Znani nieznani

ZNANI NIEZNANIPOLACY ŚWIATU

Jan Czerski (1845–1892), geolog, paleontolog, geograf, twórca pierwszej mapy geologicznej jeziora Bajkał

Polscy badacze Syberii

Aleksander Czekanowski (1833–1876), geolog, paleontolog, geograf, kartograf, autor monografii o budowie geologicznej badanych rejonów syberyjskich, opatrzonej mapą geologiczną

Henryk Bukowski (1839–1900), polski emigrant postyczniowy, najwybitniejszy antykwariusz Skandynawii, niezwykle majętny i poważany człowiek, który większość swoich dochodów przeznaczał na zakupy dla polskich instytucji kulturalnych i naukowych

Badacze, odkrywcy i wielbiciele morza Buriatów Bajkału, jego fauny i flory

Benedykt Dybowski (1833–1930), lekarz, zoolog, limnolog, propagator teorii ewolucji Darwina i języka esperanto, zwolennik równouprawnienia kobiet w nauce, odkrywca wielu gatunków ryb, płazów i skorupiaków

Wiktor Godlewski (1831–1900), rolnik, który z nasion przywiezionych z Syberii aklimatyzował w Polsce modrzewie, cedry i pichty, a także różne krzewy i kwiaty

Roman Szwoynicki (1845–1915), zesłaniec postyczniowy, malarz, utrwalił wizerunki polskich zesłańców, rdzennych mieszkańców Syberii, zwierząt oraz ujmująco piękne w swej monotonii i bezkresności syberyjskie krajobrazy

Wacław Sieroszewski (1858–1945), autor monografii "Jakuty. Opyt etnograficzeskogo issledowanija" (1896, polski tytuł książki brzmi "12 lat w kraju Jakutów", 1900),

Eksperci i miłośnicy języka, obyczajów i przyrody Jakucji

• Dzięki tym badaczom zachowały się dla przyszłych pokoleń tradycje ludu Sacha
• Przyczynili się oni do obudzenia świadomości narodowej Jakutów

Edward Piekarski (1858–1934), twórca genialnego Słownika języka jakuckiego, Małego słownika rosyjsko-jakuckiego, Przysłów i przypowiastek jakuckich,

Ferdynand Karo (1845–1927) farmaceuta i florystyk, zgromadził na Syberii, gdzie w różnych miastach przebywał dobrowolnie kilkanaście lat, 18000 okazów roślinnych należących do 400 gatunków, za swe zielniki otrzymał na różnych wystawach medale

Dobrowolscy syberyjscy

Leon Barszczewski (1849–1910), odkrywca wielu białych plam na mapach Azji, m.in. znawca starożytnej Samarkandy, glacjolog, geolog, badacz emiratu bucharskiego, odkrył liczne złoża rud metali i kamieni szlachetnych, pokłady złota, srebra i węgla kamiennego, złoża ropy naftowej oraz źródła mineralne, prowadził badania lodowców oraz obserwacje geograficzne, antropologiczne i etnograficzne

Julian Talko-Hryncewicz (1850–1936) lekarz, antropolog i etnograf, lekarz dla ubogich, rozkopał na Syberii około 500 kurhanów i mogił przedhistorycznych, gromadząc przy tym przebogaty materiał antropologiczny

Józef Morozewicz (1865–1941) odkrył nowe typy skał, m.in. kaszynit, beringit i mariupolit, organizował pionierskie badania w zakresie syntezy skał i minerałów oraz krystalizacji magm, np. przeprowadził pierwsze na świecie udane eksperymenty dotyczące otrzymywania sztucznego bazaltu

Konstanty Wołłosowicz (1866–1919) geolog, paleontolog, odnalazł szczątki mamutów i wyjaśnił przyczyny ich niespodziewanego wyginięcia, prowadził obserwacje meteorologiczne, uczestniczył w wyprawie leńsko-kołymskiej w celu zbadania możliwości żeglugi wzdłuż północnych wybrzeży Syberii oraz możliwości zawijania statków przy ujściach rzek i zatok

