ORS
Julia
Created on January 10, 2024
Over 30 million people build interactive content in Genially.
Check out what others have designed:
TALK ABOUT DYS TEACHER-TEACHER
Presentation
TALK ABOUT DYS WITH TEACHER
Presentation
ESSENTIAL OILS PRESENTATION
Presentation
ANCIENT EGYPT FOR KIDS PRESENTATION
Presentation
CIRQUE DU SOLEIL
Presentation
YURI GAGARIN IN DENMARK
Presentation
EIDIKO JEWELRY
Presentation
Transcript
Julia dobczyńska
Zespół pozostawionego jajnika
Zespół pozostawionego jajnika (Ovarian Remnant Syndrome – ORS) jest nie tak rzadkim powikłaniem kastracji, budzącym jednak wiele kontrowersji w praktyce lekarza weterynarii. Pozostały w ciele samicy fragment jajnika jest odpowiedzialny za zmiany w profilu hormonalnym, które oprócz częściowego zniweczenia efektu samego zabiegu gonadektomii, mogą doprowadzić do rozwoju chorób macicy oraz gruczołu mlekowego.
Co to jest?
Podstawową przyczyną ORS są nieprawidłowości w przeprowadzaniu zabiegu owariohisterectomii lub owariektomii i pozostawienie części tkanki jajnikowej. Może to być niewłaściwe umieszczenie przewiązek lub zacisków, co wynika z niedokładności lekarza i (lub) słabej wizualizacji pola operacyjnego. Jajniki u suk są umieszczone w torebce tłuszczowej i to od młodego wieku, co utrudnia ich dokładne uwidocznienie w czasie zabiegu. Głównie dotyczy to prawego jajnika, który jest usytuowany bardziej doczaszkowo niż lewy. Zdarzają się sytuacje, gdy jajnik leży w nietypowym miejscu, w wyniku czego nieusunięta tkanka gonady pozostaje w jamie otrzewnej po zabiegu. Również istnieje możliwość nieumyślnego upuszczenia lub przypadkowego pozostawienia (np. dotknięcie sieci nożyczkami, którymi przecięto jajnik) w jamie brzusznej tkanki jajnika. Taki kawałek tkanki jajnikowej może ulec rewaskularyzacji, funkcjonować i cyklicznie wydzielać hormony. Osobną kwestię stanowią ponadliczbowe jajniki, które wywodzą się z innego zawiązka i są całkowicie odseparowane od normalnie umiejscowionych gonad. U suk nie zanotowano takiego przypadku, za to u kotek anomalie te były notowane.
Przyczyny
Po niecałkowitej kastracji u suk występują kliniczne objawy cieczki. Pomiędzy kastracją a wystąpieniem objawów może upłynąć nawet kilka lat, a okres ten zależy od ilości pozostawionej tkanki jajnika. Podobnie jak u niekastrowanych suk, wykazuje ona cykliczną aktywność endokrynną, stąd okresowe występowanie objawów cieczki. U zwierząt z zespołem pozostawionego jajnika można wyróżnić poszczególne fazy cyklu, czyli okres przedrujowy, rui właściwej, porujowy i bezrujowy. Długość trwania poszczególnych faz może być bardzo zmienna. Pęcherzyki, które rozwijają się w pozostawionej tkance, mają skłonność do przetrwania, względnie do tworzenia torbieli. W takiej sytuacji może dojść do rozwoju cieczki ciągłej. Szczególnym przypadkiem jest niecałkowicie wykastrowana suka z ropomaciczem kikuta. W takiej sytuacji dochodzi do zapalenia kikuta macicy i rozwoju zapalenia ziarniniakowato-ropnego.
