Co.Di. Mentes dixitais en crecemento.

Mentes Dixitais en Crecemento

CO.DI.

O mundo dixital está cada vez máis presente nas nosas vidas, formando parte delas dun xeito xa inseparable, afectando a todos os ámbitos da nosa rutina. A pesar disto, son moitos os seus ámbitos e aspectos que descoñecemos ou sobre os que non temos toda a información posible. Así, neste libro interactivo buscaremos tratar estes ámbitos, centrándonos sobre todo no papel educativo das tecnoloxías dixitais nas súas vantaxes e posibilidades de uso e naqueles hábitos que debemos evitar en relación a elas.

CODI

Un recurso transmedia creado para axudar ás familias nas dúbidas e preocupacións que teñan con respecto ao uso das tecnoloxías coas súas crianzas.

Boas, eu son

Para isto contaremos ca axuda de CODI, pero... quen é CODI?

Por que CODI?

Que é un recurso transmedia?É unha técnica mediante a cal a historia é desenvolta ou dividida en diferentes plataformas para crear un relato coherente.

Preme aquí para descublilo...

O noso CODI tamén é influencer! Descobre aquí a súa conta de Instagram.

@mentesdixitaisencrecemento

Saúda a CODI premando nesta icona...

Este libro compleméntase con actividades! Cumpriméntaas para facer da túa experiencia 360.

Deste xeito, CODI está programado para aparecer de forma instantánea naqueles lugares onde faga falta a súa axuda, proporcionando as ferramentas e recursos necesarios para solucionar todos aqueles problemas que poidan xurdir. Nas seguintes páxinas poderás coñecer e aprender dalgunha das súas historias, aplicando estas aprendizaxes na túa vida. Moito ánimo e a aprender!

NAVEGACIÓN

Movilidade interna

Redirección ao título

Páxina anterior

Páxina seguinte

Consulta do índice

Movilidade externa

Acceso a actividade de Instagram

Acceso á conta de Instagram

Información complementaria

Acceso ás infografías de Instagram

ÍNDICE

Navegación

Anexos

Bibliografía

Créditos

1

2

3

4

5

6

Navegando en Familia na Era Dixital

Miguel é un neno de 5 anos que naceu en Santiago de Compostela e as súas nais chámanse Ana e Paula e, elas teñen 30 e 35 anos respectivamente. Ambas son de Galicia e máis concretamente de Ferrol; non obstante, unha vez se coñeceron decidiron comezar a súa nova vida nesta cidade chea de oportunidades.Procedentes de familias humildes, Ana traballa como profesora e Paula encárgase de deseñar e crear páxinas web, desempeñándoo a través do teletraballo. Trátanse de oficios que requiren de moito tempo nas súas horas libres o que dificulta establecer límites entre vida persoal e traballo, unha problemática que incrementou coa decisión de ter un fillo.

Ao nacer Miguel, estaban convencidas de que querían loitar por unha educación de calidade, tanto na casa como fóra dela, e que o traballo en equipo entre as dúas ía ser clave para favorecer un crecemento do neno baseado na responsabilidade, comunicación afectiva, empatía, valores positivos, etc. Os primeiros meses de crianza todos estes obxectivos foron traballados en profundidade e de maneira moi coidadosa pois, ambas nais, coñecían a gran repercusión que tiñan as primeiras actitudes, accións e comportamentos no futuro desenvolvemento do neno.

A pesar disto, cando Miguel cumpriu 4 anos, o novo estilo de vida excedeu a Ana e Paula: novos horarios, incompatibilidade para traballar, novas necesidades, estrés, ... Un ritmo frenético onde cada día se convertía nunha aventura diferente, o que non permitía ás nais traballar na casa de maneira adecuada.

Ana precisaba de tempo para corrixir actividades, deseñar futuros proxectos a realizar nas clases e incluso facer reunións telemáticas con algunhas familias e profesionais do centro; por outra banda, estaría Paula, quen ao traballar de maneira completa a distancia pensaba que ía contar con máis tempo para coidar a Miguel, mais non sucedeu así xa que, polo contrario, parecía ser una “distracción” no seu traballo e lle resultaba moi complicado atender a dúas necesidades ao mesmo tempo: deseñar as páxinas web, acudir a reunións, concentrarse e, a maiores, darlle de comer ao infante, intentar que durmise, que fixese as tarefas, etc.

Como solución a esta nova situación, decidiron optar polas tecnoloxías para intentar que nos momentos que Miguel estivese na casa, todas as rutinas e actividades básicas se levasen a cabo da maneira máis rápida e sinxela posible; é dicir, colocar unha pantalla de móbil, tableta ou televisión diante do neno para comer, ducharse, ... e incluso comezaron a empregala como principal método lúdico nas súas tardes (en lugar de xogar cos bonecos, libros, na rúa, etc.). Tratábase dunha solución que simulaba a un pequeno parche que simplemente resultou efectivo de maneira momentánea.

Os primeiros problemas comezaron a observarse no ámbito educativo, dentro das clases de Miguel. A súa mestra percibiu que o rapaz tiña moi pouca paciencia para realizar os exercicios, mostraba un carácter negativo cos seus compañeiros, nos recreos limitábase a sentarse sen compañía (illábase dos seus compañeiros e compañeiras), ... Tras todo isto, a súa profesora decidiu concertar unha titoría con Ana e Paula:— Na escola, estamos observando un moi baixo rendemento en todas as actitudes de Miguel e, este, é un feito que nos preocupa moito pois está afectando no seu desenvolvemento social e escolar. Na clase, adoita pedirme con frecuencia o móbil ou a tablet para traballar e, no momento en que lle digo que non, comeza a chorar e adoptar un carácter bastante negativo. — comenta Uxía, a súa profesora.

Estas afirmacións caeron como un vaso de auga fría sobre elas pois, ningunha, se decatou deste carácter tan negativo que estaba a ter Miguel e, polo tanto, decidiron comezar a observar de maneira máis precisa todo tipo de interaccións, comunicación e actividades que realizaba o neno dentro da casa.

Tras dúas semanas no que as nais se limitaron a analizar cada movemento e comportamento do seu rapaz, chegaron á conclusión de que Miguel mostraba unha gran dependencia polo dixital debido ao carácter tan permisivo que adoptaron na súa crianza coas novas tecnoloxías; romperon todos os límites, esquemas e regras polas que estiveron loitando nos primeiros meses de vida de Miguel e, ademais, as consecuencias que estaban a ter repercutiron na súa dinámica familiar, social e cognitiva:

—Que fixemos Paula? — preguntou Ana cunha voz temorosa — deixamos de lado ao nos fillo e fixemos que crease unha gran dependencia do móbil.

—Ana tranquila, esta é unha situación que aínda temos tempo para solucionar — respondeu Paula — o noso fillo é un meniño, podemos volver a guialo por un bo camiño onde as tecnoloxías estean da nosa parte, sen chegar a cambiar por completo ao noso Miguel.

— Como estás tan segura? Deberíamos deixar de traballa co ordenador na casa? Iso tamén pode afectarlle e...

— Coñezo unha máquina, mellor dito un robot, do que me falaron moi ben que pode axudarnos a solucionar os nosos problemas — comenta Paula — Eu mesma estiven a deseñar a súa páxina web para darse a coñecer na cidade.

— CODI — responde Paula — podemos intentar falar con el, agora mesmo é o que máis coñece as tecnoloxías e o que máis nos pode guiar...

— E como se chama? — pregunta Ana.

Tras esta conversa, deciden contactar con CODI, quen instantaneamente aparece na habitación onde se encontran Ana e Paula:

— Bos días! CODI ao voso rescate, que precisades? — comenta cun ton moi alegre e esperto.— Que rápido! — menciona Ana — non contabamos contigo agora. Pois ben, ... o noso fillo, Miguel, ten un comportamento un tanto distinto e pensamos que é pola dependencia que creou coas novas tecnoloxías.— Claro — engade Paula — nós non queríamos isto, sempre estivemos moi pendentes pero xa sabes, unha cousa levou a outra, moito traballo, pouco tempo, cousas que pasan...

— Umm, ben ben — responde CODI pensativo — polo que me comentades, este asemella ser un caso máis nas principais problemáticas actuais durante a crianza. Non vos preocupedes, isto ten unha solución moi fácil e non sodes as primeiras nin as últimas chamadas que vou recibir deste tipo.— Xenial! Entón, que facemos agora? Que nos podes dar para acabar con isto? Un libro? Outro xoguete? — comenta Paula.— Non, non, nada diso! — responde CODI — A única solución sodes vós.— Nós? — responden ambas nais á vez — pero se xa fixemos todo o que puidemos.— Si, si, vós sodes as únicas que cambiando a mirada e reflexionando sobre o que fixestes ata agora ides poder cambiar a situación de Miguel — sinala CODI.

Ana e Paula estaban bastante perdidas, non sabían por onde empezar, sobre que pensar ou que pensar e, por iso, ofrecéronlle a CODI que quedase con elas durante todo o proceso, pois ían precisar de alguén que coñecese á perfección como actuar e que as guiase nesta nova etapa de cambios. Ao escoitar esta oferta, CODI aceptou sen pensalo e, con máis ganas que nunca, comezaron xuntos esta viaxe.— Agora que está todo listo, imos comezar co primeiro punto: que vos coñezades a vosoutras mesmas como nais; é dicir, que saibades o tipo de crianza que tedes e, ademais, o que desexedes para poder cambiar dun ao outro estilo — comeza dicindo CODI.— Imos aló... — responden as nais.

