IMAGES TIMELINE

H πρώτη επαφή των Κυπρίων με τους Άραβες ανάγεται το 648/9 όταν ο Μωαβίας επέδραμε στην Κύπρο. Οι Άραβες άρχισαν να εξαπλώνονται με ορμή από τα βάθη της Ανατολής και πολύ γρήγορα έφτασαν να απειλήσουν βυζαντινά εδάφη. Αν αναλογισθεί κανείς ότι το 622 είναι το έτος της Εγίρας (έτος ίδρυσης του Ισλαμισμού), τότε η μεταμόρφωση των Βεδουίνων της ερήμου σε πολεμιστές και κυρίως ναυτικούς που επέδραμαν σε νησιά μερικές δεκαετίες αργότερα είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Βέβαια οι Άραβες δεν ήταν ναυτικός λαός κι έτσι δεν επιχειρούσαν ταξίδια σε μεγάλες αποστάσεις. Ένα άλλο σημαντικό περιστατικό που συνδέεται με την παρουσία του Ισλαμισμού στην Κύπρο, αφορά στον θάνατο της Ουμ-Χαράμ στην περιοχή της αλυκής της Λάρνακας στη διάρκεια της επιδρομής του Μωαβία. Η γυναίκα αυτή συνδεόταν στενά με τον προφήτη Μωάμεθ και εθεωρείτο ιερό πρόσωπο. Στο σημείο όπου έλαβε χώρα το ατύχημα χτίστηκε ένα τέμενος αφιερωμένο σ' αυτήν. Το μνημείο αυτό που σώζεται έως σήμερα, σύμφωνα με το ιερό βιβλίο των Μουσουλμάνων, το Κοράνι, είναι εξαιρετικά σημαντικό και κάθε καλός Μουσουλμάνος θα πρέπει να το επισκεφθεί αφού ιεραρχείται τέταρτο σε σημασία μετά τη Μέκκα, τη Μεδίνα και το χρυσό τέμενος των Ιεροσολύμων. Επιδρομές έλαβαν χώρα στην Κύπρο, εκτός από αυτές που ήδη αναφέρθηκαν, στα 726 μ.Χ. από τον γιο του χαλίφη Χισιάμ, Μωαβία, στα 743 από το χαλίφη Ουαλίντ Β΄, στα 790 και στα 806 από τον χαλίφη Αρούν αλ-Ρασίτ.

Η πρώτη Αραβική επιδρομή

Οι πρώτες αραβικές επιδρομές του Μοαβία έγιναν το 648/9 μ.Χ.Ο Μοαβία πραγματοποίησε την πρώτη επιδρομή εναντίον της Κύπρου με μεγάλο βαθμό πλοίων. Στη συνέχεια, μετά από πολιορκία κυρίευσε την πρωτεύουσα της Κύπρου Κωνσταντία, την οποία κατέστρεψε. Ανάμεσα στα μνημεία που καταστράφηκαν ήταν και η Βασιλική του Αγίου Επιφανίου. Αναφέρεται πως οι Άραβες αιχμαλώτισαν 120,000 Κυπρίους. Ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι μετά την επιδρομή αυτή συμφωνήθηκε να πληρώνουν οι Κύπριοι στους Άραβες τον ίδιο φόρο που πλήρωναν καις τους Βυζαντινούς και τέλος να παραμείνουν ουδέτεροι. Συνοψίζοντας, η Κύπρος, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, υπήρξε από πάντα μια ελκυστική περιοχή για πολλούς εχθρούς, όπως οι Άραβες κατά τον 7ο αιώνα μ.Χ., οι οποίοι επεδίωκαν την εγκατάσταση ναυτικών βάσεων στο νησί για έλεγχο στην Ανατολική Μεσόγειο. Επίσης, η εξαιρετική ναυτική της θέση και οι πρώτες ύλες που εξήγαγε όπως λάδι, χαρούπια, ξυλεία, την καθιστούσαν σπουδαίο εμπορικό σταθμό. Επιπλέον, το γεγονός ότι η Κύπρος γειτόνευε με Αραβικές περιοχές, όπως η Συρία, η Παλαιστίνη, και η Αίγυπτος, την καθιστούσε ιδανικό μέρος για εξυπηρέτηση των εμπορικών τους συμφερόντων και των στρατιωτικών τους σκοπών, δηλαδή από την Κύπρο θα μπορούσαν να επιτίθενται εναντίον των Βυζαντινών.

