Interactive wystawa na Dzień Poezji

Perspektywa - spotkanie z poezją Wisławy Szymborskiej

Światowy Dzień Poezji

Poetyckie inspiracje

dalej

dalej

Miłość to częsty i wdzięczny temat utworów poetyckich. Miłość sentymentalna, romantyczna, zazdrosna, zdradzona, prowokująca, przysparzająca wzruszeń, cierpienia, euforii, zachwytu, bólu... O różnorodnych obliczach miłości możecie przeczytać w tomikach m.in. Marcina Świetlickiego (w naszej bibliotece są dostępne: "Czynny do odwołania", "Nieczynny" oraz "Muzyka od środka"), w poezji Zuzanny Ginczanki zwanej przez jej współczesnych "Tuwimem w spódnicy" (wybrane utwory dostępne w Wolnych Lekturach), Ewy Lipskiej (posiadamy jej "Dom spokojnej młodości", "1999", "Godziny poza godzinami", "Wspólnicy zielonego wiatraczka"), w niejednokrotnie wyśpiewanych utworach Agnieszki Osieckiej (u nas dostępne są jej poezje, śpiewniki, biografie) oraz u bardziej znanych poetów, jak Stanisław Barańczak, Wisława Szymborska i in.

Głosem młodego pokolenia na naszej wystawie przemawia m. in. indyjska poetka kanadyjskiego obywatelstwa Rupi Kaur, której Mleko i miód zostały wydane, gdy autorka miała 22 lata uzupełnione są Ilustracjami liniowymi stanowiącymi uzupełnienie wierszy (poezja wizualna). Prezentujemy także utwory Billie Sparrow zamieszczone w #Arkuszu poetyckim subtelnie zilustrowane przez Katarzynę Bućko. Zapraszamy też do odbycia podróży w głąb siebie wraz z Brittainy C. Cherry i Kandi Steine, których pięknie wydaną poezję również mamy w swoich zasobach. Wiersze opatrzone są szkicami oraz zamieszczone są zarówno w oryginale, jak i tłumaczeniu. Młode poetki udowadniają, że poezja nie musi być trudna w odbiorze, a może być po prostu piękna. Zachęcamy do wypożyczenia tych tomików z naszej biblioteki.

Kobiety, ich problemy, uczucia i doświadczenia. Kobiety młode, stare, zmęczone... Miniatury emocji... Uderzające i zapadające w pamięć strofy o kobietach. Zachęcamy do sięgnięcia po poezję Anny Świrszczyńskiej, Krystyny Miłobędzkiej, czy po medytacyjną lirykę Emily Dickinson. Mamy także w bibliotece melancholijne, ciężkie, przygnębiające, bolesne wiersze Sylvii Plath, którymi porusza do głębi. Zapraszamy!

"Romans poezji z muzyką" - możemy raczej powiedzieć „stare dobre małżeństwo” zawarte p.n.e. ponieważ pierwsze związki poezji i muzyki odnajdujemy już w starożytnej Grecji (ok. 900-700 p.n.e.). Wtedy też nazywano poetów po prostu „śpiewakami”. (Związki poezji z muzyką) Poezja Tuwima, Leśmiana, czy Mickiewicza (Niepewność), a także wiersze Mirona Białoszewskiego, stały się inspiracją dla piosenkarzy. (Karuzela z madonnami w wykonaniu Ewy Demarczyk). W tym miejscu nie można zapomnieć o bardach, pisarzach i poetach: Edwardzie Stachurze, Władimirze Wysockim (Konie narowiste) czy Bułacie Okudżawie (np. Trzy miłości). W naszej bibliotece odnajdziecie tomiki tych poetów. Zachęcamy też do sięgnięcia po teksty Agnieszki Osieckiej, która jest autorką takich hitów, jak: Małgośka, Sing sing, Niech żyje bal czy Uciekaj moje serce. Agnieszka Osiecka zostawiła „piosenki cud”. Stworzyła ponad dwa tysiące tekstów, a śpiewały je największe gwiazdy polskiej muzyki rozrywkowej - Maryla Rodowicz, Seweryn Krajewski, Majka Jeżowska, Violetta Villas, Kalina Jędrusik, Sława Przybylska czy Andrzej Zaucha.