— Hoxe en día coñécense 4 tipos de estilos parentais, dos cales podedes conseguir máis información premendo na seguinte ligazón — comenta CODI —. Polas experiencias que estivestes comentándome, podo dicir que nun inicio contabades cun estilo democrático; mais, co paso do tempo e as dificultades que fostes encontrando polo camiño, o voso estilo de crianza cambiou a un algo máis permisivo.— E iso? Como puideches sabelo? — pregunta Ana.

— Nun principio, tratabades de traballar por unha comunicación aberta, por establecer límites, intentabades crear e buscar xogos en liña didácticos, ... máis no último ano estes límites case non existían, a vida conxunta en casa era inexistente e, o máis importante, Miguel gañou unha autonomía case absoluta nestas tecnoloxías...— Que cambio, non nos decataríamos de todo isto hasta que alguén, coma ti, ou grazas á escola, falase con nós. — responde Paula.— Agora sodes vós as persoas encargadas de cambiar as normas ao estar na casa, de xogar, de falar, ... sodes as únicas que no referente aos límites poden conseguir un cambio — afirma CODI.

Actividade 1

vídeo preciso para desenvolvela

— E no que respecta ás tecnoloxías? — pregunta Ana.— Ese é o segundo punto a traballar — responde CODI —. A día de hoxe as novas tecnoloxías desempeñan un papel fundamental ao facilitar a comunicación a nivel global, impulsar á innovación e posibilitar diferentes escenarios que sen a súa inmediatez non serían posibles. A súa creación e actualización permiten o desenvolvemento da sociedade pois, ao final, teñen unha repercusión moi positiva en todos os niveis: educativo, médico, empresarial... Non obstante, para que isto suceda, tamén é preciso que coñezamos o uso que facemos delas e como podemos melloralo — engade CODI —. Por todo isto, vouvos preguntar: que uso facedes vós das tecnoloxías?— A verdade, é que ocupan case o 100% do meu día — responde Paula — traballo na casa dende o ordenador, cando teño tempo libre sempre miro o móbil ou algunha serie no televisor.— Eu igual — engade Ana — aínda que, principalmente, emprego o móbil para ver Instagram e YouTube no meu tempo libre.

— Xusto! — sinala CODI — isto é algo moi habitual entre a xente da vosa idade e puiden sabelo grazas a un cuestionario realizado polo alumnado da Universidade de Santiago de Compostela no colexio onde se atopa Miguel. Nestas declaracións podo observar como as redes sociais e o mundo dixital conseguiu absorbervos de tal maneira que, agora, contades con certa adición polo móbil e as pantallas, en xeral, é certo?

— Si, a verdade é que dependemos moito destes aparellos — responde Ana.

Recomendamos descargar a seguinte guía:

Utilizarase para realizar a

Actividade 2

— Moi ben, pois unha vez se recoñeceu esta situación — apunta CODI — é importante que comprendades que, no voso papel de nais, as consecuencias de este uso tan normalizado non reflicten exclusivamente sobre vós, senón que Miguel tamén se ve afectado.— E como así? Se el non anda no meu móbil cando en estou con el? — pregunta Paula.— Isto é o que eu chamo “efecto espello”— comenta CODI —, pois os nenos e as nenas pequenas van actuar como se fosen o mero reflexo dos seus pais e nais coma se se tratasen dun espello: se vós adoitades dar as grazas ao recibir algo novo, Miguel tamén o fará ante unha situación similar; se adoitades a darvos abrazos, Miguel tamén será moito máis cariñoso cos seus compañeiros ou compañeiras e, polo tanto, se vós estades todo o día co móbil ou o ordenador, Miguel quererá collelo para imitarnos e ser coma vós.

— Claro — comenta Ana cunha voz algo triste — todo ten sentido agora mesmo. Ás veces dáballe un xoguete a Miguel mentres eu estaba traballando no ordenador para que estivese entretido e, nese momento, el enfadábase e dicíame que tamén quería traballar coma min, ... un enfado ante o que cedía e lle daba o móbil.— Ti mesma — lle responde CODI — acabas de presentar as dúas problemáticas que estivemos a traballar durante todo este tempo.— O carácter permisivo e mal emprego das redes sociais que temos no noso día — menciona Paula.

— Si! — exclama CODI— Vós debedes ser conscientes do rol activo que desempeñades na vida de Miguel, non só como nais, senón que tamén como educadoras: sodes un dos principais axentes educativos durante a vida de Miguel. Por todo isto, gustaríame rematar a aprendizaxe de hoxe coa seguinte ensinanza: Os pais e nais son os alicerces do mundo dixital das súas crianzas. Ao ser conscientes do seu propio comportamento en liña e fomentar unha relación equilibrada coa tecnoloxía, poden construír unha base sólida para que os seus fillos e fillas medren como persoas seguras, conectadas e eticamente responsables na era dixital.

Cursos do Ministerio para seguir formándonos

Despois desta aparición e aportación de CODI sobre a familia, maternidade e as novas tecnoloxías, Ana e Paula decidiron traballar, de novo, polo respecto mutuo dentro da familia, polo afecto e apoio entre todos ante situación problemáticas, por un estímulo grupal pola vida en conxunto e por unha comunicación aberta e flexible, entre outras cousas. Ademais, en relación coas tecnoloxías optaron por non desfacerse delas na súa rutina pois, consideraban, que se trataba dunha necesidade máis no ritmo de vida que demanda a sociedade e, polo tanto, buscaron determinadas páxinas web e recursos dixitais que defendían unha finalidade educativa e adaptada á idade de Miguel e, a maiores para formarse como nais e persoas neste mundo, inscribíronse nun curso onde se explicaban as bases da tecnoloxía, o que esta permitía, maneiras de usala e, o máis importante, como crear unha relación saudable con ela. Volveron de novo, grazas a CODI, a ter un estilo de vida moito máis equilibrado e respectuoso.

LIGAZÓNS DESTE CAPÍTULO

Os pais e nais son os alicerces do mundo dixital das súas crianzas. Ao ser conscientes do seu propio comportamento en liña e fomentar unha relación equilibrada coa tecnoloxía, poden construír unha base sólida para que os seus fillos e fillas medren como persoas seguras, conectadas e eticamente responsables na era dixital.

Comenta a túa opinión deste capítulo!

Actividade 3

A Tecnoloxía como Aliada

Ana é unha nena de 4 anos que vive nunha pequena casa ás aforas de Santiago de Compostela coa súa nai Marta e a súa avoa Carmen de 80 anos, pero case sempre quédase con Carmen porque a nai viaxa moito por traballo. Cando Ana non está no colexio, acompaña á súa avoa nas tarefas do fogar, tanto dentro da casa coma fóra, coidar as galiñas, traballar na horta, limpar a casa...

Cando un día van á cidade a facer a compra no bus urbano, unha señora cae ao chan e da un golpe na cabeza; aparentemente está ben pero non é capaz de levantarse por si mesma, polo que os veciños axúdana. Ana e Carmen viron toda a situación pero seguiron facendo os seu recados. Na noite, unha vez que Ana está deitada e durmindo, Carmen ponse a pensar no acontecido nese día e dándolle voltas, chega á conclusión de que ela é una persoa maior a cargo dunha nena pequena durante case toda a semana e non sabe como pode reaccionar a súa neta se ela cae e non pode levantarse.

Marta e Carmen nunca falaron con Ana sobre o que podería pasarlle a Carmen cando está soa con ela (tropezar e caerse, por exemplo) nin como debería actuar ante esta situación. Ao día seguinte, Carmen fala coa súa neta sobre o acontecido o día antes: -Bos días, Ana! Aquí tes o almorzo – pregunta Carmen mentres se senta con ela a almorzar - Ana... acórdate do que pasou onte cando iamos de recados no autobús? Ana pon cara de estrañar o que lle di a súa avoa. -Lembras que caeu unha señora cando íamos no autobús? E que tiveron que axudala a levantarse? - sigue contándolle a avoa.

Cando Marta chega da súa viaxe, Carmen coméntalle a situación e ambas contactan coa escola para saber como deberían introducir este tema con Ana, que linguaxe empregar, que recursos... O colexio coméntalles que teñen á súa disposición a CODI; un chatbot ao que lle poden preguntar o que precisen saber a través dun teléfono móbil ou dun ordenador.

-Si, fíxose dano na cabeza – responde Ana. -E ti saberías a quen tes que chamar se eu tropezo e estou no chan? - Pregúntalle Carmen mentres Ana volve a poñer a mesma cara de estrañar. Con isto, Carmen decátase de que Ana non sabería realmente o que tería que facer no caso de que ela caese na casa.

Póñense mans a obra e empezan a preguntarlle a CODI: Que facer se Carmen se cae? Recoméndalles que se poñan en contacto coa Cruz Vermella (981586969) posto que eles posúen un botón de emerxencia, de fácil accesibilidade ao que Ana podería chamar se atopa a súa avoa no chan. Ben é certo, que este servizo é de pago polo que CODI ofrécelles alternativas diferentes, como son os protocolos de actuación en primeiros auxilios e enlaces a vídeos explicativos infantís .

