JAN IZYDOR SZtaudynger
28.04.1904—12.09.1970
Pisarz, poeta, satyryk, tłumacz.
Teoretyk nauk lalkarskich
i twórca teatru lalkowego.
Pedagog.
Jan Izydor Sztaudynger był współtwórcą oraz redaktorem czasopisma, którego tematyka poświęcona była sztukom lalkarstwa. Tytuł miesięcznika brzmiał: "Bal u Lal".
Czasopismo Sztaudyngera
- "Bal u Lal" - ukazywał się w okresie międzywojennym.Tematykę historii teatru lalek i sztuki lalkarskiej kontynuuje obecnie wydawane pismo - "Teatr Lalek". Od 1996 r. czasopismo pojawia się także w wersji dwujęzycznej - polskiej
oraz angielskiej. Obecnie tematyka została poszerzona o artykuły dotyczące sztuk plastycznch i prezentacje różnych form teatru.
Twórcy dzisiejszego pisma - "Teatr Lalek" - zapraszają do współpracy teatrologów
i krytyków literackich z wielu krajów.
Wysoki poziom edytorski i merytoryczny sprawił, że czasopismo posiada już własną markę
i jest rozpoznawane w świecie.
21 MARCA obchodzimy
ŚWIATOWY DZIEŃ LALKARSTWA.
Święto ustanowione zostało w 2003 r. poprzez Międzynarodową Unię Lalkarską o nazwie UNIMA.
UNIMA jest największą organizacją zrzeszającą lalkarzy.
Z okazji święta DNIA LALKARSTWA
Teatr "BAJ POMORSKI" z Torunia
w roku 2021 przygotował takie przedstawienie:
Jan Izydor Sztaudynger, jako autor poezji i pisarz, posługiwał się wieloma pseudonimami
m.in.: Dr J., Szt., J. S., J. Szt., Jan Kokowski, Jan Korab, Jan Szt., Józef Czosnowski,
JSZT., Świerszcz.
Debiutancki tomik poezji Sztaudungera nosił tytuł "Dom mój". Został wydany w roku 1925.
Autor opublikował kilkanaście tomików poezji m. in.:
"Ballady poznańskie" - 1930 r.,
"Ludzie" - 1931 r., "Kantyczki śnieżne" - 1934 r.,
"Strofy wrocławskie" - 1947 r.,
"Krople liryczne" - 1959 r., "Kasztanki" - 1964 r.
Jan Izydor Sztaudynger znany jest, przede wszystkim, jako autor fraszek i satyr. Mając 8 lat, przyszły poeta, bawiąc się krakowskich Plantach, napisał taki dwuwiersz: Trawka się zieleni Dla skubania jeleni.
Pierwsze fraszki i wiersze autora pojawiały się np. w "Kurierze Literacko-Naukowym", "Tęczy" oraz "Dwutygodniku Literackim". Jan Izydor Sztaudynger zasłynął z tomików fraszek opatrzanych w tytule słowem: "...Piórka...."
Spójrzmy na niektóre tylko tytuły:
Piórka
Różowe piórka
Piórka prawie wszystkie
Krakowskie piórka i inne wiersze
Nie tylko "Piórka" i inne.
Na zakończenie kilka wybranych fraszek.
Znanych
I mniej znanych...
Wyjaśnienia:
Czasami najwięcej rzucają cienia
Własne wyjaśnienia. Rady: Tysiąc rad dobrych mym dzieciom dawałem. Ja także rad rodziców nigdy nie słuchałem.
Słowo sumienia:
Pamiętaj w każdej sprawie
O pisanym w sercu prawie.
Doświadczenie: Doświadczenie - to dar nieba, Masz, gdy ci już nie trzeba.
1
2
3
4
Najbardziej ulubione, przez samego autora, były fraszki opowiadające o rodzinnym Krakowie.
Fraszek poświęconych temu miejscu autor napisał chyba najwięcej.
Oto fragment wiersza:
Nauczyły mnie krakowskie Planty
Jak się podaje rosę za - brylanty.
tak napisał w wierszu:"Moja droga poetycka".
Nie chciałbym umierać na wiosnę.
Żal by mi było.
(...)
Ale tak naprawdę nie będę się z Bogiem handryczył
W sprawie terminu.
(...)
Chciałbym leżeć w Krakowie na Salwatorze -
Kraków - to pryzmat,
przez który pięknieje ojczyzna!...
Fragment wiersza
Jana Izydora Sztaudyngera,
nawiązujący do pobytu autora
w Instytucie Reumatologicznym
w Warszawie.
I
18 Marca 1970r.
