Кнiжная выстава да Года гiстарычнай памяцi

АДКАЗ СЫНУ Што такое быць сынам? – Гэта значыць, сынок, Палюбіць як святыню Свой радзімы куток, Нашу мову і песні, Што бацькі збераглі. Дружбу клопатам веснім Мацаваць на зямлі. Гэта значыць, заўсёды Шчырым, сыне мой, быць. Дзеля шчасця народа І вучыцца, і жыць. Гэта значыць, мой сыне, Рупным быць у сяўбе, Каб заўжды добрым імем Людзі звалі цябе. Міхась Пазнякоў

ДАТЫ Што даты? Гэта толькі вехі Гісторыі. А для салдат, Чые навек закрыты вейкі, Няма ўжо дат, ніякіх дат. За рысай той — маўкліва, пуста, I на дарогах крыжавых Узводзім помнікі і бюсты Мы не для іх, а для жывых. I для дзяцей, каб не зблудзілі У гушчары нікчэмных дат. Каб памяць песні нарадзіла Аб неўміручасці салдат. Пімен Панчанка

ЗЯМЛЯ З БЛАКІТНЫМІ ВАЧАМІ Зямля з блакiтнымi вачамi - Раздолле рэчак i лугоў! Тут называюць Васiлькамi На Беларусi хлапчукоў, Звiняць крынiцы, як цымбалы, Сцяжынкi свецяць у лясах. Палі, узгоркi, перавалы - Прасторны шлях, далёкi шлях! Краiна славы партызанскай, Краіна міру i даброт! Ты - наша гордасць, Наша казка, Як сонца, шчодры твой народ. Твае сыны, Твае унукі, Мы любiм гул тваiх бароў. І рэкi цягнуцца, як рукi, Да цёплых, верных рук сяброў. Эдзі Агняцвет

Интересный факт Белорусская свадьба (или «вяселле») – уникальный обряд, имеющий глубокий сакральный смысл. Ни одно действие во время свадьбы не было случайным, все этапы были тщательно выверены и продуманы, как в хорошем спектакле. Свадьба и была этаким народным спектаклем, театрализованным представлением, призванным принести счастье, лад и достаток в семью молодоженов. Конечно, современная свадьба сильно отличается от традиционной, но многие элементы выполняются и сейчас.

Паданне Зачараваныя грошыАўтар: народ Вяртаўся салдат пасля пабыўкі ўдома на вайсковую службу. Ішоў ён, ішоў і здагнала яго ноч каля нейкай вёскі. Багацей, вядома, у хату служывага не пусціў, на хлеў паказаў, маўляў, і там пераначуеш. Салдат не надта пакрыўдзіўся ад такой гасціннасці — абы страха над галавою. Але ў тую ноч яму штосьці не спалася. Варочаўся з боку на бок, а заснуць не мог. Раптам чуе — хтосьці тупае непадалёку ад хлява. Падхапіўся служывы, давай сачыць, што тут робіцца. Ажно бачыць — ідзе па двары гаспадар, а за плячыма ў яго срэбра звініць у мяшку. Падышоў да ямы, выкапанай каля гумна, азірнуўся, прыслухаўся, потым сыпануў срэбра ў яму і вярнуўся назад у хату. Мусіць, шмат было ў багацея срэбра, бо неўзабаве яшчэ дзве меркі прынёс. І зноў падаўся ў хату. А салдат тым часам адчыніў дзверы хлява, зняў з сябе крыжык і кінуў яго на скарб. Сам не паказваецца, далей назірае. Багацей прынёс яшчэ тры меркі срэбра. Высыпаў іх у яму і старанна закідаў скарб зямлёю. Тады ўзяў стрэльбу, бабахнуў з яе і сказаў: — Як гэты стрэл пачуўся далёка, так мае грошы апусціцеся глыбока! І срэбра адразу зазвінела, правальваючыся ў падзямельную бездань. Назаўтра раніцай салдат развітаўся з гаспадаром і пайшоў далей сваёй дарогай. Адслужыўшы ўсе дваццать пяць гадоў у войску, вяртаўся салдат назусім дахаты. І здарылася так, што трапіў ён у тую самую вёску, дзе калісьці начаваў. Гаспадар, у якога ён спыняўся, даўно памёр. Дзецям сваім ні капейчыны не пакінуў, таму жылі яны вельмі бедна, у галечы. Пашкадаваў салдат небаракаў, сказаў ім, што яны маюць скарб і павёў з рыдлёўкамі да гумна. А перад тым як паказаць, дзе капаць, сказаў: — Дамовімся так… Тыя грошы, што да крыжыка, — мае, астатнія — вашы. Спадчыннікі пагадзіліся. Неўзабаве скарб быў адкапаны. Узяў салдат срэбра, насыпанае да крыжыка. Надышла чарга збіраць грошы гаспадарам хаты. Толькі яны знялі крыжык з зачараваных грошай — пачуўся звон, і срэбра невядома куды знікла.