— Que divertido mamá! — di Ana mentres xoga ao videoxogo infantil que lle presentan Marta e Carmen. — Gustouche? — pregúntalle a avoa. — Si, moito! — exclama Ana con moita emoción Agora, Ana quere seguir xogando e axudar á súa avoa cando a Marta non estea.

Comenta se coñecías algún destes xogos!

Actividade 1

Nesta casa non se empregaba moito a tecnoloxía hasta este momento, polo que Ana decátase da utilidade que teñen e xorde nela a necesidade de estar comunicada coa súa nai cando marcha de viaxe por traballo, para contarlle que tal o día. Ante esta necesidade, CODI proponlles diferentes aplicacións para poder levar a cabo dita comunicación e explica a importancia de poñer límites no uso das tecnoloxías; polo que recoméndase ler o Capítulo 5.

LIGAZÓNS DESTE CAPÍTULO

Preme en CODI para acceder

Infografía sobre aplicacións para realizar videochamadas

Que vantaxes lle vedes vós á tecnoloxía

Actividade 2

Este capítulo alberga temáticas sensibles como o ciberacoso e o grooming (ciberacoso sexual).

ALERTA

Se non te sintes preparado ou preparada para ler sobre isto recomendamos que voltes ao índice.Outros 5 capítulos moi interesantes agardan por ti

Consecuencias Negativas do Uso Excesivo das Tecnoloxías

CODI pasaba a tarde no seu taller, como de costume, amontoando e abrillantando parafusos e porquetas, ata que chegou unha nova alerta ao seu sistema central.— Martiño, pai viúvo de 46 anos, precisa da miña axuda. Ten unha filla de 6 anos, Antía, e acaban de compartirlle unha conta de TikTok da súa nena, da que el non sabía a súa existencia — reflexiona en voz alta — . Vaia... parece un caso de neglixencia cara as tecnoloxías. Corrixámolo antes de que sexa tarde!

SOLICITUDE DE AXUDA

NOME: MartiñoIDADE: 46 anos

PROBLEMA: Deu cunha conta da súa filla na plataforma TikTok da que non tiña constancia. A nena chámase Antía e ten 6 anos.

Uns intres máis tarde, CODI aparece (maxicamente?) no apartamento desta familia.— Que rápido! — exclama Martiño — Como...?— Que bonitas vistas hai dende Pelamios — interrompe CODI — ... Chamábasme, verdade?— Si! Pero non esperaba tal velocidade, nin que tiveras fibra óptica — di en ton de broma — . Ben, vaiamos ao asunto, estou bastante preocupado.— Normal, este tipo de cousas ocorren por unha falta de supervisión, así é?

— A verdade que o meu traballo non me permite pasar todo o tempo que me gustaría coa nena. Son auxiliar de saúde domiciliario, polo que paso bastante tempo fóra da casa, as veces inclusive teño que marchar sen previo aviso, por iso merqueille a tableta, para que estivera entretida. De todas formas, non debería ter acceso ás redes sociais se llo restrinxo co control parental, non si?— A ver, se a rapaza adiviña ou descobre o contrasinal de nada serve. De todos os xeitos, con esta idade o uso de dispositivos debería ser supervisado e facerse acompañado dunha persoa adulta.— Entón que fago? Quítolle a tableta? — pregunta Martiño con preocupación.

— Non! Nun mundo dixitalizado como no que vivimos non ten sentido illar ás crianzas dos beneficios das TICs, pero para iso, debemos ter moi en conta cales son os riscos aos que nos enfrontamos, establecer pautas e limitar os tempos de uso. Xa sabes iso que din, todo en exceso é malo — advirte CODI — . Tes o dispositivo por aí?Martiño afirma coa cabeza e busca a tableta para, a continuación, darlla ao pequeno robot. Este saca un cable e conéctase ao aparato, analizándoo e amosando estatísticas na pantalla que ten como rostro.

Tempo de uso

Media de uso por día: 4 horas

Talking ROI: 25 minutos.

League of Clans: 45 minutos.

Brother stars: 27 minutos.

JouTubo: 2 horas e 33 minutos.

— Impresionante... Todo isto que quere dicir? — pregunta o pai abraiado.— O primeiro que detecto é que a túa nena pasa moitas horas conectada, polo que falamos de sobreexposición — a pantalla de CODI muda de novo ao seu rostro —. Isto é un perigo xa que mesmo se as tecnoloxías poden axudarnos a moitos niveis, incluído no desenvolvemento, un uso excesivo ou prexudicial poden provocar o efecto contrario. Observa.

- Adicción!?! — exclama o pai de Antía. A continuación senta, preocupado polo que está a acontecer e CODI procura animalo acariciándolle as costas.

Clica no video da cara de CODI

— Si, pero aínda estamos a tempo, establecendo límites e mediante boas prácticas pódese reverter a situación. Existen moitas actividades, neste caso físicas, que poden satisfacer os estímulos que precisa a rapaza para seguir desenvolvéndose. Non prohibas, substitúe por un ocio atractivo e saudable!Tras un silencio Martiño agradece ao robot. CODI móstrase orgulloso afirmando que esa é a súa labor, facer da relación familias-tecnoloxía unha experiencia enriquecedora, posto que estas non son un inimigo, senón unha parte máis da nosa sociedade que se incorporou nesta a gran velocidade. Cun sorriso, o señor decide continuar e afrontar o seguinte paso:— Vale, que facemos coa conta de TikTok? — pregunta coa determinación de axudar á súa filla.

— Ben, o seu sería borrala, xa que segundo a normativa da aplicación ata os 13 anos non debería poder facer uso desta — suspira o robot —. Quen lle axudou a crear a conta? Fala con ela, explícalle a situación e dálle alternativas para substituír este tipo de ocio. Se ela quere crear contido pode facelo, pode chegar a ser moi positivo para o desenvolvemento de distintas habilidades, pero sempre contigo e quedando nos vosos dispositivos. Non é adecuado compartilo con máis persoas porque formará parte da súa identidade dixital.

— Identidade dixital?— Si, as nosas accións en Internet deixan pegada. Ao mellor cando creza Antía non está de acordo con que as súas fotos e vídeos foran expostos. O ideal é esperar a que teña a madurez para consentilo.Ante isto, Martiño pregúntase se isto é habitual. Que fan as crianzas na rede?

A continuación CODI desprega un cartaz do seu brazo esquerdo e ensínallo a Martiño.Mentres o pai consulta o cartaz reflexiona sobre as amplas posibilidades que ten a Rede, pero CODI irrompe estes pensamentos con dureza mentres di:— Eu son o primeiro en apreciar as marabillas do dixital, xa que así foi como vin a este mundo, pero os riscos relativos á Rede non son unicamente cuestións de desenvolvemento e saúde, tamén entra en lugar a seguridade, xa que moitas veces a crueldade do mundo real viaxa pola Internet e chega ás pantallas dos máis pequenos.— Que queres dicir CODI? — tatexa Martiño ante a seria expresión da máquina.CODI acende a súa pantalla, pedindo atención e presenta como a gran variedade de riscos en liña son clasificados en tres categorías: riscos de contido, contacto e conduta.

Accede aquí ao cartaz de CODI e comenta se estas prácticas se corresponden coa túa realidade.

Actividade 1

Tipos de riscos na rede

Contido

Este risco prodúcese cando a crianza está exposta a contido inapropido. Dentro do contido non apropiado para a rapazada podemos encontrar imaxes sexuais e/ou violentas; publicidade de espazos que non corresponden para a súa idade; elementos que promovan ideas racistas, machistas, xenófobas...; ou espazos onde se fomentan condutas de risco como autolesións ou ideas suicidas.

Contacto

Dáse cando a persoa menor de idade contacta con xente con intencións lesivas contra a crianza. Como por exemplo, adultos que teñen intencións sexuais ca rapazada, ou que promoven ideas radicais ou perigosas para o saúde e benestar do infante.

Conducta

Este tipo de risco refírese a cando é a mesma rapazada quen reproduce e contribúe a que se produza contido inapropiado, coma escribir mensaxes de odio ou difunan imáxes inadecuadas.

É moi complexo traducir estes riscos en danos reais. Grazas ao marco conduta-contacto-contido podemos facelo. Clica na miña cabeza para atopalo!

Clica en cada un deles para profundar

ContidoInfante como receptor

ContactoInfante como participante nunha actividade iniciada por un adulto

CondutaInfante como vítima / Autor

Agresión e violencia

Abuso sexual

Explotación comercial

Autoagresión e autolesiónContido suicidaDiscriminaciónExposición a un contido extremista e violento

Exposición non desexada a contido pornográfico

Mercadeo integradoXogo en liña

RadicalizaciónPersuasión ideolóxicaDiscurso de odio

Violación e uso indebido de datos persoaisPiratería informáticaFraude e acosoExtorsión sexual

Exposición non desexada a contido pornográfico

Acoso cibernéticoActividades violentas cos achegados

Abuso sexual infantilProdución e consumo de material abusivoImaxes non apropiadas creadas polo infante

Transmisión en vivo de abuso sexual infantilExplotación sexual de infantes

Preme neste parafuso para voltar á historia

— Presentándomo así CODI... fasme sentir pavor. O mellor sería non deixarlle nada e listo — dubida Martiño ante a presentación que acaba de presenciar na pantalla do seu compañeiro.— Non, esa non é unha solución, xa que perderá a oportunidade de desenvolver moitas outras habilidades, ademais é inviable vivir en desconexión nun mundo no que a liña entre o real e o virtual é cada vez máis difusa. É máis — corrixe o robot —, que algo aconteza na Rede non quere dicir que non sexa real. Todos estes perigos son problemáticas reais que atoparon outro medio polo cal proliferar.— Vaia, grazas CODI, cada vez entendo mellor. Se coñezo en profundidade estes aspectos negativos saberei como previlos ou actuar de maneira máis axeitada.

