Want to make creations as awesome as this one?

Transcript

RODZAJE Literackie


Maciej Maliszkiewicz
klasa 8 a

Warszawa, maj 2022 r.

Zaletą literatury jest to, że pozwala ludziom postawić się na miejscu innych.


Immanuel Kant

01. Epika

02. Epika

04. Liryka

05. Dramat

06. Dramat

RODZAJE Literackie

03. Liryka

Epika

przykładowe utwory

"Pan Tadeusz" - Adam Mickiewicz

.01

Epika składa się ze świata przedstawionego (fabuły), w którym zachowany jest ciąg przyczynowo-skutkowy wydarzeń. Mamy czas akcji, bohaterów oraz miejsce. W epice zawsze występuje narrator albo pierwszoosobowy (może być jednym z bohaterów) albo trzecioosobowy (wszystkowiedzący). Utwory najczęściej napisane są prozą, ale zdarzają sie również utwory wierszowane, np. epos "Pan Tadeusz". W utworach epickich może być przestawiony świat realistyczny, fantastyczny, fikcyjny lub sience-fiction.

Epikę można podzielić na gatunki, biorąc pod uwagę różne kryteria, np. formę (wierszowana lub proza), czas akcji (współczesna, historyczna).

Epika

przykładowe utwory

"Pan Tadeusz" - Adam Mickiewicz

.02

Główne gatunki epickie:

powieść- tekst pisany prozą, wielu bohaterów i wydarzeń, np. powieści historyczne, obyczajowe, przygodowe i wiele innych;
nowela-bardzo krótka skupiona wokół jednego tematu, ma punkt kulminacyjny;
opowiadanie-najczęściej pisane w czasie przeszłym, mniej bohaterów i wątków niż w powieści, nie posiada punktu kulminacyjnego;
epos(epopeja)- utwór historyczny, przedstawia często wartości historyczne dla społeczeństwa,jest wierszowany;


Świat przedstawiony jest nie przez narratora ale zastępujący go podmiot liryczny. Utwory są wierszowane oraz posiadają rymy . Podmiot prowadzi monolog w dwóch wersjach w liryce pośredniej i bezpośredniej skupiające się na uczuciach i emocjach. Teksty są przepełnione środkami poetyckimi. Mają strofy i wersy.
Lirykę można podzielić na dwa sposoby: ze względu na sposób wypowiedzi podmiotu lirycznego oraz typy wyrażanych przeżyć.

Liryka

.03

przykładowe utwory

"Elegia o chłopcu polskim" - Krzysztof Kamil Baczyński

Liryka

.04

przykładowe utwory

"Elegia o chłopcu polskim" - Krzysztof Kamil Baczyński

Główne gatunki liryczne:

fraszka - krótki utwór liryczny, wierszowany bądź rymowany, często zakończony wyraźną puentą;
tren - tekst o charakterze żałobnym, odmiana pieśni lamentacyjnej;
hymn - pieśń pochwalna wywodząca się ze starożytnej Grecji, komponowana na cześć bóstwa, kraju lub idei;
limeryk - krótki wierszyk o ustalonej budowie (układ rymów AABBA, pięć wersów)


Nie występuje narrator ani podmiot liryczny, świat przedstawiony jest ukazany poprzez zachowanie oraz wypowiedzi postaci. Akcja dramatu jest wyraźnie zarysowana i ma wyraźny tok przebiegu.

W dramacie występuje tekst główny (składający się z dialogów oraz monologów) i didaskalia (tekst poboczny, wspomagający realizację dzieła).
Dramat zbudowany jest z aktów, które podzielone są na sceny.

Dramat

.05

przykładowe utwory

"Zemsta" - Aleksander Fredro

Dramat

.06

przykładowe utwory

"Zemsta" - Aleksander Fredro

Główne gatunki dramatu:

komedia - komizm, pogodny nastrój, przedstawia wady bohaterów i komiczne sytuacje;
tragedia - przedstawia konflikt bohaterów z siłami wyższymi (fatum, prawami moralnymi lub spolecznymi)
dramat właściwy - utwór łączący elementy tragiczne oraz komiczne