Интересный факт Белорусский орнамент - это традиционный набор символов и цветов, которые использовали наши предки много столетий с дохристианских времен. Знак плодородия, изобилия плодов земных. Ношение его призвано повысить жизненную силу, усилить способность к чадородию. Солнечный знак — ромб с отростками.

Монумент Победы 38-метровый обелиск, покрытый гранитом, был установлен на площади Победы в честь 10-летия освобождения Беларуси от немецких войск. Несколько главных улиц Минска, как лучи, расходятся от площади. В её центре установлен памятник, украшенный горельефами и венками, выполненными из бронзы. Каждый год, 9 мая ветераны и высшие должностные лица Минска и всей Беларуси возлагают памятные венки к монументу.

Интересный факт Крестины – это семейный праздник, связанный с православным таинством крещения ребенка. Белорусские семьи готовятся к этому событию заранее, тщательно выбирая крестных родителей, обычно среди близких родственников или друзей, и приглашая гостей. Приготовление праздничного стола с искусными яствами стало традицией этого праздника.

Интересный факт Каменецкая башня – уникальный памятник оборонительного зодчества XIII в. Построена между 1276–1288 г. на левом берегу реки Лесной по указанию князя Волынского Владимира Васильковича. Каменецкая башня относится к особому типу оборонительных сооружений – волынским башням, своеобразным памятникам фортификации, получившим своё распространение в XIII–XIV в. на западных землях. Высота Каменецкой башни 29,4 м, толщина стен – 2,5 м. Наружный диаметр – 13,5 м. Основанием башни служит мощный фундамент, сложенный из бутового камня, пересыпанный чистым речным песком. Его высота – 2,3 м, толщина стен – 3,7 м. Стены Каменецкой башни сложены из брускового бороздчатого кирпича размером 26,5 х 13,5 х 8 см тёмно-красного и желтоватого цвета. Раствор беловато-серого цвета состоит из известкового вяжущего вещества и песчаного наполнителя с небольшой до 2% добавкой цемянки, т. е. кирпичной крошки. Известковый раствор и наполнитель использовались в соотношении равном 1:1,5. Кладка балтийская или вендская: чередование двух «ложков» и одного «тычка». Каменецкая башня в плане круглая, разделена на пять ярусов. Стены каждого яруса прорезаны бойницами. На четвёртом ярусе башни, кроме бойниц, один большой изящный проем, под которым когда-то был балкон, построенный на консольных балках. Этот проем в XIII в. служил входом в башню. Можно предположить, что в средневековье бойницы служили для обстрела врага.

Я помню ўсё… : вершы, апавяданні : для мал. шк. узросту / уклад. У. Ліпскі, М. Чарняўскі ; прадм. У. Ліпскага, П. Прыходзькі. – 2-е выд., стэр. – Мінск : Адукацыя і выхаванне, 2021. – 144 с. : іл. – (Серыя «Бібліятэка часопіса “Вясёлка“»). Пад адной вокладкай у кнiзе сабраны шчымлівыя і балючыя ўспаміны вядомых пісьменнікаў Беларусі, якiя ў час Вялікай Айчыннай вайны былі дзецьмі. Яны сталі сведкамі трагічных падзей 1941–1945 гадоў. Апавяданні і вершы дзяцей вайны прасякнуты верай, што падобнае ніколі не паўторыцца. У выданне ўвайшлі творы Рыгора Барадуліна, Янкі Сіпакова, Віктара Кудлачова, Барыса Сачанкі, Анатоля Грачанікава, Ніла Гілевіча, Алеся Ставера, Сяргея Грахоўскага, Віктара Казько, Расціслава Бензярука і іншых. Выданне адметнае і тым, што змяшчае архіўныя фотаздымкі аўтараў, зробленыя ў гады вайны. Кніга дае настаўнікам і бібліятэкарам унікальную магчымасць на класных гадзінах, "уроках мужнасці" і пазакласных мерапрыемствах паказаць cучасным дзецям вайну вачыма іх аднагодкаў, абудзіць спачуванне і гонар за свой народ і Радзіму.

