). Był autorem tłumaczenia (a właściwie parafrazy) Snu nocy letniej Williama Szekspira (1952).

Wiktor Zborowski „Piosenka o królu i żołnierzach”

Bułat Okudżawa jest autorem ponad 800 wierszy, a wiele powstawało razem z muzyką. Znawcy jego twórczości szacują, że stworzył około 200 pieśni m.in. "Piosenkę o żołnierskich butach". Pisywał też powieści historyczne m.in. "Wędrówki dyletantów" i "Spotkanie z Bonapartem". Był też współscenarzystą filmu "Wierność". Powieści były osadzone najczęściej w XIX wieku. Bułat Okudżawa był bardzo popularny również w Polsce. Chętnie tłumaczono i czytano jego utwory. Sam Okudżawa przyjaźnił się z Agnieszką Osiecką.

"Jan Brzechwa, właśc. Jan Wiktor Lesman, pseudonim „Szer-Szeń” polski poeta i adwokat żydowskiego pochodzenia, autor bajek i wierszy dla dzieci, satyrycznych tekstów dla dorosłych, a także tłumacz literatury rosyjskiej. W 1926 ogłosił tom poezji Oblicza zmyślone. Pierwszy tomik wierszy dla dzieci – Tańcowała igła z nitką wydano w 1938 (w tym tomiku znalazły się takie popularne do dziś wiersze, jak: Pomidor, Żuraw i czapla, czy też Na straganie). Tłumaczył z języka rosyjskiego, m.in. utwory Aleksandra Puszkina, Siergieja Jesienina i Władimira Majakowskiego."

Aga Zaryan & Grzegorz Turnau "To prawda"

Album "Księga olśnień" Agi Zaryan zawiera 12 utworów z tekstami wierszy Czesława Miłosza oraz jego ulubionych poetek: Anny Świrszczyńskiej, Jane Hirshfield i Denise Levertov. To zestawienie twórczości Miłosza z utworami, które lubił i które przekładał na język polski, tworzy oryginalny wizerunek noblisty. Miłosz pisał swoje wiersze po polsku, dopiero później były one przekładane na inne języki" - wyjaśnia artystka. - "Mam nadzieję, że w 'Księdze olśnień' słuchacze natrafią na tematy im bliskie."

Żywiołak “Świdryga i Midryga”

Twórczość Bolesława Leśmiana słynie z inspiracji ludowością, które jednak są przedstawione w charakterystyczny, groteskowy sposób. Doskonałym przykładem jest tutaj ballada “Świdryga i Midryga”, opublikowana w zbiorze „Łąka” w 1920 r. Przedstawia mroczną, a jednocześnie groteskową historię Świdrygi i Midrygi. Bo­le­sław Le­śmian czer­pał z epo­ki ro­man­ty­zmu, wy­ko­rzy­stu­jąc taki ga­tu­nek jak bal­la­da, ale też na­wią­zu­jąc do po­dań lu­do­wych. Jego bal­la­dy są jed­nak po­zba­wio­ne pa­to­su, wręcz prze­ciw­nie są gro­te­sko­we, a bohaterowie zostają przedstawieni w krzywym zwierciadle.

L.U.C „Znów to szuranie”

"Znów to szuranie" pochodzi z tomu "Treść gorejąca" z 1936 r. Pojawiający się w nim motyw motłochu, tłumu rządzonego głupotą i popędem, zwanego społeczeństwem lub narodem, pojawił się już w utworze "Wiosna. Dytyramb" z 1918 r. — wierszu-skandalu, od którego zaczęła się wielka sława Tuwima i rewolucja w polskiej poezji. Utwór rapera L.U.C.-a znalazł się na płycie "Poeci" z 2009 r., na której swoje wersje klasycznych utworów polskiej poezji zaprezentowała plejada raperów, w tym m.in. Peja czy Sokół.

Andrzej Zaucha „Włos”

Pod koniec lat 80. Andrzej Zaucha, jazzman Jarosław Śmietana, reżyser Paweł Nowosławski i kompozytor Janusz Grzywacz stworzyli teledysk, a właściwie film animowany oparty na wierszu Jana Brzechwy „Włos w zupie”. Zaskoczenie jest spore, bo Andrzej Zaucha rapuje kolejne zwrotki.

Kult „Ballada o dwóch siostrach”

„Ballada o dwóch siostrach” pochodzi z poematu „Kolczyki Izoldy” Gałczyńskiego z 1946 r. Tytułowe dwie siostry to personifikacja nocy i śmierci. Piosenka, w wykonaniu Kazika Staszewskiego, znalazła się na płycie "Tata 2" zespołu Kult, będącej hołdem dla twórczości Stanisława Staszewskiego — barda, autora tekstów oraz ojca Kazika.