Ante esta reflexión, a antena do experto dixital curtocircuíta nun espectáculo chispeante, expresando así ledicia ante a reflexión de quen chamou pedindo axuda, amosando como comprende e asimila todo o que CODI procura ensinarlle. Aínda coa xactancia de ver como a súa misión vai progresando, CODI baixa a temperatura dos seus compoñentes para pórse serio, xa que o que ven a continuación é algo que non se debe tratar con frivolidade.— Ben — comeza a falar o robot aclarándose a gorxa —, imos por bo camiño así que non quero que o que ven a continuación desestime os nosos avances. Destes problemas que dixemos que están migrando cara o dixital quero advertirte especialmente de dous: o ciberacoso e o grooming.

Martiño asinte, comprendendo o que lle vai presentar o seu novo amigo, xa que polo menos un dos termos élle coñecido. El xa experimentou que é o ciberacoso, polo que da un paso adiante e decide contarlle a CODI unha mala experiencia con compañeiros dun antigo traballo, ao que o robot atende e afirma que isto pode pasar a calquera idade.Baseándose nesta experiencia o pai define o ciberacoso como aquel acoso ou intimidación que ocorre por medio das tecnoloxías dixitais, no seu caso foi mediante redes sociais e aplicacións de mensaxería, polo que CODI completa que tamén pode ocorrer en plataformas de xogos, foros ou mesmo con chamadas telefónicas. Mediante isto búscase atemorizar, enfadar e humillar ás vítimas.

— Cando pasara por aquilo sufrín de moita ansiedade, estrés e frustración. A miña autoestima estaba nun punto moi baixo. Cando comecei a padecer trastornos do sono e problemas para concentrarme é cando acudín a terapia. Estiven un tempo con depresión, por sorte nunca cheguei a ter pensamentos suicidas. Isto pasou hai 10 anos, polo que está superado pero lembralo faime tremer aínda a día de hoxe. Por iso tampouco son unha persoa apegada ás tecnoloxías máis aló do básico.— Comprendo, moitas grazas por compartilo comigo — di CODI procurando reconfortar ao seu amigo.— Grazas a ti CODI. Non quero que Antía teña que pasar por algo así.— Enténdote perfectamente. Non se lle debe desexar isto a ninguén, pero xa que está superado non deixa de ser unha experiencia da que podemos aprender.

— E... para evitar que pase, tes algún consello?— O primeiro é concienciar. Outórgalle a túa filla a confianza para falar contigo sobre estes temas e comunicádevos abertamente. Ensínalle que tipos de interaccións están mal, como as ameazas, extorsión ou o escarnio público. Por outra banda, a nivel tecnolóxico dálle ferramentas como configurar adecuadamente a privacidade das súas contas, mais ensínalle a reportar e bloquear aquelas cousas inapropiadas. Aínda é moi pequena para que conte coas súas propias redes, pero antes de que te des conta crecerá e terá un móbil na man. De momento, supervisa a súa pegada dixital pero explicándolle porque o fas. No momento no cal teña a idade que requiren as plataformas e ela teña unha sólida formación en como moverse cos dispositivos electrónicos e na Rede poderás soltar, pero faino paulatinamente.— Uf, que complexo — suspira Martiño — , pero tes razón. É cuestión de formarme eu e formala a ela. O coñecemento é poder.— E seguridade — completa mentres a súa pantalla fai o amago de chiscar un ollo. — E seguridade, si.

Tras isto, o noso protagonista volta pensar naqueles riscos. Quedáronse no tema do ciberacoso e profundaron nel pero... Cal era a outra palabra que mencionara CODI?— Grooming — exclama o robot coma se os pensamentos de Martiño foran totalmente transparentes para el.— Oh, si... De que se trata? — Este tamén é un tema sensible. Falemos con seriedade e propiedade — sentencia CODI antes de pórse a explicar —. O grooming é a situación na que un neno ou nena é enganado e acosado por unha persoa adulta con fines sexuais por medio do uso das TIC. O escenario que crean as persoas que perpetran este delito é de confianza e amizade para que as vítimas concedan os seus “desexos”.

— Iso é terrible, imaxino que con pedir que non falen con adultos descoñecidos non é suficiente non?— Non, porque moitas veces crean perfís falsos e fanse pasar por menores para lograr o seu fin. Actúan tanto en redes sociais coma en foros, salas de chat ou videoxogos.— E como actúan?— Poden realizar enganos mediante unha participación afectiva ou inclusive recorrer a ameazas e extorsións para conseguir material, ou no peor dos casos, procurar un encontro coa vítima. O seu enfoque é que a vítima non se identifique como tal, senón que pense que é participante dun xogo que non pode comunicar a ninguén, invalidando súa capacidade de identificar a situación e recoñecela como abuso.

— Polo tanto, as vítimas se moven ou ben por confianza ou por medo e vergoña, dese xeito non se ven capaces de denunciar.— Exacto. Ao igual que co ciberacoso a comunicación aberta e as configuracións de privacidade adecuadas son o mellor mecanismo para previlo, tamén se poden establecer filtros de contido que bloqueen cousas inapropiadas, como fotos de espidos. Neste caso é de vital importancia verificar as amizades que se fan en liña e que confíen nos seus instintos, en canto consideren que algo é estraño o mellor é bloquear e eliminar. Se estableces unha relación de confianza coa túa filla, ela poderá contarche con quen conversa e poderás detectar un caso destes. Lembremos considerar a Internet como o que é, unha extensión da realidade. Durante a infancia hai que acompañar ás crianzas no mundo dixital do mesmo xeito que se fai cando, por exemplo, se vai ao parque: coñecer con quen xoga, programar os encontros coas familias doutras amizades...

Martiño estremece ante o que lle acaba de contar CODI, pero entende a onde quere chegar, polo que non debe acovardarse. Estes mesmos riscos existen no mundo tanxible. Grazas á información que lle deu o seu amigo agora é quen de enfrontarse a estes riscos e levar unha senda dixital tranquila e segura, aínda que o primeiro é o primeiro, debe razoar coa súa filla sobre as actividades que realiza na Rede e o tempo que pasa diante das pantallas. — Penso que xa tes claro que facer — conclúe o robot — tal vez sexa hora de marchar. — Moitas grazas! Estaba perdido antes de que chegaras, por certo, por onde entraches..? CODI? E cando se decatou, CODI xa non estaba no apartamento, probablemente estea de volta no seu taller desparafusando parafusos e apertando porquetas ou resolvendo conflitos tecnolóxicos noutras historias.

LIGAZÓNS DESTE CAPÍTULO

Nun mundo dixitalizado, tes que estar informado e preparado. Coñecer o risco é o mellor xeito de previlo.

Comenta este capítulo na seguinte publicación

Actividade 2

Importancia da Formación en Competencias Dixitais. O Móbil non é o Inimigo

— Dende hai un tempo meu fillo está empregando máis o móbil demándamo para facer cousas do día a día – Comenta Roi.Catuxa respóndelle:— Co meu fillo pasou o mesmo, pedía o móbil ou a tableta para comer mentres xogaba ou vía vídeos, cando íamos ao parque a xogar pedíame todo o rato o móbil. — Si que era unha situación complicada. E que fas por cambialo?

— Pois é difícil porque non sei moi ben como xestionar o uso do móbil na casa, por que eu emprégoo moito e meu fillo víame usalo todo o día. E claro, os nenos imitan o que fas. — Agora que o comentas tes razón... eu tamén utilizo o móbil moito tempo e non me parei a facer esa reflexión.Mentres están falando soa a alarma do colexio e sae a rapazada correndo. Despois de saír as alumnas e alumnos pola porta, aparece Serxio, e vai canda Lorenzo e Xurxo, que ao velos algo preocupados pregúntalles:— Bos días, que tal estades?

Ao que Catuxa, tras facer un pequeno esbozo de preocupación contesta:— Pois algo preocupados a verdade, estabamos falando do uso que fan os nosos fillos dos móbiles e decatámonos de que nós tampouco facemos un bo uso del.— E se nós non facemos un bo uso, que exemplo lles imos dar aos pequenos? — Engade Roi cunha voz non menos preocupada que a de Catuxa.

— Creo que temos a solución na aula de informática — comenta Serxio. — Si home, xa sabemos que na internet hai moitas cousas e moita información, pero non somos profesionais do dixital — responde Roi. — Vós non, pero CODI si — Responde Serxio cun sorriso na cara. Roi e Catuxa míranse algo estrañados. — CODI? Ten nome de roomba. Que nos queres ensinar?