Poezja zadaje najważniejsze pytania… ... i stara się na nie odpowiedzieć Od połowy wieku dwudziestego ton poezji polskiej nadają wspaniali i różnorodni poeci filozoficzni: Czesław Miłosz, Zbigniew Bieńkowski, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, Miron Białoszewski, Edward Stachura, Jan Twardowski. To Czesław Miłosz powiedział, że poezja to okruchy ze stołu filozofii. Poezja pomaga odpowiedzieć na trzy najważniejsze pytania: skąd jesteśmy, kim jesteśmy i dokąd zmierzamy. W naszej bibliotece znajdziemy tomiki wierszy każdego z tych wielkich poetów. Polecamy lirykę Zbigniewa Herberta będącą głębokimi przemyśleniami intelektualnymi , poruszającą tematy dotyczące każdego człowieka. Warto zajrzeć do poezji Wisławy Szymborskiej, która zadaje wiele pytań, m. in. o prawdziwą naturę człowieka, jaki jest gdy chodzi o jego stronę moralną, filozoficzną, egzystencjalną. Autorka często rozmyśla nad sensem życia człowieka i jego celem. Można z powodzeniem stwierdzić, że każdy wiersz Szymborskiej jest małym traktatem filozoficznym. Poetka chciałaby pomóc, rozstrzygnąć niektóre problemy nękające człowieka. Na bibliotecznych półkach z poezją znajdziemy tomiki Mirona Białoszewskiego odkrywające codzienność, pokazujące szarość, zachwycające się zwykłością a wszystko to wykorzystując możliwości nowego języka poetyckiego.

Rozważania o rzeczach ostatecznych Starożytny poeta i myśliciel Seneka prawie dwa tysiące lat temu sformułował zdanie, które było nie tylko aktualne dla ludzi jego czasów, lecz także współcześnie nie traci na swojej żywotności: „Wielką rzeczą jest zwyciężyć Kartaginę, lecz jeszcze większą – zwyciężyć śmierć”. Chociaż nikt dzisiaj nie planuje upadku Kartaginy, to jednak problematyka rzeczy ostatecznych (śmierć, to co po niej następuje, problem istnienia Boga, sąd Boży) wzbudza wśród, szczególnie poetów, olbrzymie zainteresowanie. „Poeta potrzebuje Osoby, do której może wołać, z którą czasami chce się spierać lub nawet oskarżać Ją o zło historii, jak bywa to w liryce Mieczysława Jastruna, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego czy Henryka Grynberga. W przeraźliwej samotności poeta może domagać się Głosu, jak Aleksander Wat, albo modlić się, jak to się dzieje w poezji Jerzego Lieberta i Karola Wojtyły, a nawet w późnej twórczości Zbigniewa Herberta.” („Obrazy Boga w literaturze polskiej XX i XXI wieku. Od pokolenia wojennego do Nowej Fali”) Czytelnik zaś potrzebuje poezji takiej jak utwory ks. Jana Twardowskiego, które są dla odbiorcy dzięki głębokiej wierze, wzmocnieniem, nadzieją. W jego poezji znajdziemy też wiele ciepłego humoru, bezceremonialności w traktowaniu rzeczy wielkich i właśnie ostatecznych. Inny wybitny polski poeta, Jarosław Marek Rymkiewicz snuje rozważania o rzeczach ostatecznych, istnieniu i przemijaniu. Po mistrzowsku, w poruszający sposób łączy w swoich utworach czułość i grozę. Zmaganie się z przemijalnością można zaobserwować w całej twórczości Edwarda Stachury w której porusza obszary elementarnych pytań egzystencjalnych i nie interesują go zdawkowe odpowiedzi. Próbuje znaleźć odpowiedzi na temat tego, czym jest wieczność i nieśmiertelność.

Kobieta –poeta To nie błąd! Tak właśnie należałoby określać takie poetki jak Wisława Szymborska, czy Maria Pawlikowskia – Jasnorzewska. Szymborska jest mistrzynią w odnajdywaniu niezwykłości w „zjawiskach zwykłych” posługując się językiem jasnym, precyzyjnym, pozbawionym kokieterii. Wspaniałe są Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej niezwykle oszczędne w słowa poetyckie miniatury. Precyzyjnie opisują zaistniałą sytuację i zaskakują nieoczekiwaną i dowcipną puentą. Punktem wyjścia jej krótkich wierszy zwanych rubajatami są kwestie o wiele bardziej uniwersalne: zło, smutek, niesprawiedliwość.

Gryząca satyra, gorzki żart Akcenty ironii i satyry często też groteski i humoru, nadawały ton licznym utworom poetyckim. Swego rodzaju kpinę z obowiązującej ortografii zastosował w swej twórczości futurysta Bruno Jasieński. Szczególnie dużo wierszy żartobliwych i satyrycznych pisał Julian Tuwim. Czasem jest w nich lekki żart, częściej gorzka i gryząca satyra: na ograniczoność i tępotę małomieszczaństwa na obyczajowość i styl życia klasy panującej w okresie dwudziestolecia. Mieszkańcy Ciekawym poetą , którego twórczość zawierała wiele elementów satyry i groteski był Konstanty Ildefons Gałczyński w teatrzyku „Zielona Gęś” Inny poeta, Ernest Bryl wykpiwał w swoich wierszach czy to zaściankowy ideał cnót parafialno-regionalnych czy też elementy kultury elitarnej pielęgnowanej na magnackich dworach, oderwanej od życia społeczeństwa w ubogim i ciemnym kraju. W bibliotece posiadamy wiele tomików poezji wymienionych poetów „kpiarzy”.