Objawy
Rozpoznanie ORS tylko na podstawie objawów klinicznych jest mało dokładne, gdyż wypływ z pochwy u wytrzebionych suk może wynikać z obecności nowotworów pochwy lub jej zapalenia, natomiast atrakcyjność dla samców, nieznaczny obrzęk sromu i śluzowy, niekrwisty wypływ z pochwy może pozostać u wytrzebionych samic. Najbardziej wiarygodną sekwencją zjawisk jest odnotowanie u suki objawów ciąży urojonej 50-80 dni po uprzednim wystąpieniu objawów „cieczkopodobnych”. W rozpoznaniu u suk pomocne mogą być badania stężeń hormonów jajnikowych w surowicy. Nie powinno się mierzyć w surowicy stężenia estrogenów, ponieważ pojedyncza interpretacja mogłaby być myląca. Wynika to z m. in. z nieodpowiedniego terminu pobrania próbki. Należy pamiętać, że stężenie estrogenów rośnie w trakcie fazy proestrus, natomiast w trakcie oestrus dość szybko opada. Najlepiej zatem zastosować test stymulacji hormonalnej.W przypadkach diagnostycznie wątpliwych, jak i w potwierdzonych wykonuje się laparotomię diagnostyczną.
Rozpoznanie
Usunięcie pozostawionej tkanki jest zabiegiem trudniejszym od standardowej kastracji. Już samo cięcie przez lub w pobliżu blizny po poprzedniej laparotomii powoduje obfite krwawienie. Linia cięcia powinna być na tyle długa, by można było swobodnie zrewidować okolice obydwu tylnych biegunów nerek, co niejednokrotnie wiąże się z przedłużeniem cięcia dogłowowo za pępek. Znalezienie pozostawionego jajnika utrudniają zrosty w jamie otrzewnej. Sama tkanka jajnikowa często bywa zrośnięta z siecią, błoną surowiczą jelit, a po stronie prawej spotyka się nawet zrosty z dwunastnicą i trzustką. Dlatego zabieg powinien być wykonywany przez doświadczonego operatora i raczej nie przez tego, który fragment jajnika pozostawił. U suk zabieg należy wykonać w ciągu 50 dni od wystąpienia cieczki, a u kotek w ciągu 30 dni od rui, po wcześniejszym jednak sprowokowaniu owulacji poprzez podanie hCG. W przypadku zwierząt starszych, zwłaszcza po amputacji macicy, można zaproponować właścicielowi leczenie farmakologiczne. Stosuje się progestageny, głównie w formie długo działających iniekcji powtarzanych co 6 miesięcy. Jednakże skutki uboczne w postaci indukcji zmian nowotworowych w gruczole mlekowym, cukrzycy, nadczynności kory nadnerczy, otyłości czy dermatoz ograniczają długotrwałe stosowanie leków z tej grupy. Mniej ryzykowne wydaje się zastosowanie wprowadzonych ostatnio do praktyki weterynaryjnej małych zwierząt analogów GnRH w postaci podskórnych implantów, które mogą stać się alternatywą dla leczenia chirurgicznego ORS. Nie są jednak jeszcze poznane długotrwałe skutki stosowania analogów GnRH na organizm suk i kotek, dlatego przydatność ich długiego stosowania u samic z pozostawioną tkanką jajnikową jest nadal dyskusyjna.
Postępowanie
Zapobieganie polega na ścisłym przestrzeganiu techniki chirurgicznej, a więc odpowiednie nacięcie powłok brzusznych, które gwarantuje dobrą wizualizację gonad, staranność w nakładaniu przewiązek lub klipsów i całkowite odjęcie obu jajników bez upuszczenia tkanki jajnikowej. Inną kwestią jest śródoperacyjne badanie kotek w kierunku dodatkowej gonady (tzw. trzeci jajnik). W czasie kastracji, ale przed zamknięciem jamy brzusznej, należy sprawdzić, czy wycięte jajniki zostały całkowicie usunięte. W tym celu trzeba je wyjąć poza jamą brzuszną z kieszonki jajnikowej. W czasie usuwania jajników nie może dojść do ich nacięcia.
zapobieganie
oraz zasoby własne
https://weterynarzeradza.pl/a/8,uwagi-na-temat-tzw-zespolu-resztek-jajnika-u-wytrzebionych-chirurgicznie-suk-i-kotek
https://weterynarianews.pl/zespol-pozostawionego-jajnika/
https://magwet.pl/25232,zespol-pozostawionego-jajnika-u-suk-i-kotek-fakty-i-mity
źródła
dziękuję