— Non muller, CODI é un visitante que veu hoxe ao colexio e sabe moito do dixital e as novas tecnoloxías, de feito o seu nome ven de Competencia Dixital. — Responde Serxio. — Que é iso de Competencia Dixital? — Pregunta confundido Roi. Serxio mentres lles convida a pasar ao colexio, explícalles que o mellor modo de aprender o que é Competencia Dixital e tentar resolver os seus problemas é preguntándolle ao mesmo CODI.Entrando á aula de informática escoitan ruídos *Beep, Boop, Beep* *Clink, Clink*. Catuxa e Roi achéganse con dúbidas a eses sons robóticos, e atópanse cunha televisión da que están a saír os sons.

— CODI, esperta, estas persoas precisan da túa axuda. — Dille Serxio ao televisor. E o televisor comeza a moverse *Beep, Beep* *Clonk*. Roi e Catuxa ven que ese aparello ten corpo, pernas e brazos. — *Beep* Bos días, desculpade que estaba en modo hibernación. En que podo axudarvos? — Boas CODI, preséntoche a Roi e Catuxa. Tróuxenos xunto a ti para ver se lles podías botar unha man. CODI xira a tele que ten por cabeza e aparece un símbolo de interrogación nela. Logo encóllese de ombros e desenróscase a man e dálla a Catuxa e Roi.

— Non de forma literal CODI, é para que lles axudes a solucionar un problema — Explica Serxio. — *Son de aparello eléctrico* Por suposto. — Dirixíndose á Catuxa e Roi — En que podo axudarvos? — Pois mira, estabamos falando Catu máis eu sobre o uso que facemos do móbil e como os nosos fillos nos imitan. Comenta o pai de Xián mentres suxeita a man do robot. — Si, é que estamos preocupados porque adquiran o hábito de empregar o móbil para todo, e como aínda son pequenos podemos cambiar a cousa. Tras procesar a información uns segundos e facer uns sons estraños, a pantalla desta marabilla da enxeñería ilumínase.

— Atopei 9.348.432 resultados que vos poderían axudar. Se comezamos agora, terémolos todos vistos para a hora da cea. — E pódesnos facer un resumo sobre os temas máis importantes? — Dille a muller. — Se queredes facer un bo uso das tecnoloxías debedes ter en conta as vosas Competencias Dixitais e as formas de Participación Dixital Responsable. Cal queredes que vos explique?

Competencias Dixitais

Participación Dixital Responsable

Competencia Dixital

Cal é o significado de C.D.DigComp e as súas áreas.Coñece o teu nivel de C.D.

Participación Dixital Responsable

A Netiqueta,Como participar de forma responsable.Exposción de menores na rede.

Preme na pantalla de CODI o tema que desexes experimentar

Continúa a historia aquí

Qué é a Competencia Dixital?

Refírese ao noso conxunto de habilidades e coñecementos ao usar móbiles ou internet. Hai marcos de competencias coma o DigComp.

O Marco Europeo de Competencias Dixitais, ou DigComp para aforrar RAM; conta con 5 áreas temáticas sobre conceptos e habilidades necesarias no uso das tecnoloxías.Para coñecelas mellor e saber o teu nivel de competencias segundo o DigComp pulsa neste botón.

Volta á historia

Competencia Dixital

DigComp

Participación Dixital Responsable

Máis información sobre a Netiqueta

Exposicións dos infantes

Non debemos de esquecer coidar tamén a forma na que nos expoñemos a nós mesmos e a outras persoas. Por iso debemos ter especial coidado en se mostramos aos máis pequenos nas redes, e como o facemos.

Información de Apoio

Volta á historia

Participación Dixital Responsable

Que compón á Netiqueta?

A netiqueta é o “saber estar”. Este saber estar agrupa unha serie de 10 normas que explican como facer un uso correcto e respetuoso da rede e as súas interacións.

Para facer un uso correcto da Internet debemos seguir unha serie de normas para ter unha boa convivencia co resto de persoas, e que se coñece como Netiqueta.

Para coñecer en profundidade estas normas podes premer aquí.

Volta á historia

Anterior Infografía

— Se me desculpades teño que volver ao modo hibernación, teño os chips fritidos polo que preciso descansar. Tras agradecerlle a CODI por prestar a información e explicación dos temas, Roi e Catuxa marchan. E a medio camiño o robot aparece correndo detrás deles. — Roi, que levas a miña man!

LIGAZÓNS DESTE CAPÍTULO

Un móbil non é bo nin malo, dependerá do uso que lle damos. Coa formación necesaria esperemos que se satisfaga a nosa andaina internauta.

Actividade 4

Comenta este capítulo na seguinte publicación

Gardiáns Dixitais.Crianza Consciente na Era Dixital

Estes son Rocío e Manuel, pais de Carlos. Hoxe ao igual que todos os días están almorzando xuntos antes de comezar o día e como sempre Carlos quere ver os debuxos antes de ir ao colexio. — Mamá, podo ver a tableta mentres almorzo? — pregunta Carlos.— Vamos a chegar tarde, só un minuto e logo saímos — sentencia Rocío.

Esta situación que semella tan frecuente na actualidade, onde as rutinas e horarios son tan esixentes que apenas hai tempo para a conciliación familiar é común nesta familia. De tal xeito, xa pola tardiña, cando Carlos está a facer as tarefas de clase, os seus pais están entretidos coas súas responsabilidades e pese a que o neno lle pregunte certas dúbidas nos seus exercicios, a súa atención non está posta no seu fillo. — Papá podes axudarme con estas tarefas? — Claro, fillo, axúdoche nun minuto — responde distraído mirando o ordenador.

Pasan os minutos e Carlos canso de agardar pola axuda, muda das súas tarefas á tableta que está na mesa, e aburrido decide poñerse a xogar. — Como vas coa tarefas Carlos? — pregunta a súa nai.— Estou xogando mamá, termínoas nun rato — di con toda a súa atención focalizada na pantalla.— É importante que termines as túas tarefas primeiro, despois poderás xogar todo o que queiras — reclama Rocío.O certo é que Rocío leva razón, pero cando volve a deixar ao neno só este segue nos seus xogos, e cando xa é de noite decátase de que apenas comezou cos deberes do día seguinte.

Cando é a hora da cea, a familia fala sobre o seu día e sobre as cousas que fixeron, e é aquí cando sae a preocupación de Carlos, que ao non ter traballado nada, sinte ansiedade respecto ás clases do día seguinte. Os pais preocupados pola situación que xa se ten repetido outras veces, deciden que non poden agardar máis, e póñense en contacto co robot máis famoso do momento, deseñado para axudar aos pais e nais na concienciación sobre o uso das tecnoloxías por parte dos seus fillos e fillas. Nada máis dicir isto, unha voz resoa na sala e un pequeno robot aparece en escena. É CODI e ante tan inesperada chegada todos os alí presentes pegan un brinco nas súas cadeiras.

Ao momento, CODI aparece na habitación e preséntase ao pais, que non dubidan en expor a súa situación e facerlle preguntas. — Moi boas, eu son CODI o seu asistente tecnolóxico familiar favorito, e estou aquí para o que precisedes! — Moitas grazas por aparecer tan rápido CODI! — exclama a nai — Case nos matas do susto pero é de agradecer que chegues ao momento onde aqueles que te precisan. — Moitas grazas CODI. Queríamos preguntarche sobre como poñer límites coa tecnoloxía dixital — vacila Manuel —. O noso fillo Carlos está a ter certos problemas polo uso excesivo desta, e non sabemos moi ben como axudarlle.

— Para min é todo un pracer axudar. O primeiro é decatarse das horas que pasa o cativo diante das pantallas. Cantos anos tes Carlos? — Teño 5 anos — contesta Carlos.— Mmmm — reflexiona o robot —. A esa idade os nenos poden comezar a empregar os medios dixitais de xeito máis produtivo, ademais de que comezan a desenvolver a conciencia e a autorregulación. É recomendable que os pais e coidadores traballen cos seus fillos para determinar os dispositivos que empregan, o contido que consumen e as persoas coas que se conectan en liña. Non deberías de pasar máis de 1 hora diante dunha pantalla.

— E como podemos limitar este uso? — interroga Rocío.— É fundamental que vós como pais establezades normas e límites na educación dos vosos fillos, pero debemos ter en conta que os nenos que reciben normas moi esixentes obedecen por medo ao castigo, e á mínima oportunidade que teñan mostraranse rebeldes e transgresores. Debedes ensinar ao voso fillo a xestionar o descanso e o entretemento de forma adecuada, ofrecendo todas as posibilidades de ocio ao voso alcance e motivalos para que se impliquen nelas.— O tempo de ocio é moi importante, pero son as tecnoloxías en verdade tan contraproducentes? — continúa o pai coa ronda de preguntas.

Para máis información sobre o ocio ide ao capítulo 6 pinchando neste parafuso

— As novas tecnoloxías poden resultar moi divertidas e atraentes, especialmente para a mocidade, e se ben é certo que existen varios perigos e inconvenientes as novas tecnoloxías ofrecen gran cantidade de posibilidades. Se queredes fálovos máis sobre as pautas de prevención para os pais — propón CODI.

Para máis información sobre os perigos da tecnoloxía ide o capitulo 1, pinchando na miña cara

— Por suposto CODI! — exclama a parella ao unísono.— Como xa vos dixen antes, é básico establecer xunto cos teus fillos unhas regras consensuadas para navegar pola Internet, a redacción dunhas normas e a exposición destas nun lugar visible pode ser unha boa opción para axudar ao voso fillo a recordar o que se comprometeu a cumprir. — E que nos dis sobre o lugar e tempo onde debería empregar a tecnoloxía? — É preferible que o emprego da tecnoloxía sexa nunha zona de uso común, e evitar que se conecten pola noite. Ademais, é recomendable evitar o seu uso en zonas de xogo e no momento das comidas. Por suposto, é preciso fixar obxectivos e tempo para navegar pola rede.

