More creations to inspire you
BASIL RESTAURANT PRESENTATION
Presentation
AC/DC
Presentation
THE MESOZOIC ERA
Presentation
ALL THE THINGS
Presentation
ASTL
Presentation
VISUAL COMMUNICATION AND STORYTELLING
Presentation
ENGLISH IRREGULAR VERBS
Presentation
Transcript
Najsłynniejsi polscy wynalazcy
9 listopada Europejski Dzień Wynalazcy
Patron Roku 2022.
200 lat temu, urodził się Ignacy Łukasiewicz, twórca światowego przemysłu naftowego.
W 2022 r. przypada także 140 rocznica jego śmierci.
Jan Józef Baranowski
Jan Józef Baranowski był inżynierem i wynalazcą.
Po klęsce powstania listopadowego został zmuszony
do ucieczki z kraju. Mieszkał w Paryżu, gdzie opatentował wiele bardzo przydatnych i ułatwiających pracę udządzeń.
Wynalazł powszechnie stosowany do dzisiaj semafor, maszynę księgową służącą do sprawdzania rachunków, ręczny kasownik biletowy, a także obecny w prawie każdym domu gazomierz.
Urządzenia do automatycznego liczenia głosów wyborców, opatentowanego przez Baranowskego, używano w Stanach Zjednoczonych.
Jan Józef Baranowski
1805-1888
Wynalazki Józefa Baranowskiego
Maszyna do obliczania głosów oddanych
w 1848 roku przez Jana Baranowskiego
Semafor wymyślony przez Baranowskiego w 1857 roku.
Automatyczny system sygnalizacji kolejowej
Ignacy Łukasiewicz
Ignacy Łukasiewicz studiował farmację na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.
Pracując w aptece, we Lwowie, oczyścił ropę naftową i w ten sposób uzyskał naftę.
Ta pozbawiona zanieczyszczeń paliła się bardzo dobrze. Łukasiewicz wpadł na pomysł oświetlania nią domów.
Wraz z miejscowym kowalem zbudował pierwszą na swiecie lampę naftową.
Stała się ona najpopularniejszym i najtańszym sposobem oświetlania wnętrz domów.
Zaczeła ją wypierać dopiero żarówka elektryczna.
Ignacy Łukaszewicz
1822-1882
Lampa naftowa
Model zbliżony do niezachowanego prototypu lampy Łukasiewicza.
W oryginale zbiornik i kominek nie były ze szkła,
a odpowiednio: z blachy oraz miki.
Miejsce zapalenia pierwszej na świecie
ulicznej lampy naftowej w Gorlicach
Stefan Drzewiecki
Stefan Drzewiecki urodził się na Podolu w bogatej rodzinie szlacheckiej. Dzięki temu mógł studiować matematykę we Francji.
Jest to prawdziwy mistrz wśród wynalazców.
Skonstruował rejestrator prędkości pociągu, licznik kilometrów w dorożkach konnych, promograf - urządzenie kreślące kurs płynącego statku.
Zbudował też łódź podwodną z napędem elektrycznym
i prewszy na świecie zastosował w nich peryskop.
Stefan drzewiecki zainteresował się także lotnictwem.
Pracował nad teoretycznymi zasadami budowy śmigieł samolotowych, zaprojektował również samolot Conrad - ze śmigłem z tyłu.
Z jego iniscjatywy wybudowano pierwszy we Francji tunel aerodynamiczny.
Stefan Drzewiecki
1844-1938
Łódź podwodna
Tunel aerodynamiczny
Jan Szczepanik
Jan Szczepanik urodził się w Rudnikach koło Tarnowa. Początkowo był nauczycielem, poźniej, gdy pracował
w zakładzie fotograficznym w Krakowie,
zainteresował się fotografią i większość jego wynalazków dotyczyło tej dziedziny.
Pierwszy opracował system barwnego filmu, skonstruował projektor i kamerę do filmu kolorowego.
Używał trzech filtrów: niebieskiego, czerwonego i zielonego. Mieszając te kolory mżna uzyskać pełną paletę barw.
