Podziały komórkowe

Podziały komórkowe

Podziały komórkowe zachodzą u wszystkich istot żywych. U organizmów jednokomórkowych każdy taki podział jest związany z procesem rozmnażania. U organizmów wielokomórkowych podziały komórkowe zachodzą przez życie, umożliwiając im nie tylko rozmnażanie, ale także wzrost.

Podziały komórkowe

Wyróżnia się dwa typy podziału komórek- mitozę i mejozę. Każdy obejmuje powiązane ze sobą dwa procesy: podział jądra komórkowego oraz podział cytoplazmy. Podczas podziału jądra komórkowego z komórki rodzicielskiej do komórek potomnych jest rozdzielany materiał genetyczny. Natomiast w trakcie podziały cytoplazmy są rozdzielone podstawowe struktury konieczne do funkcjonowania komórki, m.in. mitochondria.

Typy podziału komórek

Przed podziałek komórki DNA zawarty w jądrze komórkowym musi ulec podwojenie, czyli replikacji. Dzieki temu po podziale każda komórka potomna ma taką samą informacje genetyczną, jaką miała komórka macierzysta.

Charakterystyka mitozy

Mitoza zachodzi głównie w komórkach somatycznych, czyli budujących ciało z wyjątkiem komórek płciowych. Rezultatem tego podziału są dwie komórki potomne, które mają taką samą informację genetyczną jak komórka rodzicielska. U roślin podziały mitotyczne zachodzą w stożkach wzrostu pędu i korzenia. U człowieka intensywnie dzielą się m.in. komórki szpiku kostnego wytwarzające elementy morfotyczne krwi i komórki naskórka.

Mitoza

Przebieg mitozy

Profaza: Chromosomy kondensują się, stając się widoczne pod mikroskopem. Jąderko komórkowe zanika. Tworzy się wrzeciono kariokinetyczne z mikrotubul. Metafaza: Chromosomy ustawiają się na środku komórki, na płaszczyźnie równikowej. Wrzeciono kariokinetyczne łączy się z centromerami chromosomów. Anafaza: Chromosomy rozdzielają się na dwie części i przesuwają do przeciwnych biegunów komórki. Komórka przygotowuje się do podziału. Telofaza: Chromosomy osiągają bieguny komórki. Jąderko komórkowe odtwarza się wokół chromosomów. Proces mitozy kończy się, a rozpoczyna się cytokineza. Cytokineza: Komórka dzieli się na dwie nowe, identyczne komórki córki. Powstają dwie nowe komórki z taką samą ilością chromosomów jak komórka macierzysta.

Przebieg mitozy

Charakterystykamejozy

Mejoza to specjalny rodzaj podziału komórkowego, który zachodzi w komórkach płciowych organizmów, takich jak komórki jajowe i plemniki. Charakteryzuje się dwoma podziałami komórkowymi po sobie, co prowadzi do powstania czterech komórek potomnych o połowie liczby chromosomów niż komórka macierzysta. Proces ten jest ważny, ponieważ pozwala na zachowanie stałej liczby chromosomów w gatunku podczas rozmnażania, a także na powstawanie różnorodności genetycznej poprzez losowy podział alleli podczas mejozy.

Mejoza

Przebieg mejozy

Mejoza I: Profaza I: Chromosomy kondensują się, tworząc widoczne chromosomy homologiczne. Zachodzi wymiana fragmentów materiału genetycznego między chromatydami homologicznymi. Metafaza I: Chromosomy homologiczne ustawiają się na płaszczyźnie równikowej, zachodzi ich losowe segregacja. Anafaza I: Chromosomy homologiczne oddzielają się, przemieszczając się do przeciwnych biegunów komórki. Telofaza I: Powstają dwie nowe komórki, z każdej z nich po jednym chromosomie z pary homologicznej. Mejoza II: Profaza II: Nowo powstałe komórki rozpoczynają drugi podział komórkowy. Metafaza II: Chromosomy układają się na płaszczyźnie równikowej. Anafaza II: Chromosomy siostrzane oddzielają się, przemieszczając się do przeciwnych biegunów komórki. Telofaza II: Powstają cztery nowe komórki potomne, z połową liczby chromosomów niż komórka macierzysta, które mogą być gametami.

