Ignacy Łukasiewicz. Patron roku 2022.

Start

Patron roku 2022

Ignacy Łukasiewicz

Źródło: Wikipedia.

(1822-1882)

Ignacy łukasiewicz

Ignacy Łukasiewicz.

„Światła, światła i pracy dla ubogiego kraju i ludu.“

Źródło: Muzeum Przemysłu Gazowniczego i Naftowego im. Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce.

Ignacy Łukasiewicz

+ info

Polski farmaceuta, wynlazca, przedsiębiorca naftowy, społecznik, filantrop i patriota. Dla uczczenia pamięci wielkiego Polaka, Sejm RP ustanowił rok 2022 rokiem Ignacego Łukasiewicza.

Tablica pamiątkowa w miejscu, gdzie stał dom rodzinny Ignacego Łukasiewicza w Zadusznikach. Fot. Polska Niezwykła.pl

Dom rodzinny w Zadusznikach

W galicyjskiej małej wiosce — Zaduszniki, położonej nieopodal Mielca zamieszkała około 1820 r. rodzina Łukasiewiczów. 8 marca 1822 roku urodził się Jan Boży Józef Ignacy Łukasiewicz. Dorastając, mały Ignacy przyglądał się pamiątkom ojca z czasów insurekcji kościuszkowskiej, traktowanym jak relikwie: błyszczącej powstańczej szabli i pierścieniowi „Ojczyzna swemu obrońcy”. „Atmosfera domu rodzinnego była serdeczna, patriotyczna i demokratyczna, sposób życia – skromny; dom prowadzono oszczędnie." W takiej patriotycznej rodzinie dorastał przyszły wynalazca i społecznik.

W 1830 roku rodzina Łukasiewiczów przeniosła się do Rzeszowa. Ignacy poszedł do gimnazjum Ojców Pijarów, ale z przyczyn finansowych musiał przerwać naukę po 4 latach. W 1836 roku zmarł Józef Łukasiewicz. Po śmierci ojca czternastoletni Ignacy rozpoczął praktykę w prowincjonalnej aptece w Łańcucie i u boku swego opiekuna Antoniego Swobody, pobierał pierwsze nauki z dziedziny farmacji. W 1841 r. objął posadę pomocnika aptekarskiego w aptece obwodowej Edwarda Hübla w Rzeszowie. Pracując jako farmaceuta, zdobył wiedzę z dziedziny chemii, którą później wykorzystał w badaniach nad destylacją ropy naftowej.

Ignacy Łukasiewicz - uczeń i farmaceuta

Apteka w Jaśle. Źródło : www.ignacylukasiewicz.pl

Ignacy Łukasiewicz od 1837 roku działał aktywnie w organizacjach demokratyczno – niepodległościowych, m.in. był zaprzysiężonym agentem Towarzystwa Demokratycznego w Rzeszowie. W 1846 roku został aresztowany w Rzeszowie, osadzony we Lwowie i zwolniony z powodu braku dowodów. Musiał jednak pozostać w mieście pod nadzorem władz austriackich. W późniejszych latach finansowo wspierał powstanie styczniowe, a po jego zakończeniu pomagał uchodźcom.

Działalność spiskowa i patriotyczna

Ignacy Łukasiewicz. Źródło: Fundacja Panteon Narodowy.

W 1848 roku Łukasiewicz znalazł pracę w lwowskiej aptece "Pod Złotą Gwiazdą" należącej do Piotra Mikolascha. Chciał studiować farmację, ale władze austriackie wypominały mu konspiracyjną przeszłość. Zgodę na studia w Krakowie uzyskał po wstawiennictwie Piotra Mikolascha. Podczas nauki zetknął się z profesorem Ludwikiem Zejsznerem, który zwracał uwagę na to, jakie możliwości mogą płynąć z zastosowania ropy naftowej. Kiedy zainspirowany tym Łukasiewicz po uzyskaniu magisterium wrócił do Lwowa, przystąpił do działania. Wraz z Mikolaschem oraz Janem Zehem zaczęli pierwsze próby destylacji ropy naftowej.

Pionier przemysłu naftowego

Ignacy Łukasiewicz. Źródło: Portal Pinterest.