Кучерова, Л. Живая боль войны / Л. Кучерова. – Минск : Адукацыя і выхаванне, 2020. – 304 с. – ISBN 978 985-599-227-2. Что мы сегодня можем знать о боли и ужасе, которые довелось испытать фронтовикам?.. Как нам понять святое поколение, которое принесло в жертву на алтарь Победы самое ценное, что есть у человека – свою юность, своё счастье, свою жизнь?.. Нам помогут в этом пронзительные и искренние истории — воспоминания участников Великой Отечественной войны о том, что они пережили, как отступали и вопреки всему сохраняли веру в победу, как все они ждали победную весну 1945 года. У каждого из героев книги была своя судьба, своя война. И лишь одной на всех стала Великая Победа! Достоверность и глубину описываемым событиям придают включенные в книгу многочисленные фотографии. Многие герои войны уже ушли в Вечность, оставив нам своё правдивое слово. Слово, которое мы не имеем права забыть никогда. Ибо, не познав и не приняв прошлого, нельзя двигаться вперёд. Невозможно строить будущее без надежного фундамента, скреплённого прочным цементом человеческой памяти.

Котович, О. В. Сакральный мир традиции. 99 уроков народной культуры / О. В. Котович, И. И. Крук. – Минск : Адукацыя і выхаванне, 2019 . – 576 с. – ISBN 978-985-599-106-0. Новая книга известных белорусских этнокультурологов Оксаны Котович и Янки Крука развивает темы, поднятые авторами в книгах "Золотые правила народной культуры" и "Белорусская свадьба в пространстве традиционной культуры". В первых главах издания представлены структура и принципы обряда, включая принципы почитания предков, преемственности, сохранения и расширения своего Рода, толоки-взаимопомощи и др. Почему уроков 99? Авторы считают, что это число особенное, сакральное, позволяющее глубоко погрузиться в осмысление бытия и в то же время открытое для дальнейшего движения. Ряд описанных в книге уроков народной культуры посвящен теме обрядового времени с его сакральными солнечным кругом и лунным циклом, неблагоприятными днями в народном календаре белорусов. Подробно рассмотрены основы Мироздания как Здания семейного мира, в котором дом и его традиционные составляющие (дверь, порог, красный угол, стол, окно) являются отображением вселенной. Читатели узнают, что значит «прийтись ко двору», почему на кровати должна быть пирамида из 7 подушек, чем является колодец для обитателей дома, и познакомятся с тайным миром славянской бани. Однако жизнь белоруса во многом протекает и вне дома. И тут сакральный смысл обретают дорога как путь жизни, охранные обереги, мост, священные источники и вековой дуб. Авторы касаются и темы традиционной белорусской свадьбы. Здесь открываются новые аспекты ролей участников свадебного торжества, показан смысл уникальных обрядовых действий (движение по кругу, битье посуды, народный танец и др.). Из книги читатели узнают, что символически представляют собой рушник, ложка, обручальные кольца, фата, венок, пояс, кожух, замок, деньги, а также изучат цветовой код восточных славян. Откроют символические коды обрядовой еды – хлеба, каши, блинов и др. Важная часть книги отводится космосу человека в таких символических аспектах, как глаза, волосы, рука, а также ценности имени, отчества, фамилии.

Котович, О. Золотые правила народной культуры / О. Котович, Я. Крук. – 14-е изд. – Минск : Адукацыя і выхаванне, 2020. – 592 с. : ил. – ISBN 978-985-599-285-2. Белорусская земля богата традициями, которые бережно сохраняются и передаются из поколения в поколение. Белорусские этнографы-исследователи Янка Крук и Оксана Котович исследовали и систематизировали культурологический опыт восточнославянских народов и создали фундаментальный свод регламентаций, предписаний, запретов, обрядов Книга написана популярным языком, насыщена цитатами из народного фольклора. Белорусская обрядовая символика сопоставляется с обрядами и традициями других восточных славян.«Золотые правила народной культуры» позволяют сохранить память о своих корнях, взрастить могучее Древо Жизни своего рода, напоить его целебной силой вековой мудрости предков и тем способствовать развитию человеческой цивилизации в целом.Издание рассчитано на преподавателей гуманитарных дисциплин вузов, фольклористов, работников сферы образования и культуры, будет интересно исследователям традиционного нематериального культурного наследия восточнославянских народов и широкой читательской аудитории.

