Słownictwo o ograniczonym zasięgu

pantofle

laczki

trepy

kapcie

Słownictwo o ograniczonym zasięgu

11. Zadania

07. Słowniczek

03. Środowiskowe odmiany języka

10. Gwara podhalańska

09. Dialekt śląski

08. Dialekt małopolski

06. Pamiętaj!

05. Terytorialne odmiany języka

04. Języki zawodowe

02. Polszczyzna - podział

01. Zacznijmy od pytania

Spis treści

Zacznijmy od pytania...

01

język polski, żargon, slang, socjolekt, profesjolekt, gwara, dialekt

Słowa klucze

02

Polszczyzna - podział

Obok języka ogólnego wyróżnia się jego odmiany środowiskowe, zawodowe i terytorialne.

• słownictwo o charakterze ekspresywnym - nacechowane emocjonalnie pozwala wyraziście wyrażać uczucia;
• określone słownictwo łączy członków grupy i jest niezrozumiałe dla osób spoza niej;
• zastępowanie słów o ogólnym zasięgu;
• szybka zmienność języka.

Cechy języka środowiskowego:

Sprawdź

03

Środowiskowe odmiany języka

Odmiana języka narodowego używana przez określoną grupę społeczną połączoną np. wiekiem, wspólnym hobby, systemem wartości.

04

Języki zawodowe

Cechują się specjalistycznym słownictwem, tzw. profesjonalizmami, które umożliwia komunikację między przedstawicielami danego zawodu. Jest to język używany tylko przez osoby wykonujące określony zawód (lekarze, prawnicy, nauczyciele, informatycy). Słownictwo może mieć charakter oficjalny (np. zstępny, petent, immunoterapia) lub nieoficjalny (np. dedlajn - ostateczny termin wykonania zadania).

Gwara - mowa ludności wiejskiej używana na niewielkim terytorium (zwykle jest to kilkanaście wsi).

Gwary

Dialekt - odmiana języka używana głównie przez ludność wiejską na dużym obszarze kraju. Różnią się od siebie (i języka ogólnego) słownictwem i wymową. Każdy dialekt składa się z gwar, które też mają odrębne cechy.

Dialekty

05

Terytorialne odmiany języka

Pamiętaj!

06

Zarówno dialekty, jaki i gwary oraz jezyk regionalny nie są w niczym gorsze od polszczyzny ogólnonarodowej. Ich cechy nie powinny być postrzegane jako śmieszne lub dziwne. Wiele wyrazów o charakterze regionalnym (np. oglądnąć, kurak, kartofel) weszło do języka ogólnego i funkcjonuje w formie synonimów znanych słów (*obejrzeć, kurczak, ziemniak).

+INF

Odmiana języka zawodowego typowa dla określonej grupy zawodowej.

Profesjolekt

Potoczna odmiana języka używana przez jakąś grupę zawodową lub środowiskową.

Slang

Środowiskowa odmiana języka.

Żargon

Socjolekt

Odmiana języka charakterystyczna dla jakiejś grupy społecznej.

07

Słowniczek

Hypothesis 1

08

Dialekt małopolski

09

Dialekt śląski

10

Gwara podhalańska

Zadanie 3

Gwara poznańska w roli głównej!

Zadanie 2

Rozpoznaj, jaki to dialekt/język/gwara?

Zadanie 4

Zadanie 1

Sprawdź swoją wiedzę.

Jak mówią górale?

Zadania

11