Wymyślił teletroskop - urządzenie do
przesyłania ruchomego obrazu oraz dźwięku na odległość.
Zbudował urządzenie produkujące metodą
fotograficzną matryce do wyszywania gobelinów znajdujących się w maszynach tkackich.
Największą jednak sławę przyniosło mu wynalezienie
kamizelki kuloodpornej.
Jan Szczepanik
1872-1926
Wynalazki Jana Szczepanika
Jan Szczepanik w swojej pracowni
Maszyna tkacka opatentowana przez Jana Szczepanika
Kazimierz Prószyński
Kazimierz Prószyński urodził się w Warszawie.
Jego ojciec był znanym pisarzem, a dziadek miał zakład fotograficzny.
Zbudował pierwszą na świecie ręczną kamerę filmową - zwaną inaczej aeroskop.
Napędem takiej kamery było sprężone powietrze.
W czasie I wojny światowej reporterzy filmowali działania wojenne kamerą Kazimierza Prószynskiego.
Najwiekszym wynalazkiem Prószyńskiego był obturator, który usuwał migotanie obrazu podczas projekcji filmu.
W projektorach kinowych przez dziesiątki lat stosowano ten właśnie patent.
Kazimierz Prószyński
1875-1945
Wynalazki Kazimierza Prószyńskiego
Demonstracja Biopleografu
23 czerwca 1899
Rysunek techniczny kinofonu Prószyńskiego z angielskiego patentu z roku 1908
Zdjęcie obturatora w jednej z kamer Prószyńskiego
Kadry Ślizgawki w Łazienkach - jednego z pierwszych polskich filkmów, nagranego pleografem przez Kazimierza Prószyńskiego
Jan Czochralski
Jan Czochralski, polski chemik, metaloznawca.
Większość życia spędził w Niemczech. Będąc młodym chłopcem, pracował w aptece w Berlinie, gdzie nielegalnie przeprowadzał swoje pierwsze eksperymenty chemiczne.
Studiował na politechnice w Charlottenburgu, gdzie otrzymał dyplom inzyniera chemika.
W 1928 roku prezydent Polski Ignacy Mościcki namówł Czochralskiego do powrotu do Polski.
Opracował on metodę czystych metali w postaci krystalicznej czyli jako wielki kryształ.
Dzięki tej metodzie zwanej metodą Czochralskiego kilkadziesiąt lat później otrzymano monokryształy krzemu, z których wykonywane są elementy elektroniczne.
Dziś w oparciu o nie działają: telefony komórkowe, tablety, aparaty cyfrowe, telewizory, konsole do gier i inne urządzenia elektroniczne.
Jan Czochralski
1885-1953
Metoda Czochralskiego
Monokryształ krzemu wytworzony metodą Czochralskiego
Zasada metody Czochralskiego
Henryk Magnuski
Henryk Magnuski to polski inżynier, konstruktor, projektant
i wynalazca.
W 1934 roku ukończył studia na Politechnice Warszawskiej i rozpoczął pracę w Polskich Zakładach Teletechnicznych i Radiotechnicznych, gdzie projektował radiostacje dla polskiego wojska.
Przed wybuchem II wojny światowej został wysłany do Stanów Zjednoczonych, gdzie miał zapoznać się z pracami nad rozwojem nadajników radiowych.
Od 1940 roku zwiazął się z firmą Galvin (późniejsz nazwa Motorola), skonstruował mały radiotelefon znany jako handie-talkie, a nastepnie pierwszą przenośną radiostację - SCR-300.
Nazwano ją walkie-talkie, ważyła aż 17 kg, ale mieściła się w plecaku
i była powszechnie używana prez żołnierzy armii amerykańskiej
w czasie II wojny światowej
Henryk Magnuski
1909-1978
Pierwsza na świecie plecakowa radiostacja
Radiostacja typu walkie-talkie
Józef Kosacki
Józef Kosacki to naukowiec, wynalazca, inżynier, porucznik saperów Polskich Sił Zbrojnych podczas II wojny światowej.
Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Warszawskim
związał się z Państwowym Instytutem Telekomunikacyjnym.
