AAC Presentation

Γκιόλντα ΕλένηΕκπαιδευτικός & Ειδική Παιδαγωγός, M. Ed.Υποψήφια Διδάκτωρ, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

Είδη και μέσα εναλλακτικής επικοινωνίας και ιδέες για εφαρμογή στο σχολείο και στο σπίτι

Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία για παιδιά με Αυτισμό

Πάμε!

Βιβλιογραφία

Τι είναι το CBoard

Παιχνίδι με κάρτες "UNO"

Δραστηριότητα ανταμοιβών

Εφαρμογές (applications) EEE

Είδη ΕΕΕ

Παραδείγματα χρήσης του CBoard

Ευχαριστίες κι επικοινωνία

Πώς χρησιμοποιούμε το CBoard;

ΔΦΑ και Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία (ΕΕΕ)

Περιεχόμενα

Διαταραχές Φάσματος Αυτισμού και Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία

Εισαγωγή

Τα ελλείμματα στην επικοινωνία είναι συχνό φαινόμενο για τα παιδιά με Διαταραχές Φάσματος Αυτισμού και εμφανίζονται τόσο στη λεκτική όσο και στη μη λεκτική επικοινωνία (Lal, 2010). Περίπου το 30% των ατόμων με ΔΦΑ έχουν ελλιπή ή καθόλου λεκτική επικοινωνία (Kasari et al., 2013), ωστόσο η πρώιμη παρέμβαση μπορεί να μειώσει σημαντικά αυτό το ποσοστό (Brignell et al., 2016; Castelli, 2001; Mazza et al., 2017; Ramdoss et al., 2010). Τα τελευταία χρόνια η Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία (Augmentative and Alternative Communication-AAC) έχει αποτελέσει ένα αποτελεσματικό μέσο για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων. Η Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία είναι στην ουσία ένας όρος που περιλαμβάνει οποιαδήποτε μορφή επικοινωνίας πέραν του φυσικού λόγου.

Ενημερωτικό βίντεο για την ΕΕΕ στα αγγλικά

Τα είδη της Επαυξητικής και Εναλλακτικής Επικοινωνίας

Παραδείγματα πιο εξελιγμένων τεχνολογικών συστημάτων είναι η συσκευή «Tobii Dyna Vox», και οι πολύ δημοφιλείς εφαρμογές (applications) «Proloquo2Go» και «Gotalk Now».

Τα μέσα Επαυξητικής και Εναλλακτικής Επικοινωνίας (ΕΕΕ) χωρίζονται σε δύο μεγάλες βασικές κατηγορίες, στα υποβοηθούμενα και στα μη υποβοηθούμενα συστήματα. Υποβοηθούμενα είναι όσα συστήματα χρησιμοποιούν κάποια επιπλέον μέσα (τεχνολογικά ή μη), ενώ μη υποβοηθούμενα είναι όσα δεν απαιτούν επιπλέον υλικά ή συσκευές προκειμένου να χρησιμοποιηθούν (π.χ. νοηματική γλώσσα, νεύματα κλπ.).

Τα υποβοηθούμενα συστήματα της ΕΕΕ χωρίζονται σε δύο επιπλέον υποκατηγορίες, σε αυτά που κάνουν και σε αυτά που δεν κάνουν χρήση της τεχνολογίας. Ένα πολύ δημοφιλές μέσο που ανήκει στην κατηγορία των υποβοηθούμενων συστημάτων χωρίς χρήση τεχνολογίας είναι το σύστημα ανταλλαγής εικόνων «PECS» (Bondy & Frost, 1994) όπου γίνεται χρήση ενός βιβλίου επικοινωνίας με κάρτες.

