HEALTH PRESENTATION

Chromosomowa teoria dziedziczności – teoria, według której czynniki dziedziczności – geny – są jednostkami materialnymi i znajdują się na chromosomach, są ułożone liniowo i zajmują ściśle określone miejsca (tzw. locus).

Chromosomowa teoria dziedzicznościi

• łatwością hodowli,
• szybkością rozmnażania,
• dużą liczną osobników potomnych w każdym pokoleniu (ok.200)
• wiele cech łatwych w obserwacji
• wyraźny dymorfizm płciowy

Thomas Morgan – amerykański genetyk, która stworzył tzw. chromosomową teorię dziedziczności. Obiektem jego badań była muszka owocowa. Wybrał tego owada, gdyż cechuje się:

Thomas Morgan

Składa się z trzech par autosomów (chromosomów somatycznych) i jednej pary chromosomów płci. Para chromosomów X determinuje płeć żeńską, para chromosomów X i Y determinuje płeć męską.

Kariotyp muszki owocowej.

• zlokalizowane są w chromosomach jąder komórkowych(chromosomowa teoria dziedziczności),
• geny są powielane,
• geny komórek potomnych są identyczne z genami rodzicielskimi, co związane jest z replikacją(semikonserwatywną)DNA,
• geny ułożone są w chromosomach liniowo w ściśle określonym porządku i kolejności,
• każdy gen ma ściśle określone miejsce w chromosomie – locus,
• allele znajdują się w chromosomach homologicznych (od ojca i od matki) dokładnie naprzeciw siebie,
• geny leżące na 1 chromosomie są to geny sprzężone, w odrębnych chromosomach- niesprzężone,
• niezależnie dziedziczone są tylko te geny, które leżą w różnych chromosomach i są niesprzężone,
• geny sprzężone dziedziczone są razem, ale nie zawsze całkowicie,
• częstość crossing-over jest uwarunkowana położeniem genów w chromosomie. Jeżeli geny leżą blisko siebie, częstość crossing-over jest niewielka, im większa odległość między nimi w chromosomie częstość crossing-over jest większa.
• na podstawie częstości crossing-over można określić położenie genów w chromosomach, a dzięki temu sporządzane są mapy chromosomów.

Główne założenia teorii Morgana geny:

Główne założenia teorii Morgana

heterozygota

homozygota recesywna

homozygota dominująca

chromosomy o tym samym kształcie i wielkości, zawierają podobną informację genetyczną, czyli te same geny. Geny te jednak mogą występować w innych postaciach, czyli allelach (mówi się wtedy o heterozygocie). Jeden chromosom w parze pochodzi od ojca, a drugi od matki. Pary chromosomów homologicznych występują w komórkach somatycznych (diploidalnych), komórka haploidalna ma po jednym chromosomie z pary homologicznej.

Chromosomy homologiczne

Crossing-over jest to wymiana odcinków chromatyd pomiędzy chromosomami homologicznymi, zachodząca podczas profazy I mejozy. Celem procesu jest zwiększenie różnorodności genetycznej. Podczas wymiany dochodzi do rekombinacji materiału genetycznego. Komórki potomne nie posiadają identycznego DNA co komórka rodzicielska.

Znaczenie procesu crossing-over

Prezentacje wykonała: Małgorzata Gniazdowska kl.3C