Ludwik Hirszfeld (1884–1954), bakteriolog, immunolog, serolog, twórca seroantropologii, wprowadził oznaczenia grup krwi przyjęte w 1928 roku na całym świecie, wyniki badań wykorzystał m.in. do celów dochodzenia ojcostwa, oznaczył czynnik Rh oraz odkrył przyczynę konfliktu serologicznego

• Hirszfeldowie zbadali grupy krwi u różnych narodów i ras oraz problem dziedziczenia grupy krwi przez potomstwo
• Odkryli pałeczkę duru rzekomego C

Hanna Hirszfeldowa (1884–1964) w czasie I. wojny światowej wraz z mężem zajmowała się zwalczaniem epidemii duru plamistego, duru rzekomego, zimnicy, cholery i czerwonki w Valjevie, Sarajewie, na Korfu i w Salonikach oraz organizowaniem tamtejszej służby zdrowia

Ernest Malinowski (1818–1899), inżynier drogowy i kolejowy, projektant i budowniczy kolei w Peru i w Ekwadorze, bohater w bitwie pod Callao, pomógł Peruwiańczykom obronić suwerenność ich kraju,zaangażował się w dalszy rozwój Peru, budując «linię kolejową w chmurach», czyli Centralną Kolej Transandyjską

Pionierzy Ameryki, budowniczowie mostów, linii kolejowych, dróg, portów

Kazimierz Gzowski (1813–1898), inżynier, budowniczy, przedsiębiorca, polityk, współtwórca centralnego systemu transportowego Kanady

Ukraina

Władysław Horodecki (1863–1930), architekt i dekorator wnętrz, malarz, rzeźbiarz, grawer i jubiler, a nawet projektant kostiumów dla teatru Sołowcowa i własnej żony

Architekci

Azerbejdżan

Józef Gosławski (1865–1904), w ciągu siedmiu lat zdołał zaprojektować i wybudować 12 gmachów, które zmieniły oblicze Baku

Józef Gosławski z rodziną

Henryk Hryniewski (1869-1937), stworzył ikonostas w świątyni Kaszweti (św. Jerzego) w Tbilisi

Aleksander Rogojski (18[?]–1912),

Gruzja

Aleksander Szymkiewicz (1858–1908) „budynki zaprojektowane przez Aleksandra Szymkiewicza do czasów obecnych są uważane za jedne z najbardziej reprezentacyjnych obiektów w Tbilisi”

Krystyn Olszewski (1921–2004) wizjoner, generalny projektant koncepcyjnego planu rozwoju Singapuru,twórca:Marina City — miasta parku nad zatoką Marina w centrum Singapuru, jednego z największych portów lotniczych na świecie,siedmiu nadziemnych stacji metra.

Singapur

Ludwik Szaciński (1844–1894), uczestnik powstania styczniowego, uciekinier z carskiego więzienia, jeden z pierwszych profesjonalnych fotografów w Norwegii, w jego atelier fotografowała się rodzina królewska, arystokracja, artyści,powołał Norweskie Towarzystwo Fotograficznei Związek Zawodowy Fotografów, za swoje prace zdobył liczne nagrody (Paryż, Wiedeń, Drezno, Filadelfia, Christiania), w 1888 roku został mianowany fotografem królewskim

Prekursor profesjonalnej fotografii

Antoni Norbert Patek (1812–1877) powstaniec listopadowy i działacz polityczny Wielkiej Emigracji, twórca pierwszego zegarka na rękę oraz najbardziej ekskluzywnych zegarków na świecie,wśród znanych posiadaczy zegarków firmy Patek Philippe&Co byli m.in.: królowa Wiktoria, książę Albert, Zygmunt Krasiński, Piotr Czajkowski, Lew Tołstoj, Maria Skłodowska-Curie, Albert Einstein, Niels Bohr, papież Pius XII, Walt Disney, Józef Stalin, a ostatnio do grupy miłośników zegarków Patka dołączył Władimir Putin

