historische tijdlijn

de oudheid

De mens ontdekt het gebruik van ijzer en brons

het romijnse trijk

Het Romeinse Rijk groeit uit van republiek tot imperium

de middeleeuwen

De middeleeuwen lossen het Romeinse Rijk af

de industrialisatie

De industrialisatie begint in Engeland

tweede wereldoorlog

Verdrag van Versailles zorgt voor onvrede

naoorlogse periode

De Koude Oorlog houdt de wereld in zijn greep

defentiealliantie

De NAVO wordt opgericht

historische tijdlijn

prehistorie

De prehistorie begint met stenen werktuigen

We moeten 2,4 miljoen jaar terug in de tijd om sporen te vinden van het geslacht Homo habilis. Dit is de voorloper van onze eigen soort, Homo sapiens. Toen Homo habilis ruim 1,9 miljoen jaar geleden stenen werktuigen begon te gebruiken om vlees te snijden, begon de prehistorie. De prehistorie loopt grofweg van de steentijd tot aan het moment dat het schrift wordt uitgevonden. Dat betekent overigens ook dat de prehistorie op verschillende tijdstippen eindigt op verschillende plaatsen ter wereld. De prehistorie gaat rond 3500 v. Chr. voor het eerst over in de oudheid als de Soemeriërs in Mesopotamië het spijkerschrift uitvinden.

In het tweede deel van de 18e eeuw komt de mechanisatie van de landbouw op gang in Engeland en vanaf 1810 neemt de industralisatie een vlucht. Er worden nieuwe machines en transportmiddelen ontworpen en de Europese plattelandsbevolking trekt naar de steden om daar in fabrieken te werken. Fabriekseigenaren, kooplui en andere welgestelde burgers eisen politieke inspraak en senaten en parlementen schieten uit de grond. De arbeidersklasse wordt ook steeds mondiger en gaat de strijd aan om meer macht te krijgen. De geïndustrialiseerde wereld is in een felle concurrentiestrijd verwikkeld om koloniën en grondstoffen. De grote botsing die iedereen al zag aankomen, noemen we nu de Eerste Wereldoorlog. Dit bloedbad duurde van 1914 tot 1918.

De oudheid wordt voornamelijk gekenmerkt door de brons- en ijzertijd. In Europa loopt de bronstijd van 2400 tot 800 v. Chr., terwijl deze in Egypte al rond 3150 v. Chr. begon. Rond 800 v. Chr. wordt brons vervangen door een harder materiaal, namelijk ijzer. Dit is het begin van de ijzertijd in Europa. Deze periode duurt tot ongeveer 200 v. Chr. In de oudheid maken diverse volkeren een enorme bloeiperiode door. Denk hierbij aan de Egyptenaren (3100-332 v. Chr.), de Babyloniërs (2400-530 v. Chr.), de Grieken (600-350 v. Chr.), de Perzen (557-334 v. Chr.) en de Macedoniërs onder Alexander de Grote (336-323 v. Chr.).

Met de Vrede van Versailles komt in 1919 een einde aan de Eerste Wereldoorlog. Ironisch genoeg legt dit Verdrag de basis voor de volgende wereldoorlog: de Duitsers – onder wie de jonge korporaal Adolf Hitler – zijn namelijk woest over de strenge vredesvoorwaarden. Hitler wordt uiteindelijk Führer van Nazi-Duitsland en maakt een einde aan de Vrede van Versailles door in 1939 Polen aan te vallen. Later verovert hij Frankrijk en in 1941 valt Hitler de Sovjet-Unie binnen. De VS neemt vanaf eind 1941 deel aan de Tweede Wereldoorlog na de Japanse aanval op Pearl Harbor. De asmogendheden – Duitsland, Italië en Japan – binden de strijd aan met de geallieerden – de VS, Groot-Brittannië en de Sovjet-Unie. 60 miljoen mensen komen om in Europa, Afrika en Azië, waarna Duitsland zich in mei 1945 overgeeft. Japan capituleert in augustus 1945 na twee aanvallen met atoombommen.

Rond 475 v. Chr. wordt Rome een republiek, die de gehele Italiaanse laars aan zich onderwerpt. De eerste keizer is Augustus. Hij grijpt in 31 v. Chr. de macht en dit is het begin van een gouden periode. In de eeuwen die volgen veroveren de succesvolle Romeinse legioenen een gebied dat zich uitstrekt van het huidige Groot-Brittannië in het noorden tot Mauretanië in het zuiden. Rome wordt het centrum van een enorm rijk. De voortdurende strijd om de macht leidt in 395 n. Chr. tot een splitsing in een westelijk en een oostelijk deel. De laatste West-Rromeinse keizer wordt in 476 n. Chr. afgezet door de Germaanse hoofdman Odoaker. Hiermee houdt het oorspronkelijke Romeinse Rijk op te bestaan. Het Oost-Romeinse blijft nog tot 1453 overeind als het Byzantijnse Rijk.

Na de Tweede Wereldoorlog is Europa verdeeld: aan de ene zijde van het IJzeren Gordijn de VS en het Westen, en aan de andere zijde de Sovjet-Unie en de landen van het Warschaupact. Ideologie en realpolitik staan lijnrecht tegenover elkaar tijdens de Koude Oorlog. Deze ‘oorlog’ duurt tot de val van de Berlijnse Muur in 1989 en de instorting van de Sovjet-Unie in 1991. De Koude Oorlog leidt tot regionale conflicten over de hele wereld, onder andere in Korea, Vietnam en Cuba. De ruimtewedloop leidt ertoe dat de VS in 1969 een man op de maan zet. Tegelijkertijd komen hippies in opstand tegen de autoriteiten, worden koloniën zelfstandig en verandert het Westen in een consumptiemaatschappij die zijn weerga niet kent.

De middeleeuwen beginnen in Europa als het West-Romeinse Rijk in 476 instort. Deze periode wordt gekenmerkt door veel strijd nu er geen centrale machthebber meer is. Langzaam ontstaan er allerlei koninkrijkjes in Europa, die voortdurend proberen hun gebied uit te breiden. De Ostrogoten, de Franken, Lombardije, het Byzantijnse Rijk, het Heilige Roomse Rijk en de Osmanen zijn slechts enkele van de grootmachten die zich roeren tijdens de middeleeuwen. Daarnaast wordt de paus als hoofd van de christelijke kerk in Rome een factor van betekenis.

De NAVO wordt een feit in 1949. Het verdrag wordt op 4 april 1949 door de 12 lidstaten geratificeerd. Oorspronkelijk bestond het NAVO-bondgenootschap uit slechts 12 landen. In 2022 zijn dat er 30. Churchills vroegere stafchef Lord Hastings Ismay wordt de eerste secretaris-generaal – de officiële titel voor de leider van de NAVO. Hastings Ismay was lid van de Britse generale staf en had de meeste conferenties tussen geallieerde leiders in de oorlog bijgewoond, waaronder Casablanca, Moskou, Caïro, Teheran en Jalta.