— Moitas grazas CODI. Tes algunha información máis para nós? — pregunta Manuel. — Gustaríame deixar claro que as pantallas deben usarse con moderación, con un propósito e en equilibrio co tempo dedicado a unha variedade de actividades fóra da pantalla — resolve CODI —. Debedes axudar a xerar hábitos saudables, prestando especial atención ao descanso, á alimentación, ao exercicio físico, ao tempo de desconexión; debedes establecer un diálogo aberto sobre os posibles riscos das tecnoloxías; apoiar as decisións críticas e acompañar na resolución de problemas; e por suposto, ser vós o mellor exemplo para o voso fillo. E finalmente un consello para ti Carlos: Non permitas a ninguén da Internet cousas que non lle permitirías ás túas amizades e se tes algún problema fala con teus pais, seguro que poden axudarte a solucionalo. — Moitas grazas polo consello CODI — agradece Carlos.

Infografía sobre o tempo en pantalla

Actividade 1

Comenta unha experiencia relativa á posta de límites coa tecnoloxía

LIGAZÓNS DESTE CAPÍTULO

No mundo dixital, vivimos sen parar, pero límites e diálogos axúdannos a navegar. A tecnoloxía é regalo, pero debemos recordar, Que un uso consciente e supervisado é clave para non tropezar.

Ocio:As súas Formas e Beneficios

Xavier é un pai solteiro que reside na cidade de Santiago de Compostela. Ten 45 anos e dous fillos ao seu cargo, o maior chamado Miguel, que ten 10 anos, e o pequeno e protagonista desta historia, Xoán, de 5 anos. A situación laboral de Xavier, combinada coa carga de traballo que supón ser un pai solteiro, non lle permiten involucrarse no ocio dos seus pequenos tanto como o facía no pasado.

No caso do seu fillo maior, estas necesidades de ocio vense cubertas en gran medida pola realización de actividades deportivas e pola súa propia vontade de xogar cos seus amigos fora da casa. Pola outra banda, é a situación de Xoán a que preocupa ao seu pai, xa que non mostra inquedanza ningunha polos deportes, a actividade física, xogar no parque... sendo a tableta e o móbil as súas fontes preferidas de ocio.

Finalmente, Xavier decide que ten que buscar axuda para solucionar esta situación dunha vez por todas, xa que lle preocupa que, de esperar máis tempo, a actitude e os hábitos do seu fillo sexan difíciles de reconducir. Desta forma, Xavier chama por teléfono a unha das súas amigas da infancia, Sara, coa que segue a manter un bo contacto debido a que viven na mesma cidade: — Ola Xavier, canto tempo! Alégrome moito de falar contigo, que pasou? — pregunta Sara. — Ola Sara, eu tamén! A verdade é que necesito da túa axuda, estou moi preocupado por Xoán... — E iso? Cóntame Xavier, cal é o problema?

Xavier intenta utilizar o seu tempo libre para xogar con Xoán, pero os seus intentos son infrutuosos, xa que o cativo rexeita este tipo de actividades (que tan ben lle funcionaron a Xavier co seu outro fillo) e segue utilizando unicamente medios dixitais. Así, Xavier atópase desesperado xa que os recursos que coñece acerca do ocio están esgotados, non sabe que intentar para atraer a atención do seu fillo. Ademais, a isto súmase a problemática de que, debido a esta falta de tempo, en moitas ocasións o xogo dixital non é supervisado o que, combinado co bo dominio das tecnoloxías de Xoán, preocupa en gran medida ao seu pai. Así, en moitos casos Xavier ten atopado na tableta novas aplicacións que Xoán descarga sen permiso, utilizándoas sen ningún tipo de supervisión ou beneplácito por parte de seu pai.

— Só quere xogar coa tableta, non quere quedar cos seus amigos, non quere saír da casa... non sei que máis facer Sara. Pensei que ti, tendo estudiado Pedagoxía, poderías saber coma axudarme — responde Xavier. — Entendo — reflexiona Sara —. É algo cada vez máis común, non só lle pasa a Xoán. Á súa idade é perigoso centrar o tempo de ocio unicamente nas tecnoloxías, mais estas poden formar parte del. — Xa o sei Sara, pero intentei todo o posible para crear un equilibrio e nada funciona! Non coñezo máis recursos aos que acudir, estou desesperado.

— Creo que sei quen pode axudarche — afirma Sara —. Hai un robot, CODI, deseñado para axudarnos a nós, os pais e nais, a solucionar este tipo de problemas. — CODI... e coma podo contactar con este robot? Ao dicir estas palabras, CODI aparece de repente na habitación na que se encontraba Xavier, para sorpresa do mesmo. — Ola, chámome CODI, creo que precisas da miña axuda non si? Explícame o teu problema. — Ola! Verás, o meu fillo só quere xogar coa tableta e por máis que o intento non consigo que ningunha outra forma de ocio lle interese. Ademais, a miña situación fai que, moitas veces, non poida supervisar estes xogos, polo que me preocupa o que poida ver e facer na miña ausencia.

— Entendido, isto é un problema habitual e cada vez máis frecuente, non estás só nisto! É normal que te preocupes xa que o tempo de ocio, sobre todo dos máis cativos, debe ser algo equilibrado. Unha exposición demasiado elevada ás tecnoloxías, deixando de lado o ocio físico e colectivo, pode ter consecuencias a longo prazo — relata CODI.— Coma cales? — inquire Xavier.— Unha maior dificultade para ter relacións persoais, menor desenvolvemento motor, dependencia destes xogos... — Meu deus!

— Tranquilo — acalma CODI—. O xogo dixital tamén pode ser moi beneficioso para os nenos e nenas! Simplemente hai que saber como regulalo e xestionalo. — Entendo, poderías explicarme como facelo?

— Claro, para iso estou aquí! Hai diversas formas de ocio, tanto dentro dos medios dixitais coma nos medios físicos. Aquí tes distintas opcións informativas en función do tipo de ocio sobre o que queiras aprender, incluíndo nelas exemplos de xogos e de estratexias que podes seguir co teu fillo. Eu recoméndoche que entres en todas!

DISTINTOS TIPOS DE OCIO

Hai diversas formas de ocio, tanto dentro dos medios dixitais coma nos medios físicos. Aquí tes distintas opcións informativas en función do tipo de ocio sobre o que queiras aprender, incluíndo nelas exemplos de xogos e de estratexias que podes seguir co teu fillo. Eu recoméndoche que entres en todas!

Ocio físico

Ocio dixital

OCIO DIXITAL

Perfecto! O ocio dixital pode ser moi beneficioso para os pequenos e pequenas, xa que aporta unha infinidade de posibilidades para crear recursos educativos. Aquí tes tres opcións nas que premer para aprender sobre diferentes aspectos do xogo dixital. Ánimo!

Xogos con carácter educativo

Cómo xestionar o xogo dixital

Aprender xogando: webs educativas

OCIO FÍSICO

Xenial! As actividades de ocio que requiren un exercicio físico son moi importantes para os cativos de idades moi temperás. Este ocio, xa sexa individual ou en grupo, favorece o seu desenvolvemento físico, a súa coordinación... asegurando un desenvolvemento persoal adecuado. Ademais, cando se trata de exercicios en grupo axuda tamén as relacións sociais, os amigos son o primeiro!

Actividades creativas

Deportes

Xogos tradicionais

O EQUILIBRIO NO OCIO

O tempo de ocio, sobre todo entre os máis cativos, debe ser algo equilibrado. Os medio dixitais son unha fonte válida e moi beneficiosa de ocio, pero debe ser regulada para evitar posibles riscos.

Como podemos facer un bo uso do ocio dixital?

• Supervisando os xogos aos que se accede
• Controlando o tempo de uso
• Mesturándoo con actividades físicas
• Dándolle un valor educativo

ACTIVIDADE FINAL

Cantas opcións! O ocio é algo moi valioso na vida de todos e todas, e que se pode usar sempre con fins educativos! Espero que todos estes recursos sexan valiosos para ti e os poidas utilizar na túa vida diaria. Por último, quero que coñezas que non es o único nesta situación, polo que fixemos unha publicación no noso instagram, no que os distintos pais e nais que accedan a este recurso poidan compartir as súas experiencias, os xogos que utilizan, etc. Convidámoste a participar e recorda xogar sempre!

Actividade 1

Valora os recursos propostos e comparte uns novos!

LIGAZÓNS DESTE CAPÍTULO

ANEXOS

1

2

3

5

4

6

BIBLIOGRAFÍA

1

2

3

5

4

6

CRÉDITOS

Esta obra está baixo licencia CC BY-NC 4.0

Este libro transmedia foi creado polo alumnado da materia de Formación en Rede do grao en Pedagoxía na Universidade de Santiago de Compostela:Laura Alberdi García, Nerea Ávila Carreira, Claudia Cortizo Barro, Ángel Fontenla Macarrilla, Iago López Canosa e Nerea Otero PilladoCoordinado por Silvia López Gómez.