Na stronie culture.pl czytamy: "Podsiadło rejestruje i lirycznie przetwarza treści codziennego doświadczenia, afirmuje prywatność i autentyzm, głosi sceptycyzm i dystans w stosunku do instytucji i rytuałów życia publicznego. Jego wiersze układają się w poetycki dziennik (często "nocnik") życia upływającego w warunkach z pozoru całkowicie niepoetyckich. Twórca rozwija wątki egzystencjalne, drąży sytuacje i nastroje towarzyszące raczej zwykłości niż ekstrawagancji lub egzotyce. Miłość, Droga (pisane zawsze dużą literą), miejsce, wspomnienie dzieciństwa i młodości stanowią dla niego punkt wyjścia (ale i punkt dojścia...) do rozwinięcia wstęgi zdania, sekwencji skojarzeń i imion. Słowo krąży między konkretem danej chwili (przedmiotu, zdarzenia), a ich – pełnym rozmachu, często olśniewającym, kunsztownym – artystycznym przetworzeniem..." Powyższym cytatem zachęcamy do sięgnięcia po książkę tego nagradzanego poety pt.: Być może należało mówić znajdującą się w naszej bibliotece.

Haiku "przyszpila ulotne wrażenie". Jest to utwór poetycki, składający się najwyżej z 17 sylab rozpisanych na wersy 5-7-5. W japońskim oryginale haiku stanowi tylko jedną linijkę, bez wersów, ale już w innych językach niż japoński, wersy są trzy. Anonimowe haiku senryu: Mucha siedzi na tyłku człowieka - też się opala W naszej bibliotece mamy Haiku w przekładzie Agnieszki Żuławskiej-Umedy, do którego kaligramy wykonał Yukio Kudô oraz Haiku Czesława Miłosza z ilustracjami Andrzeja Dudzińskiego.

Szczególną część poezji stanowią utwory nawiązujące do znanych obrazów. Wielu poetów w swoich wierszach „opowiada o obrazach”, czy też „mówi w ich imieniu”. To poetyckie odpowiedniki malarskiego widzenia świata. Obraz i wiersz są jak dwie linie równoległe, które w zgodzie biegną obok siebie i nigdy nie usiłują się przeciąć. (T. Kubiak: Wiersze i obrazy. Warszawa 1973) Wiersz Zbigniewa Herberta: Fragment wazy greckiej, Wojciech Brzoska natomiast odwołuje się do Ostatniej wieczerzy Leonarda da Vinci, Wojaczek w wierszu „Fuga” do twórczości Boscha, do obrazu Petera Brughla Starszego „ Upadek Ikara” : Zbigniew Herbert (DEDALI IKAR), Aleksander Wat (PRZED BREUGHELEM STARSZYM), Tadeusz Różewicz (PRAWA I OBOWIĄZKI) Stanisław Grochowiak oraz Jacek Karczmarski. Na szczególną uwagę zasługuje pieśniarz, poeta, autor wierszy i tekstów piosenek, a także prozy, Jacek Karczmarski. Ogromna część jego twórczości to romans poezji z muzyką i malarstwem jednocześnie (około 60 utworów inspirowanych dziełami plastycznymi). Niektóre utwory stanowią dokładny, poetycki opis danego obrazu (np. Rejtan, czyli raport ambasadora), inne traktują obraz jako punkt wyjścia do obserwacji wychodzących daleko poza temat plastyczny (np. Somosierra). Inspiracje plastyczne1 Jacka Kaczmarskiego na piosenkaztekstem.pl Inspiracje plastyczne2 Jacka Kaczmarskiego na piosenkaztekstem.pl Jacek Malczewski, Caravaggio, Edvard Munch, Albrecht Dürer, Francisco Goya, Hieronim Bosch, Pieter Bruegel (starszy), Rembrandt, Bronisław Linke, Jan Matejko, Cykl pieśni nawiązujących do Trylogia Henryka Sienkiewicza, „Lalka” Bolesława Prusa. „W tekstach piosenek Kaczmarskiego dwie kwestie natychmiast zwracają na siebie uwagę: wysmakowana ironia oraz umiejętność ponownego opowiadania tekstów kultury w taki sposób, że wciąż budzą one zainteresowanie słuchacza bądź wręcz wyrażają nowe, nieznane oryginałowi treści.” (więcej na culture.pl) W bibliotece posiadamy piękne opracowanie pt. Lekcja historii Jacka Karczmarskiego, które polecamy przede wszystkim maturzystom ponieważ Jarosława Marka Rymkiewicza snuje rozważania o rzeczach ostatecznych, istnieniu i przemijaniu. Po mistrzowsku, w poruszający sposób łączy w swoich utworach czułość i grozę.

Kliknij tu, żeby obejrzeć wyklejanki i kolaże...