Zegarmistrz

Projektant znaczków i banknotów

Czesław Słania (1921–2005), twórca rekordowej liczby znaczków (ponad 1000 projektów znaczków, m.in. w Danii, Grenlandii, Wyspach Owczych, Islandii, Monako, Niemczech, Francji, Belgii, San Marino, Szwajcarii, Australii, USA, Chinach, Tajlandii, Watykanie, ONZ),zajmował się projektowaniem banknotów (Argentyna, Belgia, Brazylia, Dominikana, Iran, Izrael, Kanada, Kazachstan, Litwa, Portugalia i Wenezuela)grawerował ekslibrisy, plakietki, medale, wykonywał prace dla związków i organizacji polonijnych, jego znaczki posiadają tzw. tajnopisy,podczas grawerowania umieszczał na znaczkach imiona i nazwiska swoich bliskich,postaci, które umieszczał na znaczkach, miały rysy twarzy autora lub jego krewnych,

Józef Obrębski (1905–1967), etnolog, slawista, socjolog działający na terenie Poręcza i Macedonii, badał i dokumentował strukturę społeczności wiejskiej i rodziny, życie religijne, obrzędowość, lecznictwo ludowe i rytuały magiczne,

Wybitni polscy etnografowie

Bronisław Malinowski (1884–1942),prowadził badania w Australii i Oceanii, wprowadził nowy styl pracy terenowej, którym było długotrwałe i głębokie zetknięcie z badaną społecznością

Emil Korytko (1813–1839), powstaniec listopadowy, działacz niepodległościowy, za działalność konspiracyjną zesłany na przymusowy pobyt w Lublanie,w 1838 roku wydał odezwę do Słoweńców, w której nawoływał do zbierania słoweńskiego dziedzictwa ludowego

Józef Kowalewski (1801–1878), językoznawca, orientalista, filomata, który zajmował się językiem, literaturą, historią i etnografią ludów mongolskich

Michał Boym (1612/1614–1659), orientalista, jezuita, misjonarz, przyrodnik, kartograf, jeden z pierwszych sinologów na świecie, propagator chińskiej medycyny, poseł cesarza Yongli, sporządził rysunki flory i fauny Mozambiku i atlas Chin,uzmysłowił współczesnym wielkość i położenie Chin, zaznaczył na mapach Mur Chiński, a Koreę przedstawił jako półwysep,jego mapy zdobione były ilustracjami z chińską florą, fauną, architekturą i scenami z życia Chin, stworzył dzieło, w którym opisuje chińską medycynę

Polacy w Chinach i Japonii

Wacław Szuniewicz (1892–1963), okulista, pediatra, misjonarz ze Zgromadzenia Świętego Wincentego á Paulo, stworzył w Xingtai początkowo 19-łóżkowy szpital okulistyczny, który stale powiększał, oraz otworzył 18 przychodni położonych w pobliżu Xingtai, przeprowadzał 35 operacji okulistycznych dziennie,nNazywano go „człowiekiem ze srebrną brodą"

Władysław Żebrowski (ok. 1898–1982) misjonarz, franciszkanin w Japonii, nosił pomoc sierotom, kalekom i ofiarom wojny

Henryk Groppler (1822–1887), cioteczny brat Jana Matejki, w czasie powstania styczniowego emisariusz Rządu Narodowego w Odessie,zbierał fundusze na potrzeby powstania,należał do spółki wielkiego przedsiębiorstwa kopalń marmurów, gipsu i boracytu w Azji Mniejszej, na południowym brzegu morza Marmara,dzięki kontaktom z rządem tureckim pozyskał koncesję na tereny górnicze w Turcji, dorobił się wielkiego majątku m.in. na boracycie, był właścicielem dziewięciu okrętów.

