Odrodzenie na ziemiach polskich

Autorka Katarzyna Marciniak

Temat: Odrodzenie na ziemiach polskich.

Renesans, czyli odrodzenie. Okres w kulturze i sztuce od końca XVI do końca XVII wieku.

1. Renesans - definicja

Wiek XVI jest nazywany złotym wiekiem dziejów Polski. Dlaczego?

• państwo polsko-litewskie obejmowało prawie 1 mln km² powierzchni i miało około 11 milionów mieszkańców
• byliśmy potęgą polityczną, militarną

• nastąpił rozwój kulturalny naszego kraju.

2. Złoty wiek w dziejach Polskich

Husaria

1. XVI wiek, czyli okres rządów ostatnich Jagiellonów uznawany jest za złoty wiek w dziejach Polski, ponieważ nastąpił rozwój militarny, gospodarczy i kulturalny naszego kraju.

Zapisujemy!

Twórcy renesansowi w Polsce zaczęli tworzyć w języku polskim. Do tej pory dzieła sporządzane były w języku lacińskim, który trafiał tylko do wąskiego grona odbiorców.

3. Rozwój polskiej literatury

Jan Kochanowski

Mikołaj Rej

Najwybitniejsi przedstawiciele literatury polskiego renesansu

Mikołaj Rej to pierwszy pisarz, który tworzył w języku polskim. Znany jest ze słów:"A niechaj narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają".

W swoich utworach Mikołaj Rej opisywał uroki spokojnego, wiejskiego życia, jakie wiodła polska szlachta.

Jan Kochanowski znany jest z fraszek, krótkich, rymowanych utworów oraz trenów utwór o charakterze żałobnym.

Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim, Moja droga Orszulo, tym zniknienim swoim. Pełno nas, a jakoby nikogo nie było: Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło. Tyś za wszytki mówiła, za wszytki śpiewała, Wszytkiś w domu kąciki zawżdy pobiegała. Nie dopuściłaś nigdy matce sie frasować Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować, To tego, to owego wdzięcznie obłapiając I onym swym uciesznym śmiechem zabawiając. Teraz wszytko umilkło, szczere pustki w domu, Nie masz zabawki, nie masz rośmiać sie nikomu. Z każdego kąta żałość człowieka ujmuje, A serce swej pociechy darmo upatruje.

Ksiądz Jakub Wujek z Wągrowca jako pierwszy przetłumaczył Biblię na język polski.

2. W XVI wieku nastąpił rozwój polskiej literatury:a) Mikołaj Rej - pisarz, jako pierwszy zaczął tworzyć w języku polskim.b) Jan Kochanowski - pisarz, zasłynął z fraszek i trenów.c) Ksiądz Jakub Wujek z Wągrowca przetłumaczył jako pierwszy Biblię na język polski.

Zapisujemy!

4. Nauka polska w dobie renesansu.

"Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię".

Wybitnym przedstawicielem nauki polskiego renesansu był Mikołaj Kopernik

Kopernik stworzył teorię heliocentryczną, którą opisał w swoim dziele "O obrotach sfer niebieskich".

5. Zamek królewski w Krakowie, czyli Wawel w czasach renesansu.

Za rządów ostatnich Jagiellonów Wawel został przebudowany. Stało się tak głównie dzięki królowej Bonie Sforzy, ksprowadziła do Polski wielu wybitnych artystów z Włoch.

Kaplica Zygmuntowska - kaplica, w której pochowani są ostatni Jagielonnowie.

Zmiany na Wawelu

Kaplica Zygmuntowska

Krużganki - długi ganek obiegający budynek, przeważnie wokół wewnętrznego dziedzińca, na który otwiera się arkadami wspartymi na kolumnach lub filarach.

Arrasy - ozdobne tkaniny, którymi dekorowano komnaty wawelskiego zamku.

Nazwa arrsa, pochodzi od francuskiego miasta Arras, słynącego z produkcji tych materiałów,

Dzwon Zygmunt, czyli Dzwon Zygmunta

Znajduje się na Wieży Zygmuntowskiej w północnej części katedry wawelskiej w Krakowie. Ufundowany przez Zygmunta I Starego, nazwany jego imieniem.

• 11 ton,
• średnica 242 cm.,
• wysokość 241 cm.,
• grubość ścian 7cm - 29cm.,
• masa serca 365 kg.

Wymiary dzwonu

Współcześnie Zygmunt bije w najważniejsze święta i uroczystości kościelne i narodowe. Rocznie takich okazji jest około 30, a są to między innymi Nowy Rok, Niedziela Palmowa, Wielkanoc, Dzień Konstytucji 3 Maja, Boże Ciało, Wszystkich Świętych, Święto Niepodległości, Boże Narodzenie. Prócz tego dzwon bije w chwilach ważnych dla Krakowa i Polski, w ostatnich latach między innymi:

• 16 października 1978 – po wyborze papieża Jana Pawła II na Stolicę Piotrową
• 30 kwietnia 2004 – z okazji przystąpienia Polski do Unii Europejskiej
• 2 kwietnia 2005 – po ogłoszeniu śmierci papieża Jana Pawła II
• 19 kwietnia 2005 – po wyborze Benedykta XVI na Stolicę Piotrową

Kiedy bije dzwon?

4. Za rządów ostatnich Jagiellonów Zamek Królewski w Krakowie (Wawel) został przebudowany. Powstała m.in. Kaplica Zygmuntowska, Dzwon Zygmunta, krużganki, a w komnatach na ścianach pojawiły się arrasy.

Zapisujemy!

Podobizna Zygmunta I Starego znajduje się na bankoncie o nominale 200 zł.

Ciekawostka!

Thanks!