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Información complementaria

Actividade 1

Comenta unha experiencia relativa á posta de límites coa tecnoloxía

Infografía sobre o tempo en pantalla

Para afondar no tema da exposición dos infantes nas redes e as súas consecuencias atepei dous recursos (un vídeo e un artigo) cos que podemos traballar.

Información adicional

Despois de consultar estes materiais, animámovos a compartir a vosa opinión sobre esta cuestión no Instagram de CODI.

Actividade 2

Artigo:

Aprendamos Juntos 2030. (2019, 7 de xaneiro). Tu hijo y tú en la era digital. [vídeo]. YouTube https://www.youtube.com/watch?v=qvAfWaNvwb8&embeds_referring_euri=https%3A%2F%2Feuc-onenote.officeapps.live.com%2F&source_ve_path=MjM4NTE&feature=emb_title Asociación Española de Pedaiatría. (s.d.). Plan Digital Familiar. https://plandigitalfamiliar.aeped.es/plandigitalfamiliar.php Barragán Sánchez, R.; Martínez Pérez, S.; Palacios Rodríguez, A e Romero Tena, R. (2022). Habits, norms and use of technologies at home from a gender perspective in early childhood. Digital Education Review, 41.https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=8526061 Flujas Contreras, J. M.; Gómez Becerra, I. e Martínez de Salazar Arboleas, A. D. (2022). Concilia-TIC: Guía de buenas prácticas para el uso inteligente,óptimo y saludable de las nuevas tecnologías en la familia. Junta de Andalucía. Consejería de Igualdad https://www.observatoriodelainfancia.es/ficherosoia/documentos/7722_d_Guia-BBPP-ConciliaTIC.pdf Gewerc Barujel, A.; Martínez Piñeiro, E. e Vila Couñago, E. (2018). El papel de la familia en la construcción de la competencia digital. Revista Ibérica de Sistemas y Tecnologías de Informción. DOI: 10.17013/risti.28.1–13 Helguera Fuentes, M.; Labrador Encinas, f. e Requesens Moll A. (2018). Guía para padres y educadores sobre el uso seguro de Internet, móviles y videojuegos. Defensor del Menor de la Comunidad de Madrid https://www.ucm.es/data/cont/docs/39-2015-03-22-Gu%C3%ADa%20para%20padres%20y%20educadores%20sobre%20el%20uso%20seguro%20de%20Internet,%20videojuegos%20y%20m%C3%B3viles.pdf López Gómez, S.; Martín Gómez, S. e Vidal Esteve, M. I. (2022). Guía de buenas prácticas para familias y docentes. Recomendaciones para el uso de la tecnología en Educación Infantil. Universidad de La Laguna. https://riull.ull.es/xmlui/handle/915/31096 Rojas, V. (2008). Influencia de la televisión y videojuegos en el aprendizaje y conducta infanto-juvenil. Revista chilena de pediatría, 79, 81-85. https://www.scielo.cl/scielo.php?pid=s0370-41062008000700012&script=sci_arttext

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Os xogos tradicionais supoñen unha forma de concetar coas nosas raíces e o noso contexto a través do ocio. Trátase de xogos con décadas ou centos de anos de historia, que seguen a ter un gran valor lúdico e educativo. Deixamos a continuación unha páxina onde indagar máis sobre o tema e coñecer máis estes xogos, de forma que os poidades utilizar nas vosas casas.

http://xogostradicionais.consellodacultura.gal/

Os deportes son unha gran fonte de ocio e unha actividade moi boa para o noso corpo! Con eles os cativos e cativas poden divertirse xogando, desenvolver as súas habilidades motoras e físicas e tamén as súas habilidades sociais. É importante ter en conta sempre que o deporte a practicar ten que ser unha elección conxunta co teu fillo/a, sempre hay que escoitar a súa opinión!

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Información complementaria:

Actividade 1

"Aprende las emociones"

"Habitat the game"

"Mi pequeña oruga glotona"

"Infancia y pantallas digitales"

"Uso y abuso de las tecnologías en niños y adolescentes"

Enlace á actividade

Xogos educativos

Mundo Primaria

Árbol ABC

Webs educativas

Vídeos de apoio

Xogos Tradicionais

Crea novas normas aquí!

Actividade 3

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Realiza o test e comenta aquí os teus resultados!

Actividade 1

DigComp

DigComp

Información complementaria:

Actividade 1

Actividade 2

Enlace á actividade

Enlace á actividade

O botón vermello

Cruz Vermella

Apps de videochamadas

Xogos para aprender primeiros auxilios

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Información complementaria:

Actividade 1

Actividade 2

Enlace á actividade

Enlace á actividade

Infografía de apoio

Infografía de apoio

Actividade 3

Enlace á actividade

Artigo de apoio

Vídeo de apoio

Actividade 4

Enlace á actividade

Vídeo-Práctica a netiqueta na Internet

Aínda que o obxectivo principal dalgúns xogos non sea o ensino, moitos deles combinan á perfección a diversión ca aprendizaxe. Aquí recollemos algúns deles, non teñas medo a probalos!

Aprende las emociones

Habitat the game

La pequeña oruga glotona

-Aprendamos Juntos 2030. (2019, 7 de xaneiro). Tu hijo y tú en la era digital. [vídeo]. YouTube https://www.youtube.com/watch?v=qvAfWaNvwb8&embeds_referring_euri=https%3A%2F%2Feuc-onenote.officeapps.live.com%2F&source_ve_path=MjM4NTE&feature=emb_title -Ceinos Sanz, C. E Nogueira Pérez, M. A. (2015). Influencia de la tablet en el desarrollo infantil : perspectivas y recomendaciones a tener en cuenta en la orientación familiar. Tendencias Pedagógicas, 2, 33-50. https://redined.educacion.gob.es/xmlui/handle/11162/119451 -Fondo das Nacións Unidas pola Infancia. (2017). Niños en un mundo digital. https://www.unicef.org/media/48591/file/SOWC_2017_SP.pdf -López Muñoz, I. (2022). Protección integral de la infancia ante el uso de las tecnologías de información y comunicación en México. Revista Latinoamericana de Derechos Humanos. 33 (2). Doi: https://dx.doi.org/10.15359/rldh.33-2.7 -Organización de Estados Iberoamericanos para la Educación, la Ciencia y la Cultura. (2022). Primera infancia en la era de la transformación digital, Una mirada Iberoamericana. Organización de Estados Iberoamericanos. https://oei.int/downloads/blobs/eyJfcmFpbHMiOnsibWVzc2FnZSI6IkJBaHBBalpOIiwiZXhwIjpudWxsLCJwdXIiOiJibG9iX2lkIn19--33f007ed95e0ee6d373858151bfad7be49e0aea1/Primera%20infancia%20Transformacion%20Digital%20ESP.pdf -Roca, G. (Coord.) (2015) Las nuevas tecnologías en niños y adolescentes. Guía para educar saludablemente en una sociedad digital. Faros. https://www.researchgate.net/profile/Daniel-Aranda-3/publication/278017110_El_impacto_de_lo_digital_en_la_comunicacion_y_las_relaciones_de_los_adolescentes/links/5578538a08aeacff200280be/El-impacto-de-lo-digital-en-la-comunicacion-y-las-relaciones-de-los-adolescentes.pdf#page=47

Información complementaria:

Actividade 1

"Aprende las emociones"

"Habitat the game"

"Mi pequeña oruga glotona"

"Infancia y pantallas digitales"

"Uso y abuso de las tecnologías en niños y adolescentes"

Enlace á actividade

Xogos educativos

Mundo Primaria

Árbol ABC

Webs educativas

Vídeos de apoio

Xogos Tradicionais

Información complementaria:

Actividade 1

Actividade 2

Enlace á actividade

Enlace á actividade

O botón vermello

Cruz Vermella

Apps de videochamadas

Xogos para aprender primeiros auxilios

Existen unha gran cantidade de páxinas web que amosan un contido destinado á educación dos máis cativos e cativas a través dos xogos e a interactividade, aquí deixamos dous exemplos para que as explores e aprendas con elas!!

Mundo primaria

Árbol ABC

Información complementaria

Vídeo-Consecuencias da adicción á tecnoloxía

Actividade 1

Actividade 2

Enlace á actividade

Enlace á actividade

Vídeo-"Sharenting" A privacidade dixital d@s nen@s

Información complementaria

Actividade 1

Comenta unha experiencia relativa á posta de límites coa tecnoloxía

Infografía sobre o tempo en pantalla

Ademais do ocio dixital que escollamos, será importante saber xestionalo, limitalo e supervisalo de forma correcta. Para iso, deixamos estes recursos á túa disposición!

Cruz Roja - Teleasistencia. (s. f.). https://www2.cruzroja.es/web/teleasistenciaNiños y tecnología: ventajas e inconvenientes del uso de dispositivos móviles | Mepiar. (s. f.). https://www.mepiar.com/ninos-y-tecnologia-ventajas-e-inconvenientes-del-uso-de-dispositivos-moviles/Sapos y princesas. (2023, 10 marzo). 8 Juegos y actividades para enseñar primeros auxilios a los niños de forma divertida. Sapos y Princesas. https://saposyprincesas.elmundo.es/ocio-en-casa/juegos-para-ninos/juegos-ensenar-primeros-auxilios/

Co.Di., ou CODI para facilitar a lectura, é un acrónimo do termo Competencia Dixital. Fun creado polo alumnado da materia de Formación en Rede do cuarto curso do Grao en Pedagoxía 2023/2024 co obxectivo de desenvolver ás familias neste eido a través de distintas problemáticas que vos preocupan especialmente (jeje, así o indica a miña centralita mais as enquisas realizadas á ANPA do cole Vite I en Santiago de Compostela).