Εφαρμογές (applications) Επαυξητικής και Εναλλακτικής Επικοινωνίας

Λόγω της ευκολίας στη χρήση και του χαμηλού τους κόστους, ιδιαίτερα δημοφιλείς είναι οι εφαρμογές (applications) Επαυξητικής και Εναλλακτικής Επικοινωνίας τις οποίες ο χρήστης μπορεί πολύ εύκολα να «κατεβάσει» στο tablet, στο smartphone ή στον ηλεκτρονικό του υπολογιστή. Οι εφαρμογές αυτές συνήθως περιέχουν πλέγματα (grids) με ψηφιακές κάρτες επικοινωνίας που θυμίζουν αρκετά το σύστημα ανταλλαγής εικόνων «PECS». Ο χρήστης μπορεί να επιλέξει μέσα από διάφορες ομάδες εννοιών (π.χ. φαγητά) τις ψηφιακές κάρτες που θέλει να χρησιμοποιήσει κάθε φορά και να χρησιμοποιήσει τη λειτουργία εκφώνησής τους, αντικαθιστώντας έτσι ή συμπληρώνοντας τη φυσική του ομιλία και να κάνει αμέτρητους συνδυασμούς. Τα συστήματα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία απλών και πιο σύνθετων συζητήσεων. Παρακάτω θα γίνει παρουσίαση ενός τέτοιου λογισμικού.

Η εφαρμογή CBoard

Το «CBoard» είναι μία δωρεάν εφαρμογή ΕΕΕ για παιδιά και ενήλικες που αντιμετωπίζουν προβλήματα στην επικοινωνία και διατίθεται σε 33 διαφορετικές γλώσσες (ανάμεσά τους και τα ελληνικά). Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε tablet, smartphone και ηλεκτρονικούς υπολογιστές με λειτουργικά συστήματα Mac, Windows και Android, ενώ δεν είναι ακόμη διαθέσιμο για iOS. Η χρήση σε ηλεκτρονικό υπολογιστή μπορεί να γίνει από προγράμματα περιήγησης όπως το Chrome, το Mozilla Firefox, το Microsoft Edge και το Safari, ενώ οι χρήστες tablet και smartphone με λειτουργικό σύστημα Android μπορούν εύκολα να «κατεβάσουν» την εφαρμογή από το Play Store. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα επιλογής εικόνων που αναπαριστούν έννοιες και αντικείμενα της καθημερινής ζωής που συνοδεύονται από τη δυνατότητα εκφώνησής τους μέσω του ηχείου της συσκευής.

Πώς χρησιμοποιούμε το CBoard;

Ανάμεσα στις λειτουργίες της εφαρμογής ανήκουν:

• η δημιουργία εξατομικευμένων πινάκων επικοινωνίας, επιλέγοντας δηλαδή μόνον τα πλακίδια που χρειάζονται για ένα συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο/συζήτηση από τις διαθέσιμες επιλογές
• η εκτύπωσή τους σε χαρτί, προκειμένου να μπορεί ο χρήστης να τις χρησιμοποιεί και χωρίς κάποια συσκευή τεχνολογίας
• η δυνατότητα εισαγωγής συμβόλων και εικόνων που δεν προϋπάρχουν στην εφαρμογή (π.χ. με φωτογραφίες από το smartphone) και
• η εγγραφή ενός αρχείου ήχου, όπου ο χρήστης μπορεί να προφέρει τη λέξη που αναπαρίσταται στο πλακίδιο που επιθυμεί να εισάγει.

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η δημιουργία ενός λογαριασμού χρήστη και η χρήση της εφαρμογής είναι εντελώς δωρεάν. Για να ενημερωθεί κάποιος σχετικά με όλες τις διαθέσιμες λειτουργίες και επιλογές του CBoard αρκεί να ανοίξει την καρτέλα «Βοήθεια χρήστη».

Για να χρησιμοποιήσει κάποιος την εφαρμογή CBoard αρκεί να επισκεφθεί τη διεύθυνση https://www.cboard.io/ από το πρόγραμμα περιήγησης του υπολογιστή του ή να πληκτρολογήσει τη φράση «CBoard» στην εφαρμογή "Play Store" και να την εγκαταστήσει.

