Jak przygotować wypowiedź argumentacyjną? 2

Matura 2023

Jak przygotować wypowiedź argumentacyjną?

Przykład

OpracowałaRadosława Górska

Część 2Budowanie planu pracy

Klasyczne wzorce literatury staropolskiej i oświeceniowej. Rozważ, jaki wpływ na twórczość Jana Kochanowskiego, Jana Andrzeja Morsztyna i Ignacego Krasickiego miały wzorce zaczerpnięte ze starożytności. Uzasadnij swoje stanowisko. W argumentacji odwołaj się do znanych utworów literackich, tekstów kultury oraz kontekstów.

Wypowiedź argumentacyjna

Matura 2023

Temat:

Wstęp

Wprowadzenie w temat

Teza

Dokonania starożytnych Greków i Rzymian stanowią nieprzebrane źródło kultury europejskiej. We wszystkich epokach literackich artyści w rozmaity sposób nawiązywali do tego dziedzictwa. Najwyraźniejszy wpływ klasycznych wzorców widać w literaturze i sztuce renesansu i oświecenia, ale znajdziemy go także w dziełach barokowych. Odwołania do kultury starożytnych Rzymian i Greków polegały na zaczerpnięciu antycznego ideału piekna z jego harmonią, umiarem, równowagą i spokojem. W staropolskiej i oświeceniowej literaturze wpływ ten przejawiał się w czerpaniu inspiracji z nurtów filozoficznych antyku, gatunków literackich, odwoływaniu się do postaci i motywów mitologicznych oraz dążeniu do perfekcji formy utworu i jego dydaktycznej funkcji.

1. Klasycyzm utworów Jana Kochanowskiego

a) Stoicyzm i epikureizm Pieśni Jana z Czarnolasu jako kontekst filozoficzny do omówienia Trenu I.

c) Tren jako gatunek zaczerpnięty ze starożytności.

d) Tren I - nawiązania do antyku - przywołanie Heraklita z Efezu i Simonidesa z Keos, posłużenie się porównaniem homeryckim.

Wniosek uogólniający: Czarnoleski poeta znalazł wiele sposobów na nawiązywanie do antyku. Korzysta zarówno ze spuścizny filozoficznej, jak i literackiej. Sięga po gatunki znane już w starożytności, przysposabia polszczyźnie stosowane przez klasyków środki stylistyczne. Nie stroni od żywej dyskusji z poglądami ulubionych filozofów i wypracowuje własną koncepcję, łącząc starożytne wpływy z przekonaniami chrześcijańskimi.

b) Kontekst biograficzny - tragedie w życiu poety (śmierć starszego brata, Urszulki i Hanny) - załamanie się wiary w moc stoicyzmu , załamanie psychiczne poety.

Plan argumentacji

Tekst literacki

Nawiązania do antyku

Konteksty

Wniosek

2. Nawiązania w wierszach Jana Andrzeja Morsztyna

Kontekst historyczno-literacki - cechy barokowej wrażliwości estetycznej; wpływy antyku i prądów współczesnych

Eros i Tanatos w wierszach poety: analiza sonetu Do trupa

Wniosek uogólniający. Barok lubił niezwykłe zestawienia, ruch, niepokój, toteż sięgając do tradycji grecko-rzymskiej wybierał dramatyczne zdarzenia mitologiczne i wykorzystywał je do ukazywania niepewności losu ludzkiego, namiętności, jakie targają ludźmi. Niezwykły koncept wierszy Jana Morsztyna zaskakiwał czytelników i sprawiał, że zachwycała ich perfekcyjna forma liryków.

Kontekst kulturowy - tekst kultury: Antoon van Dyck, Kupidyn i Psyche

Plan argumentacji

Konteksty

Tekst kultury

Nawiązania do antyku

Wniosek

3. Klasycyzm Ignacego Krasickiego

a) Kontekst historyczno-kulturowy; klasycyzm jako dominujący styl epoki.

b) Belweder jako przykład architektury klasycystycznej.

c) Klasycyzm w satyrach Ignacego Krasickiego: dbałość o prostotę i precyzję języka, realizacja horacjańskich zasad poezji.

d) Analiza satyry Pijaństwo - poezja ma uczyć, bawiąc.

Wniosek uogólniający: Ignacy Krasicki zupełnie inaczej niż poeci wcześniej omówieni nawiązywał do antyku. Wybierał z niego te elementy, które mogły służyć realizacji programu reform upadającego państwa. Nieprzypadkowo sięgał po gatunki dydaktyczne: bajkę i satyrę, dbał o precyzję wypowiedzi, jasność przekazu, umiar i stosowność języka. Tworzył więc według klasycznych wzorców, ale nie odwoływał się do postaci czy scen mitologicznych.

Plan argumentacji

Konteksty

Tekst kultury

Nawiązania do antyku

Wniosek

Podsumowanie

Przeanalizowane przeze mnie przykłady dowodzą, że kultura staropolska i oświeceniowa chętnie korzystała z dziedzictwa antyku. Każda epoka miała sobie właściwy sposób nawiązywania do starożytności. Renesans szukał w niej przede wszystkim wzorców filozoficznych i estetycznych, a także wzbogacał polszczyznę o gatunki literackie wywodzące się z antyku. Barok przede wszystkim wykorzystywał motywy mitologiczne, które chętnie zestawiał w nowej konfiguracji, natomiast oświecenie starało się wprowadzić w życie ideał dobra, piękna i cnoty.

Radosława Górska

Dziękuję za współpracę.

Skontaktuj się ze mną, podziel się swoimi spostrzeżeniami:

radgor@onet.pl