Μετά από μερικά χρόνια το 653/4 μ.Χ, ο Μοαβία με ναύαρχο τον Αμπούλ Αβάρ κατέστρεψε όχι μόνο την Κωνσταντία, αλλά και άλλες παρλακτιες πόλεις του νησιού, όπως την Πάφο. Στην πόλη αυτή οι βασιλικές της Παναγίας Λιμενιώτισσας και την Αγίας Κυριακής μετατραπηκαν σε ερείπια. Επιπλέον, μετά την καταστροφή των πόλεών τους οι κάτοικοι της Λάμπουσας μετακινήθηκαν προς τη Λάπηθο και την Καρπασία. Ακολούθως, μετά τη δεύτερη αραβική επιδρομή του Μοαβία, οι αραβο-βυζαντινές διαμάχες συνεχίστηκαν στην Κύπρο μέχρι τη σύναψη συνθήκης ειρήνης που υπογράφτηκε το 688/9 μεταξύ Βυζαντινών και Αράβων. Η συνθήκη αυτή έμεινε γνωστή ως καθεστώς συγκυριαρχίας, σύμφωνα με την οποία η Κύπρος θα παρέμενε ουδέτερη στις συγκρούσεις ανάμεσα στους Βυζαντινούς και τους Άραβες ενώ θα μοιράζονταν τα έσοδα από τους φόρους που θα πλήρωναν οι κάτοικοι του νησιού.H ισορροπία αυτή ανατράπηκε το 691 μ.Χ. ξαφνικά, εξαιτίας μιας κίνησης του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Β ́. Συγκεκριμένα, ο αυτοκράτορας διέταξε τη μεταφορά του πληθυσμού της Κύπρου στην Κύζικο, αρχαία πόλη της Προποντίδας, ανάμεσα στην Πάνορμο και στην Αρτάκη (Ελλήσποντος). Η πόλη που κτίστηκε εκεί ονομάστηκε προς τιμήν του αυτoκράτορα Νέα Ιουστινιανούπολη. Οι λόγοι της μεταφοράς αυτής του κυπριακού πληθυσμού στην Κύζικο ήταν η χρησιμοποίηση των Κυπρίων σε διάφορες σημαντικές υπηρεσίες στην αυτοκρατορία, όπως στρατιωτικές, ναυτικές, ναυπηγικές αλλά και η μη καταβολή φόρων στους Άραβες με τη μετακίνηση τoυ πληθυσμού. Μετά την επιστροφή των Κυπρίων στο νησί, τον 8ο αιώνα, διατηρήθηκε και ο τίτλος του Αρχιεπισκόπου «Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου».

Flip

Οι πρώτες αραβικές επιδρομές στην Κύπρο

Χαλάν Σουλτάν Τεκκέ

+info

7ος-10ος αιώνας μ.Χ.

Το μνημείο Χαλά Σουλτάν Τεκκέ, θεωρείται από τους πιο σημαντικούς ιερούς χώρους του Ισλάμ. Κτίστηκε προς τιμή της Ουμ Χαράμ, η οποία ήταν πιστή οπαδός του Μωάμεθ. Στην εκστρατεία του Μοαβία, η Ουμ Χαράμ συνόδευε το σύζυγο της και σκοτώθηκε πέφτοντας απο το άλογό της, εκεί ακριβώς που είναι κτισμένο το μνημείο της σήμερα στη Λάρνακα.