Apteka "Pod Złotą Gwiazdą" we Lwowie

Apteka Mikolascha "Pod Złotą Gwiazdą" we Lwowie. Źródło: Fot. https://lwow.info/pasaz-mikolascha-cz-1/

Jak Łukasiewicz ropę destylował ? "Czarne Złoto" - Nafta

Aparat destylacyjny Ignacego Łukasiewicza. Źródło: Wirtualne Muzea Małopolski.

Lampa naftowa, kopia prototypu Ignacego Łukasiewicza.Źródło: Portal Edukacyjny Historia Poszukaj.

Pierwsza skonstruowana przez Ignacego Łukasiewicza lampa rozświetliła wystawę apteki we Lwowie. 31 lipca 1853 roku jest symboliczną, oficjalną datą narodzin przemysłu naftowego w Polsce. Po raz pierwszy zastosowano w praktyce oświetlenie naftowe podczas pilnej nocnej operacji w szpitalu powszechnym na lwowskim Łyczakowie. Niebawem lampy naftowe zaczęły oświetlać lwowskie ulice. „Lampy zapalane są wraz z zapadnięciem zmroku, na całą noc, niezależnie od tego, czy księżyc świeci, czy też nie! "– pisała z entuzjazmem „Gazeta Lwowska".

Światło, które zmieniło bieg historii...

Historia regionalna. "Historia oświetlenia. Jak wynaleziono lampę naftową". Lekcja online.

Miejsce zapalenia pierwszej na świecie ulicznej lampy naftowej w Gorlicach. Fot. Wikipedia.

Ignacy Łukasiewicz Pionier przemysłu naftowego

W 1854 roku Łukasiewicz przeniósł się do Gorlic, aby być bliżej terenów roponośnych. W tym roku w gorlickiej dzielnicy Zawodzie na skrzyżowaniu ulic Węgierskiej i Kościuszki zapłonęła pierwsza na świecie uliczna lampa naftowa. Ropę naftową eksploatowano tam już od dawna, wykorzystując ją do różnych celów gospodarczych, jak np. lekarstwo dla bydła lub smar. Łukasiewicz rozpoczął pracę w miejscowej aptece Jana Tomaszewicza. Jednocześnie zaczął z okolicznymi właścicielami terenów roponośnych zakładać pierwsze spółki i kopalnie ropy, które powstały w następnych latach w rejonie Gorlic, Jasła i Krosna.

Gorlice - Miasto Światła

Źródło: Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce.

Karol Klobassa-Zrencki

Tytus Trzecieski

Ignacy Łukasiewicz

Kopalnia ropy naftowej w Bóbrce

Pierwsza na świecie kopalnia ropy naftowej, wykorzystująca pionierskie na owe czasy technologie, powstała w 1854 roku w Bóbrce koło Krosna. W miejscu naturalnych wycieków ropy rozpoczęto pierwsze systematyczne prace górnicze. Inicjatywa ta była wynikiem współdziałania Tytusa Trzecieskiego – ziemianina i inicjatora przedsięwzięcia, Ignacego Łukasiewicza – farmaceuty, wynalazcy lampy naftowej i późniejszego dyrektora kopalni oraz Karola Klobassy-Zrenckiego – właściciela Bóbrki.

Muzeum

Źródło: Muzeum Przemysłu Naftowegoi Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza.

Bóbrka, kopanka Franek z 1860 r.

Bóbrka, kopanka Janina z 1878 r.

"Franek" i "Janina" - najstarsze szyby naftowe

Bóbrka, budynek administracyjny, tzw. dom Ignacego Łukasiewicza.Źródło: Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce.

Bóbrka - miejsce pracy Łukasiewicza

Bóbrka, wnętrze budynku administracyjnego, tzw. domu Ignacego Łukasiewicza. Źródło: Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce.

Kościół w Zręcinie z 1878 roku, ufundowany przez Ignacego Łukasiewicza i Karola Klobassę-Zrenckiego. Źródło: strona podroze.onet.pl

Ignacy Łukasiewicz społecznik i dobroczyńca

Łukasiewicz wybudował destylarnie, gdzie oprócz nafty produkował smary, asfalt, różne oleje. Otworzył wraz ze wspólnikami kopalnie i rafinerie. Przeżywał wzloty i upadki — śmierć córki Marianny czy pożary w rafineriach, ale te niepowodzenia go nie złamały. Polski aptekarz, dzięki swej pracy i skromności, stał się szanowanym w świecie przedsiębiorcą, społecznikiem i posiadaczem ogromnych pieniędzy. Na Podkarpaciu nazywany był „Ojcem Ignacym”, tworzył szkoły ludowe, fundował stypendia uniwersyteckie, zakładał kasy brackie. Dbał o swoich pracowników, utworzył system emerytur i zapewniał im opiekę lekarską. W roku 1865 kupił pod Krosnem wieś Chorkówka.