Przebieg mejozy

Mejoza to proces podziału komórek płciowych, który prowadzi do powstania gamet (np. komórek jajowych i plemników) o połowie liczby chromosomów w stosunku do komórek macierzystych. Pierwsze prawo Mendla, zwane też prawem czystości gamet, mówi, że w czasie produkcji gamet allele (wersje genów) dziedziczone od rodziców rozdzielają się tak, że każda gameta przenosi tylko jeden allel z danej cechy. To połączenie mejozy i pierwszego prawa Mendla umożliwia różnorodność genetyczną potomstwa.

Mejoza a pierwsze prawo Mendla

Ciekawostka

W niektórych przypadkach od rozpoczęcia procesu mejozy do jego zakończenia mija wiele lat. Na przykład podczas powstawania komórek jajowych u kobiety mejoza zostaje zatrzymana na etapie pierwszego podziału, aż do osiągnięcia przez organizm dojrzałości płciowej.

Bibliografia

https://1.bp.blogspot.com/-eAQ-e8tP9aE/W6fnA1I2-1I/AAAAAAAAAfE/uGOfrpaD71cR232PDLmj137iisaAyAXSACLcBGAs/s1600/podzia%25C5%2582%2B1.jpghttps://img-aws.ehowcdn.com/140x140/s3-us-west-1.amazonaws.com/contentlab.studiod/getty/829ce507fa9e468baf1013e68abcc343.jpghttps://gss0.baidu.com/94o3dSag_xI4khGko9WTAnF6hhy/zhidao/wh%3D600%2C800/sign=2bc6acaafc1fbe091c0bcb125b50200b/1f178a82b9014a90a60ed561a7773912b31bee3e.jpghttps://portalacademico.cch.unam.mx/sites/default/files/portadas/2019-06/b1u2oa09-Portada.jpghttps://th.bing.com/th/id/R.b8d2d71b17b21e6340a4e070cb148848?rik=TdYqpvhgy9Kcxw&riu=http%3a%2f%2f1.bp.blogspot.com%2f-ViQruUugsQI%2fUlu8IO6ZS8I%2fAAAAAAAAAF0%2fMOUqJjafUq0%2fs1600%2fme1anim.gif&ehk=bGMc6mf57XpqaHFIYLe%2fQUnDxAxjkuJsts5ZiCgcxT8%3d&risl=&pid=ImgRaw&r=0https://th.bing.com/th/id/R.6f91821951ddd03696d687ddecf5c9dc?rik=eixeOZVDwGqNEQ&riu=http%3a%2f%2fwww.mrdubuque.com%2fuploads%2f2%2f4%2f5%2f0%2f24509062%2f10-meiosis-animated-2_orig.gif&ehk=70Bjo4Fph64ig8NH8Ig6cwz55KKx7bAcMJB3icjnt4E%3d&risl=&pid=ImgRaw&r=0https://th.bing.com/th/id/OIP.fpSUsGrrZDyKqHbTMMqccQHaE8?pid=ImgDet&rs=1https://www.stratech.co.uk/wp-content/uploads/2016/11/small-shutterstock_471980320_50.jpghttps://th.bing.com/th/id/OIP.cUrEJYCce2zvcZf6BZ-30QHaEc?pid=ImgDet&rs=1https://media.istockphoto.com/vectors/cell-division-mitosis-vector-id959304200?k=6&m=959304200&s=170667a&w=0&h=yT_pKndcKrcsx7Ve0KU1NMMCM2Co-ACASCm5u4Mm25M=https://image.shutterstock.com/image-illustration/meiosis-process-where-single-cell-260nw-1539719888.jpghttps://th.bing.com/th/id/R.22439d654b574671b38c65acb1f0fe42?rik=krEi9q7e%2buKMMw&riu=http%3a%2f%2fklbict.co.uk%2finteractive%2fscience%2fanimations%2fmeiosis_1.gif&ehk=hv%2bmL4p7w3Pq7c7DwfetfsJ8Qdz7kUYR6WNS%2fWY4dxg%3d&risl=&pid=ImgRaw&r=0

+ info