99 знакамітых мясцін Беларусі / уклад. Д. В. Кашавар, К. К. Шастоўскі ; пераклад з рус. Д. В. Кашавар. – Мінск : Адукацыя і выхаванне, 2021. – 232 с. : іл. – ISBN 978-985-599-370-5. Гэтая выдатна ілюстраваная кніга прысвечана Беларусі — краіне з багатай гісторыяй, самабытнай культурай і запаведнай прыродай. Яна знаёміць з 99 знакамітымі гісторыка-культурнымі, прыроднымі і ландшафтнымі аб'ектамі. Чаму іх 99? Па-першае, 99 — гэта адкрытая і сакральная лічба, а па-другое, кожны чытач мае права знайсці уласны соты варыянт. Такім месцам можа стаць ваша малая радзіма ці нейкае невялікае мястэчка, якое вы сустрэлі ў вандроўцы, вясковая цэркаўка ці касцёл. Або старадаўні дом, які ўтульна стаіць на вузкай вулачцы, што цудам ацалела пад час шматлікіх войнаў. Галоўная ж задача кнігі — натхніць і юных, і дарослых чытачоў падарожнічаць па Беларусі, абудзіць пачуццё гонару за сваю малую радзіму, жаданне пабываць у яе вядомых і малавядомых кутках, накарміцца прыгажосцю і дакрануцца да культурных вытокаў душы беларуса. Тэкставы і ілюстрацыйны матэрыял выдання суадносіцца са зместам вучэбных прадметаў «Мастацтва (айчынная і сусветная мастацкая культура)», «Гісторыя Беларусі» і дазваляе пашырыць і паглыбіць веды вучняў.

Народная культура Беларусі : энцыклапедычны даведнік / пад агул. рэд. В. С. Цітова ; [маст. : І. І. Бокі, У. М. Жук]. – Мінск : Беларуская Энцыклапедыя, 2002. – 431 с. : іл. - Бібліягр.: с. 427–431. – ISBN 985-11-0249-0. Энцыклапедычны даведнік змяшчае каля 700 артыкулаў, якія асвятляюць пытанні матэрыяльнай і духоўнай культуры беларускага народа. Уключаная асноўная даследчая інфармацыя па гісторыі і тэорыі беларускай народнай культуры, фальклорна-абрадавых традыцыях і святах, міфалогіі, народным мастацтве і інш.Выданне ілюстравана каляровымі і чорна-белымі здымкамі, малюнкамі і чарцяжамі.

Шарков, А. В. Тяжкое бремя плена : военнопленные и интернированные Второй мировой войны на территории Беларуси 1939-1951 гг. – Минск : Звязда, 2015. – 197, [3] с. : ил., табл., факсим. – Библиогр.: с. 141-144, а также в обл. подстроч. примеч. – ISBN 978-985-575-039-1. Книга известного специалиста по истории Первой и Второй мировых войн, профессора Анатолия Шаркова и молодого кандидата исторических наук Елены Мох-Докуновой для Исторической мастерской имеет особое значение. Анатолий Шарков уже много лет является одним из организаторов Клуба военных историков, а Елена Мох-Докунова будучи студенткой исторического факультета БГУ сначала участвовала в образовательных программах, затем Клуба молодых историков и последующий выбор научной темы по истории лагерей для военнопленных на территории Беларуси в годы Великой Отечественной войны (1941-1944 гг.) стал логическим продолжением творческого пути.

Кулагін, А. М. Каталіцкія храмы Беларусі / А. М. Кулагін ; фатограф А. Л. Дыбоўскі. - Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя П. Броўкі, 2008. – 488 с. : iл. – Бібліягр. у канцы арт. – Тэрмінал. слоўнік: с. 481-486. – Аўт. на пер. не названы. – ISBN 978-985-11-0395-5. Выданне прысвечана касцёльнаму дойлідству са старажытных часоў да нашых дзён. У ім змешчана інфармацыя пра вядомыя касцёлы, манастыры, капліцы, якія ўвайшлі ў скарбніцу сусветнай архітэктуры, а таксама малавядомыя помнікі і тыя, якія не дайшлі да нас па розных прычынах.

Півавар, М. В. Сядзібы Віцебшчыны : даведнік / М. В. Півавар. – Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2020. – 255 с. : іл. – Бібліягр.: с. 235-241. – Паказ. персаналій: с. 242-255. – ISBN 978-985-11-1202-5. У даведніку падаюцца звесткі пра гісторыю, архітэктуру, сучасны стан сядзіб Віцебскай вобласці. Прыводзяцца звесткі пра ўладальнікаў, архітэктараў, падаецца кароткі гістарычны экскурс, раскрываюцца асноўныя тэндэнцыі развіцця сядзіб у ХVІІІ-ХХ стст. Кніга будзе карысная супрацоўнікам аддзелаў культуры, спорту і турызму райвыканкамаў, турыстычных фірм, архітэктарам, настаўнікам гісторыі, арганізатарам выхаваўчай работы ў навучальных установах, краязнаўцам, навучэнцам і ўсім тым, хто цікавіцца гісторыяй і культурай Беларусі.