"Ignacy Łukasiewicz - człowiek, który zmienił świat"

Grób Honoraty i Ignacego Łukasiewiczów na cmentarzu w Zręcinie. Źródło: Wikipedia.

W 1873 roku papież Pius IX za działalność charytatywną nadał mu tytuł Szambelana Papieskiego i odznaczył go Orderem Św. Grzegorza. Ignacy Łukasiewicz w ostatnich latach życia, w 1877 roku zorganizował we Lwowie kongres naftowy oraz utworzył w Gorlicach Krajowe Towarzystwo Naftowe. Zmarł 7 stycznia 1882 roku w wyniku ciężkiego zapalenia płuc. Został pochowany obok żony Honoraty, na cmentarzu w Zręcinie.

Ostatnie lata

Pierwsza strona pisma „Górnik”, informująca o śmierci Ignacego Łukasiewicza (1882). Źródło: Narodowa Biblioteka Cyfrowa Polona.

Ignacy Łukasiewicz w pamięci Polaków

„Ciekawy to był człowiek, skromny a nawet przesadzający się w skromności ze spuszczonym na dół wzrokiem i łagodnym uśmiechem, zawsze w szaraczkowej długiej czamarze, zawsze w pracy. Nadawał sobie pozory, jakby znosił to bogactwo jako dopuszczenie Boże, jako ciężar włożony nań przez Opatrzność, z którego musi na sądzie ostatecznym zdać rachunek. Robił też bezmiernie dużo dobrego; nie było obywatela w okolicy, któremu by Łukasiewicz nie udzielił pożyczki, nie było bankruta, którego by nie dźwignął.” Kazimierz Chłędowski, Pamiętniki. Galicja (1843-1880).

Źródło: https://visitmalopolska.pl

Skansen Naftowy Magdalena w Gorlicach.

Rynek w Gorlicach.

Zamek Żupny w Wieliczce.

Śladami Łukasiewicza w Małopolsce

Scenariusze zajęć

Materiały edukacyjne i pomocnicze

Filmy i podcasty

Quizy, testy, ciekawostki

Wirtualne Muzeum

+ info

+ info

+ info

+ info

Polscy wynalazcy / Dariusz Grochal. - Kraków : Wydawnictwo Skrzat, 2018.

Propozycja dla najmłodszych w zbiorach PBW w Krakowie

Oil City [Gra] : galicyjska gorączka czarnego złota / koncepcja i oprac. merytoryczne gry Sebastian Wacięga, Piotr Idziak, Łukasz Wrona. - Kraków : Małopolski Instytut Kultury, cop. 2015.

Strategiczna gra edukacyjna w zbiorach PBW

• Ignacy Łukasiewicz / Stanisław Brzozowski. - Warszawa : "Interpress", 1974.

• Ignacy Łukasiewicz / Jerzy Sikora. - Katowice : "Śląsk", 1978.

• Od lampki oliwnej do lampy naftowej : w stulecie śmierci Ignacego Łukasiewicza / Maciej Zdzienicki. - Warszawa : Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1983.

• Światło z ziemi : opowieść o Ignacym Łukasiewiczu / Zbigniew Przyrowski ; il. Leopold Buczkowski. - Wyd. 2. - Warszawa : "Nasza Księgarnia", 1961.

• Światło z ziemi : opowieść o Ignacym Łukasiewiczu / Zbigniew Przyrowski ; il. Leopold Buczkowski. - Warszawa : "Nasza Księgarnia", 1954.

• Życie i działalność Ignacego Łukasiewicza / Włodzimierz Bonusiak. - Rzeszów : Wydaw. Tow. Naukowego, 1985.

Ignacy Łukasiewicz w zbiorach PBW w Krakowie

Dziękujemy za uwagę.Zapraszamy do PBW w Krakowie.