Bogaty przedsiębiorca

Kazimierz Nowak (1897-1937), podróżnik, korespondent, fotograf, pionier polskiego reportażu, który w latach 1931–1936 przebył samotnie kontynent afrykański rowerem, pieszo, konno, na wielbłądzie, czółnem oraz pociągiem,relacje z podróży po Afryce były publikowane w prasie polskiej, francuskiej, włoskiej i brytyjskiej

Wędrowcy

Henryk Arctowski (1871–1958) badacz nieznanych, trudno dostępnych obszarów Antarktyki, geograf, geofizyk, geolog, meteorolog, glacjolog, podróżnik, związany z badaniami krajów polarnych,pierwszy określił głębokość podbiegunowych mórz,dążył do powstania polskich stacji badawczych w Arktyce

Inżynier Władysław Turowicz (1908–1980), generał Pakistańskich Sił Powietrznych i ich współtwórca, w 180-milionowym Pakistanie uchodzi za bohatera narodowego

Bohdan Paczyński (1940–2007), astronom i astrofizyk, zajmujący się głównie teorią ewolucji gwiazd, jego spuścizna znajduje się w zasobie Archiwum PAN,współodkrywca planety OGLE-2005,w 1982 roku objął katedrę zajmowaną wcześniej przez Alberta Einsteina na Uniwersytecie w Princeton,od 1984 roku był członkiem Narodowej Akademii Nauk Stanów Zjednoczonych

Stefan Drzewiecki (1844–1938), odkrywca, pionier lotnictwa i żeglugi podwodnej,jego najważniejsze wynalazki to: licznik kilometrów dla dorożek konnych, cyrkiel do wykreślania przekrojów stożkowych, paraboliczny regulator silników parowych, aparat rejestrujący prędkość parowozu, automat do sprzęgania wagonów, dromograf ― przyrząd automatycznie kreślący drogę statku na mapie, wyrzutnia min oraz torpedowiec

Michał Jankowski (1842–1912), pionier rosyjskiego Dalekiego Wschodu, przyrodnik i hodowca, zwany Nenuni (Czterooki), został skazany w 1863 roku za udział w powstaniu styczniowym na 8 lat katorgi, przeszedł piechotą całe terytorium od Smoleńska do kopalni nerczyńskich w Zabajkalu, zwolniony został w wyniku amnestii w 1868 roku bez prawa powrotu do Polski.

Źródła fotografii

• https://pl.wikipedia.org/wiki/Benedykt_Dybowski
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Wiktor_Godlewski
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Roman_Szwoynicki
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Wac%C5%82aw_Sieroszewski
• https://kuriergalicyjski.com/jak-polacy-charkow-budowali-czesc-xvi
• https://iderepublica.pl/znani-nieznani/indeks/ferdynand-karo
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Leon_Barszczewski
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Julian_Talko-Hryncewicz
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Hanna_Hirszfeldowa
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Ludwik_Hirszfeld
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
• https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Horodecki
• https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Gos%C5%82awski_(architekt)
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Hryniewski
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Szymkiewiczhttps://pl.wikipedia.org/wiki/Ludwik_Szaci%C5%84ski
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Antoni_Patek

• https://polskaswiatu.pl/olszewski-krystyn-singapur-irak-macedonia-polnocna/
• https://ispan.waw.pl/obrebski/
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Czes%C5%82aw_S%C5%82ania
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Bronis%C5%82aw_Malinowski_(antropolog)
• https://wnet.fm/tag/emil-korytko/
• https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Kowalewski
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Wac%C5%82aw_Szuniewicz
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Boym
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Zenon_%C5%BBebrowski
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Groppler
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Nowak_(podr%C3%B3%C5%BCnik)
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Arctowski
• https://polonia.edu.pl/polski-pilot-bohaterem/
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Bohdan_Paczy%C5%84ski
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Jankowski_(przyrodnik)