Παραδείγματα χρήσης του CBoard

Πρόκειται να παρουσιαστούν δύο παραδείγματα δραστηριοτήτων που μπορούν να εκτελεστούν με τη βοήθεια του CBoard από παιδιά με αυτισμό που αντιμετωπίζουν προβλήματα με την επικοινωνία. Οι δραστηριότητες αυτές είναι ενδεικτικές και αποτελούν ιδέες για χρήση από γονείς, εκπαιδευτικούς, λογοθεραπευτές και ψυχολόγους οι οποίοι μπορούν να δημιουργήσουν εύκολα τους δικούς τους πίνακες επικοινωνίας και να τους αποθηκεύσουν στο λογαριασμό τους. Έτσι, θα μπορούν να είναι έτοιμοι για χρήση από το παιδί, μετά από σχετική εξάσκησή του με το πρόγραμμα.

Εδώ έχει δημιουργηθεί ένας πίνακας ο οποίος περιλαμβάνει διάφορα πλακίδια που αναπαριστούν παιχνίδια και δραστηριότητες που είναι ευχάριστες για τα παιδιά. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για συζήτηση με το παιδί, προκειμένου να διερευνηθεί ποιες δραστηριότητες/παιχνίδια απολαμβάνει περισσότερο (και επομένως να χρησιμοποιηθούν ως ανταμοιβή) αλλά και για να του δίνεται η δυνατότητα επιλογής του τρόπου επιβράβευσής του μετά από την ολοκλήρωση μιας εκπαιδευτικής δραστηριότητας.

Δραστηριότητα ανταμοιβών

Εδώ δίνεται ένας πίνακας επικοινωνίας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια του δημοφιλούς παιχνιδιού με κάρτες «UNO». Σημειώνουμε πως με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να διαμορφώσουμε και άλλους πίνακες σύμφωνα με τους κανόνες πολλών διαφορετικών παιχνιδιών ώστε να μπορεί ένα παιδί με αυτισμό να επικοινωνεί ευκολότερα κατά τη διάρκειά τους.

Παιχνίδι με κάρτες «UNO»

Σας ευχαριστώ που το παρακολουθήσατε!

Kasari, C., Brady, N., Lord, C., & Tager-Flusberg, H. (2013). Assessing the minimally verbal school- aged child with autism spectrum dis- order. Autism Research, 6(6), 479–493. https://doi.org/10.1002/aur. 1334.

Castelli, F. (2001). The biology of the autistic syndromes, 3rd Edition. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, 70. https://doi. org/10.1136/jnnp.70.1.138k.

Brignell, A., Song, H., Zhu, J., Suo, C., Lu, D., &Morgan, A. T. (2016). Communication intervention for autism spectrum disorders in minimally verbal children. Cochrane Database of Systematic Reviews. https://doi.org/10.1002/14651858.cd012324.

Bondy, A. S., & Frost, L. A. (1994). The picture exchange communication system. Focus on autistic behavior, 9(3), 1-19.

Lal, R. (2010). Effect of alternative and augmentative communication on language and social behavior of children with autism. Educational Research Review, 5(3), 119–125.

Βιβλιογραφία

Ramdoss, S., Lang, R., Mulloy, A., Franco, J., O’Reilly, M., Didden, R., & Lancioni, G. (2010). Use of computer-based interventions to teach communication skills to children with autism spectrum disorders: A systematic review. Journal of Behavioral Education, 20(1), 55–76. https://doi.org/10.1007/s10864-010-9112-7.

Mazza, M., Mariano, M., Peretti, S., Masedu, F., Pino, M. C., & Valenti, M. (2017). The role of theory of mind on social information processing in children with autism spectrum disorders: A mediation analysis. Journal of Autism and Developmental Disorders, 47(5), 1369–1379. https://doi.org/10.1007/s10803-017-3069-5.

Βιβλιογραφία