Нарысы гісторыі культуры Беларусі : у 4 т. Т. 3, кн. 2 : Культура сяла XIV - пачатку XX ст. Духоўная культура / [навук. рэд. А. І. Лакотка] ; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літаратуры, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы. – Мінск : Беларуская навука, 2016. – 751 с. : іл., цв. іл., фотаіл. – Біблягр. у вобл. спасылак. – ISBN 978-985-08-2054-9 (т. 3, кн. 2). – ISBN 978-985-08-1566-8. Другая кніга трэцяга тома прысвечана духоўнай культуры беларускага сяла. Разглядаюцца археалагічныя культавыя помнікі дахрысціянскага перыяду, міфы пра чараўнікоў і ведзьмаў, народныя ўяўленні пра знахарства, народнае рытуальна-магічнае лекаванне, замовы. Артыкулы каляндарна-абрадавага цыкла пачынаюцца тэмай Калядаў, знаёмяць з семантыкай ранневеснавога фальклору, русальнай абраднасцю, абрадам "ваджэння Куста", паэзіяй Купалля, фенаменалогіяй восеньскіх песень. У раздзелах сямейна-абрадавага цыкла апісваюцца радзінныя звычаі і абрады, беларускае традыцыйнае вяселле, пахавальная абраднасць, родаваарыентаваныя ўяўленні ў традыцыйнай культуры. Асобныя нарысы прысвечаны пазаабрадавай лірыцы, беларускім казкам і загадкам, "народнай Бібліі", беларускім духоўным вершам і народнаму вершаванню, семіётыцы традыцыёнага народнага жылля, а таксама звычаям і абрадам, звязаным са свойскай жывёлай і пчалярствам.

Памятные места Беларуси : совместный проект издательства "Адукацыя і выхаванне" и Белорусского государственного музея истории Великой Отечественной войны / [сост.: Д. В. Кошевар, В. Н. Надтачаев ; ред. Л. А. Кучерова]. - Минск : Адукацыя і выхаванне, 2022. - 250, [1] с. : ил., портр. - ISBN 978-985-599-353-8. В результате двухлетнего сотрудничества издательства с Белорусским государственным музеем истории Великой Отечественной войны увидела свет уникальная книга «Памятные места Беларуси» с дополненной реальностью в формате видеороликов. Директор музея Владимир Воропаев в приветственном слове читателям назвал книгу «своеобразным путеводителем по военной истории Беларуси» и добавил: «В мирные годы в нашей республике были созданы многочисленные мемориальные комплексы и памятники, посвящённые событиям тех огненных лет.

Лакотка, А. І. Народнае дойлідства / А. І. Лакотка. – Мінск : Беларуская навука, 2014. – 200 с. : іл. – (Традыцыйны лад жыцця). – Бібліягр.: с.198-199. – ISBN 978-985-08-1798-3. У кнізе ў папулярнай форме расказваецца пра народную архітэктуру: гісторыю і асаблівасці беларускіх паселішчаў (вёсак, мястэчак, гарадоў), даецца апісанне традыцыйнага жылля, цэркваў, гаспадарчых і грамадскіх пабудоў. Прасочваецца сувязь народнага дойлідства з сучасным будаўніцтвам. Асобна распавядаецца пра захаванне гісторыка-архітэктурнай спадчыны, музеі пад адкрытым небам і інш.Адрасуецца шырокаму колу чытачоў.

Півавар, М. В. Звод помнікаў воінскай славы, памятных месцаў, воінскіх пахаванняў і пахаванняў ахвяр Вялікай Айчынай вайны Віцебскага раёна / М-ва адукацыі Рэспублікі Беларусь, Установа адукацыі "Віцебскі дзяржаўны универсітэт імя П. М. Машэрава" ; Віцебскі раённы савет дэпутатаў ; ДУА "Віцебскае кадэцкае вучылішча". – Віцебск : ВДУ імя П. М. Машэрава, 2021. – 133 с. : іл. – ISBN 978-985-517-788-4. Даведачнае выданне змяшчае інфармацыю пра помнікі, памятныя месцы, воінскія пахаванні і магілы мірнага насельніцтва часоў Вялікай Айчыннай вайны, выяўленыя на тэрыторыі Віцебскага раёна на 2020 год. Матэрыял пра кожны аб’ект суправаджаецца фотаздымкам, каардынатамі, спісам выкарыстаных крыніц. Усяго разгледжана 285 аб’ектаў, з якіх 115 воінскіх пахаванняў і магіл ахвяр вайны, што знаходзяцца пад дзяржаўнай аховай.