Listopadowe święta

ks. Jan Twardowski

1

2

1 listopada

Wszystkich Świętych

2 listopada

Święto Zmarłych

(Zaduszki)

W 835 roku papież Jan XI ustanowił uroczystość Wszystkich Świętych

ku czci zmarłych świętych.

Święto to dotyczyło zarówno świętych, którzy zostali wyniesieni na ołtarze, jak

i świętych nieznanych.

Święto Pamięci Zmarłych to dostojne

i uroczyste święto odprawiane ku ich czci.

1 listopada

to uroczystość ku czci tych, którzy są już zbawieni i cieszą się życiem wiecznym.

Wszystkich Świętych to uroczystość o ponad tysiącletniej tradycji, wywodząca się z kultu męczenników z czasów starożytnych. Później papieże rozszerzyli to święto o wspomnienie wszystkich tych, którzy już dostali się do nieba i mogą bezpośrednio widzieć Boga.

1 listopada

jako Dzień Zaduszny został ustanowiony w Kościele w roku 998, za sprawą opata benedyktynów z Cluny św. Odilona.

Dzień ten poświęcony jest modlitwie

i nabożeństwom odprawianym w intencji wszystkich zmarłych, w szczególności za dusze, które nadal odbywają pokutę czyśćcową.

2 listopada

obchodzony jest dzień wspominania zmarłych (Dzień Zaduszny). Dla chrześcijan jest to dzień modlitw za wszystkich wierzących w Chrystusa, którzy odeszli już z tego świata, ale przebywają w czyśćcu

i potrzebują naszej modlitwy, by mogli dostąpić zbawienia.

2 listopada

Pomijając aspekt religijny,

1 i 2 listopada są dla Polaków również dniami Pamięci Narodowej.

Z tego powodu znicze zapalane są praktycznie na każdej odkrytej mogile żołnierskiej: na grobach powstańczych, na polnych i leśnych mogiłach, gdzie pochowani są bezimienni żołnierze.

Stawia się je w miejscach kaźni i straceń, przy tablicach pamiątkowych poświęconych zabitym żołnierzom

i cywilom we wszystkich wojnach.

Płoną również znicze w cmentarnych kwaterach żołnierskich oraz na grobach ludzi szczególnie zasłużonych dla Polski

i jej kultury.

1 i 2 listopada

Rodzina w polskiej tradycji odgrywa kluczową rolę, dlatego więzi rodzinne podtrzymywane są nawet po śmierci członka rodziny - właśnie poprzez pamięć

i odprawianie obrzędów

za zmarłych.

Na tę okazję gospodynie wypiekały małe chlebki, zwane powałkami lub heretyczkami.

Pieczono je dzień lub dwa wcześniej, ponieważ 1 listopada, gdy dusze przodków wracały do swoich domów, nie wolno było rozpalać ognia. Piec miał być bowiem ulubionym miejscem przebywania duchów.

Uważano, że jeśli ktoś tego dnia piecze chleb, domostwu grozi pożar.

Wieczorem 1 listopada rodzina gromadziła się w domu na modlitwę

w intencji zmarłych. Gospodynie na stole odświętnie przykrytym białym obrusem zostawiały chlebki, aby zmarli "odwiedzający" dom

nie odeszli głodni.

Zwyczaj "karmienia zmarłych" wyrósł z tradycji przedchrześcijańskiej, gdy na grobach stawiano chleb, miód

i kaszę. Często urządzano na cmentarzach lub w pobliskiej kaplicy uroczystości "dziadów". Wywoływano dusze zmarłych, zastawiano jadłem stoły

i śpiewano - uważając, że to przyniesie ulgę duszom.

Innym akcentem święta było palenie ognisk.

Początkowo płonęły one na rozstajach dróg, wskazując kierunek wędrującym duszom, które przy ogniu mogły się ogrzać.

Na przełomie XVI i XVII wieku zaczęto palić ogień na grobach.

W nocy z 1 na 2 listopada nie należało wychodzić z domu. Wierzono, że w tę noc, zmarli księża odprawiają w kościołach msze, na które ze wszystkich stron przybywają zmarli. Spotkanie z nimi, a tym bardziej wejście do kościoła w czasie takiego nabożeństwa może być niebezpieczne. Po takiej mszy duchy zmarłych udają się do swych domów.

żródła:

https://nikidw.edu.pl/2021/10/29/zaduszki-na-wsi-wierzenia-i-zwyczaje/

https://www.orpeg.pl/wszystkich-swietych-i-dzien-zaduszny-w-tradycji-polskiej/

http://wspolnotapolska.org.pl/kultura/obyczaje/010.php

https://www.polskatradycja.pl/folklor/swieta/jesienne/swieta-pamieci-zmarlych.html

https://wiadomosci.onet.pl/kraj/wszystkich-swietych-tradycje-obchody-historia/9n41vl8

YouTube

Opracowanie:

Katarzyna Jeziółkowska

Katarzyna Nizgorska