- Andrés Vilora, C.; Sánchez-Antolín, P. e Paredes Labra, J. (2018). El papel de la familia en el desarrollo de la competencia digital. Análisis de cuatro casos. Digital Education Review, 34. - Ansaldo Rosillo, J. (2022). Acompañar el saber SER de la competencia digital. Claves para las familias. Padres y Maestros. 392. DOI: 10.14422/pym.i392.y2022.005 - Area-Moreira, M. e Guarro, A. (2012). La alfabetización informacional y digital: fundamentos pedagógicos para la enseñanza y el aprendizaje competente. Revista española de Documentación Científica. DOI:10.3989/redc.2012.mono.977 - Durán Alonso, S. (2022). “Mamá, quiero ser youtuber”: Una realidad sin regular. View of “Mom, I Want to Be a Youtuber”: an Unregulated Reality (eagora.org) - Gewerc Barujel, A.; Martínez Piñeiro, E. e Vila Couñago, E. (2018). El papel de la familia en la construcción de la competencia digital. Revista Ibérica de Sistemas y Tecnologías de Informción. DOI: 10.17013/risti.28.1–13 - Helguera Fuentes, M.; Labrador Encinas, F. e Requesens Moll, A. (2018). Guía para padres y educadores sobre el uso seguro de Internet, móviles y videojuegos. Guía+para+padres+y+educadores+sobre+el+uso+seguro+de+Internet+móviles+y+videojuegos.pdf (cruzroja.es) - Martín Herrera, I.; Merino Cajaraville, A. (2022). El empleo de la netiqueta en las comunicaciones digitales. Revista Internacional de Cultura Visual. https://doi.org/10.37467/revvisual.v9.3676 - Mendioroz Lacambra, A.M.; Napal Fraile, M. e Peñalva-Vélez, A. (2018). Competencia digital y alfabetización de los adultos (profesorado y familias). International Journal of New Education. DOI: 10.24310/IJNE1.1.2018.4950

- Educación 3.0. Las mejores apps para Educación Infantil y Primaria (s.f). Educación 3.0 https://www.educaciontrespuntocero.com/recursos/las-mejores-apps-para-educacion-infantil/ - Educación 3.0. Estas son las mejores apps educativas (s.f). Educación 3.0 https://www.educaciontrespuntocero.com/recursos/las-mejores-apps/#Blackboard-Madness-Math

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Información complementaria

Vídeo-Consecuencias da adicción á tecnoloxía

Actividade 1

Actividade 2

Enlace á actividade

Enlace á actividade

Vídeo-"Sharenting" A privacidade dixital d@s nen@s

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

É crucial desenvolver a capacidade creativa dos nenos e nenas nestas idades! Para isto, podemos utilizar os momentos de ocio como unha vía de practicar estas habilidades. Así, actividades como o baile, o teatro, a lectura/escritura, o debuxo... son opcións perfectas!

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

Instruccións

Presentación

Capítulo 1

Capítulo 6

Capítulo 5

Capítulo 4

Capítulo 3

Anexos

Capítulo 2

Créditos

- Alarcón, A. M., Benjumea, C. P., Coronel, H. E., & Rodríguez, M. L. (2016). Influencia de la familia en el desarrollo de la primera infancia. Unaciencia, 9(17), 68-79. https://revistas.unac.edu.co/ojs/index.php/unaciencia/article/view/166/156 - Capano, Á., & Ubach, A. (2013). Estilos parentales, parentalidad positiva y formación de padres. Ciencias psicológicas, 7(1), 83-95. Capano, Á., & Ubach, A. (2013). Estilos parentales, parentalidad positiva y formación de padres. Ciencias psicológicas, 7(1), 83-95. http://www.scielo.edu.uy/scielo.php?pid=s1688-42212013000100008&script=sci_arttext- Cuervo Martínez, Á. (2010). Pautas de crianza y desarrollo socioafectivo en la infancia. Diversitas: Perspectivas en psicología, 6(1), 111-121. http://www.scielo.org.co/scielo.php?pid=S1794-99982010000100009&script=sci_arttext - González, Y. I. M., Ruiz, L. A. M., & Palacio, Y. P. M. (2019). Calidad de vida: la familia como una posibilidad transformadora. Poiésis, (36), 98-110. https://revistas.ucatolicaluisamigo.edu.co/index.php/poiesis/article/view/3192/2437 - Langhain Schwegler, G. S. (2021). Actitudes de las familias ante la virtualidad. http://repositorio.cfe.edu.uy/handle/123456789/1659 - Lepicnik-Vodopivec, J., & Samec, P. (2013). Uso de tecnologías en el entorno familiar en niños de cuatro años de Eslovenia. Comunicar: Revista Científica de Comunicación y Educación, 20(40), 119-126. http://educa.fcc.org.br/scielo.php?pid=S1988-32932013000100014&script=sci_abstract - Loyola, D. Á. (2018). La familia y su importancia en la infancia. Revista Educación Las Américas, 6, 7-12. https://revistas.udla.cl/index.php/rea/article/view/21/19 - Sarmiento-Genovez, A., Lorenzo-Ruiz, A., Rondon-Acosta, Y., & Valdés-Santiago, D. (2021). La influencia del entorno familiar y el tipo de familia en el desarrollo del lenguaje en niños de 3 a 5 años. PSICOLOGÍA UNEMI, 5(9), 21-35. https://ojs.unemi.edu.ec/index.php/faso-unemi/article/view/1245/1301 - Urías Martínez, M. L., Urías Murrieta, M., & Valdés Cuervo, Á. A. (2017). Creencias docentes del uso de tecnologías por familias para involucrarse en educación. Apertura (Guadalajara, Jal.), 9(2), 148-159. https://www.scielo.org.mx/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1665-61802017000300148

Información complementaria:

Actividade 1

Actividade 2

Enlace á actividade

Enlace á actividade

Infografía de apoio

Infografía de apoio

Actividade 3

Enlace á actividade

Artigo de apoio

Vídeo de apoio

Actividade 4

Enlace á actividade

Vídeo-Práctica a netiqueta na Internet

DigComp

Información complementaria

Cursos formativos do Ministerio de Educación

Guía de boas prácticas

Actividade 1

Actividade 2

Actividade 3

Enlace á actividade

Vídeo desta actividade

Enlace á actividade

Enlace á actividade

- Aprendamos Juntos 2030. (2019, 7 de xaneiro). Tu hijo y tú en la era digital. [vídeo]. YouTube https://www.youtube.com/watch?v=qvAfWaNvwb8&embeds_referring_euri=https%3A%2F%2Feuc-onenote.officeapps.live.com%2F&source_ve_path=MjM4NTE&feature=emb_title - Asociación Española de Pedaiatría. (s.d.). Plan Digital Familiar. https://plandigitalfamiliar.aeped.es/plandigitalfamiliar.php - Barragán Sánchez, R.; Martínez Pérez, S.; Palacios Rodríguez, A e Romero Tena, R. (2022). Habits, norms and use of technologies at home from a gender perspective in early childhood. Digital Education Review, 41.https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=8526061 - Flujas Contreras, J. M.; Gómez Becerra, I. e Martínez de Salazar Arboleas, A. D. (2022). Concilia-TIC: Guía de buenas prácticas para el uso inteligente,óptimo y saludable de las nuevas tecnologías en la familia. Junta de Andalucía. Consejería de Igualdad https://www.observatoriodelainfancia.es/ficherosoia/documentos/7722_d_Guia-BBPP-ConciliaTIC.pdf - Gewerc Barujel, A.; Martínez Piñeiro, E. e Vila Couñago, E. (2018). El papel de la familia en la construcción de la competencia digital. Revista Ibérica de Sistemas y Tecnologías de Informción. DOI: 10.17013/risti.28.1–13 - Helguera Fuentes, M.; Labrador Encinas, f. e Requesens Moll A. (2018). Guía para padres y educadores sobre el uso seguro de Internet, móviles y videojuegos. Defensor del Menor de la Comunidad de Madrid https://www.ucm.es/data/cont/docs/39-2015-03-22-Gu%C3%ADa%20para%20padres%20y%20educadores%20sobre%20el%20uso%20seguro%20de%20Internet,%20videojuegos%20y%20m%C3%B3viles.pdf - López Gómez, S.; Martín Gómez, S. e Vidal Esteve, M. I. (2022). Guía de buenas prácticas para familias y docentes. Recomendaciones para el uso de la tecnología en Educación Infantil. Universidad de La Laguna. https://riull.ull.es/xmlui/handle/915/31096 - Rojas, V. (2008). Influencia de la televisión y videojuegos en el aprendizaje y conducta infanto-juvenil. Revista chilena de pediatría, 79, 81-85. https://www.scielo.cl/scielo.php?pid=s0370-41062008000700012&script=sci_arttext

Información complementaria

Cursos formativos do Ministerio de Educación

Guía de boas prácticas

Actividade 1

Actividade 2

Actividade 3

Enlace á actividade

Vídeo desta actividade

Enlace á actividade

Enlace á actividade