Walczył w kampamii wrześniowej, a później, jak większośc żołnierzy, przedostał się przez Węgry i Francję do Wielkiej Brytanii.
Tam, widząc jaką wielką szkodę mogą spowodować miny, opracował pierwszy wykrywacz min. Kosacki zrzekł się praw do swojego wynalazku i dzięki temu stosowano go w wojsku amerykańskim
i rosyjskim, Urządzenie to uratowało tysiące ludzi przed kalectwem
i śmiercią.
Pierwszy raz wykrywacz zastosowali żołnierze brytyjscy walczący
w Afryce w 1942 roku podczas bitwy pod El Alamein. Po wojnie dzięki wykrywaczowi w samej Polsce zniszczono ponad 15 milionów min.
Józef Kosacki
1909-1990
Wykrywacz min Mark I
w użyciu w Afryce Północnej w 1942
Wykrywacz min Mark I
w użyciu we Francji w 1944
Stefan Kudelski
Stefan Kudelski to polski elektronik i wynalazca.
Urodził się w Warszawie a gdy miał 10 lat, trafił do Szwajcarii. Studiował na politechnice w Lozannie.
Zaprojektował wtedy swój pierwszy magnetofon Nagrę
(nazwa pochodzi od polskiego czasownika nagrywać).
Kolejne wersje (np. Nagra III) były tak doskonałe (małe, niezawodne o wspanaiałej jakości dźwięku), że dla większości reporterów radia i telewizji stały się podstawowym sprzętem.
Stefan Kudelski specjalizował się w produkcji magnetofonów do nagrywania dźwięków do filmów. Były one tak dobre, że praktycznie zrewolucjonizował przemysł filmowy.
Jego urządzenia zapewniały studyjną jakość w plenerze.
Za zasługi w rowoju przemysłu filmowego Stefan Kudelski otrzymał dwa Oscary w 1978 i 1996 roku.
Stefan Kudelski
1929-2013
Magnetofon Nagra III
Stefan Kudelskiegi odbierający
jeden z Oscarów
Mieczysław Bekker
Mieczysław Bekker był polskim inżynierem i naukowcem.
Przed II wojną światową pracował w zespole konstrującym samochody terenowe dla armii.
W czasie wojny trafił do kanady, gdzie za zezwoleniem władz polskich słuzył w wojsku kanadyjskim.
W 1961 roku NASA ogłosiła konkurs na budowę lekkiego pojazdu, który ułatwiłby poruszanie się astronautom po Księżycu. Wygrał zespół kierowany przez Bekkera.
Na Księżycu kosmonauci jeździli opracowanym przez Bekkera pojazdem, nazwanym Lunar Roving Vehicle (księżycowy pojazd terenowy).
Wykonany był z aluminium, napędzany czterema silnikami elektrycznymi. Doskonale radził sobie w terenie dzięki kołom wykonanym ze splecionych strun fortepianowych, do których przyczepiano płytki tytanowe.
Ważył 209 kg, mógł zabrać dwie osoby i do 500 kg ładunku.
Pojazd przeszedł chrzest bojowy podczas misji Apollo 15.
Do dziś stoją na Księżycu trzy pojazdy Bekkera pozostawione przez astronautów misji Apollo 15, 16 i 17.
Mieczysław Bekker
1905-1989
Astronauta przy pojeździe
LRV wyprawy Apollo 17
Konstrukcja pojazdu LRV
Bibliografia:
1. Federowicz Andrzej, Federowicz Irena: 25 polskich wynalazców i odkrywców którzy zmienili świat, Warszawa: Fronda PL, 2017.
2. Grochal Dariusz: Polscy wynalazcy, Kraków: wydawnictwo Skrzat, 2017.
3. Górski Jarosław: Polskie wynalazki i zdobycze techniki XX i XXI wieku, Konin: Horyzonty, 2020.
4. Łotysz Sławomir: Polscy wynalazcy, Bielsko-Biała: wydawnictwo Dragon, 2018.
Opracowała
Anna Spanier
Dziękuję za uwagę