choroby układu nerwowego

i ich wpływ na kończyny dolne

Choroby układu nerwowego

Układ nerwowy

Definicja : Układ nerwowy to najbardziej skomplikowany w budowie i funkcji system ludzkiego organizmu.Jest to system kierujący wszystkimi funkcjami żywego organizmu. Zapewnia stałą więź z otaczającym go środowiskiem. Działa dzięki rejestrowaniu docierających do ciała bodźców, które zostają odpowiednio przetworzone i przekazane do konkretnych struktur.Zbudowany jest z tkanki nerwowej i glejowej . Jego zasadniczą funkcją jest integrowanie czyli scalanie całej działalność organizmu. Podstawowym elementem jego budowy jest neuron, czyli komórka nerwowa.

OBWODOWY

Podział podstawowy

budują go zwoje (współczulne, przywspółczulne) i nerwy (rdzeniowe, czaszkowe).Funkcje: Przekazuje informacje między ośrodkowym układem nerwowym i narządami.

CENTRALNY / OŚRODKOWY

rdzeń kręgowy – umiejscowiony w kanale kręgowym. Jego wnętrze buduje substancja szara i biała. Przewodzi impulsy nerwowe między mózgowiem a układem obwodowym; mózgowie – znajduje się w czaszce. Dzieli się na kresomózgowie, móżdżek, śródmózgowie, międzymózgowie, rdzeń przedłużony. Przykładowe funkcje: homeostaza organizmu (temperatura ciała, częstość akcji serca, równowaga wodno-elektrolitowa, ciśnienie tętnicze krwi) czy wyższe funkcje nerwowe (pamięć, uczenie się, funkcje poznawcze i popędowe);

wegetatywny / autonomiczny

Podział czynnościowy

kontroluje procesem przemiany materii, odpowiada za prawidłowe działanie narządów wewnętrznych. W jego obrębie wymienia się: sympatyczny układ nerwowy – odpowiedzialny za mobilizację organizmu. Przejawami jego działania są m.in.: rozszerzenie źrenicy, wzrost tętna i siły skurczu, zahamowanie perystaltyki, parasympatyczny/przywspółczulny układ nerwowy – odpowiedzialny za odpoczynek organizmu, działa przeciwnie do tzw. części współczulnej.

somatyczny

odpowiedzialny za kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym i reagowanie w sposób celowy na płynące z niego bodźce → odbiera sygnały z narządów zmysłów, unerwia mięśnie szkieletowe i kieruje ich pracą, zarządza pracą komórek barwnikowych skóry i gruczołów skórnych. W jego obrębie wymienia się: ruchowy pozapiramidowy zwany korowym i piramidowy, które uczestniczą w wykonywaniu przez organizm czynności ruchowej, czuciowy: narządów zmysłów, czucia głębokiego i powierzchniowego,

Objawy zaburzeń neurologicznych mogą być bardzo zróżnicowane, jednak istnieją sygnały wspólne dla wielu jednostek chorobowych. Należą do nich m.in.: ból, parestezje, zawroty głowy i zaburzenia równowagi, zaburzenia czynności ruchowych, zaburzenia widzenia, zaburzenia snu, zaburzenia pamięci, zaburzenia czynności ruchowych, zaburzenia świadomości, zaburzenia zdolności językowych i mowy, zaburzenia uwagi, zaburzenia węchu i smaku, zaburzenia widzenia.

Objawy chorób neurologicznych

ParestezjeParestezje to nieprawidłowe doznania czuciowe, które nie są wywołane działaniem bodźca zewnętrznego. Te doznania mogą przybierać postać: mrowienia, drętwienia, cierpnięcia, wrażenia przechodzenia prądu przez ciało, uczucia ciepła lub zimna,sztywność,osłabienie napięcia mięśniowego, postępująca utrata siły mięśniowej. Krótkotrwałe i przemijające doznania tego typu nie muszą świadczyć o nieprawidłowym działaniu układu nerwowego. Powinny natomiast zaniepokoić parestezje, które nie ustępują i mają określoną lokalizację (np. jedna dłoń, nogi, tułów). Zaburzenia czynności ruchowychDo zaburzeń ruchowych zaliczamy m.in.: porażenie – niemożność wykonania ruchu, niedowład – ograniczenie zakresu ruchu lub zmniejszenie siły mięśni, ruchy mimowolne, drżenie – w spoczynku, w trakcie ruchu lub po przyjęciu określonej pozycji ciała, drgawki, mioklonie – szybkie, krótkotrwałe skurcze mięśni, kurcze mięśni – długotrwałe i bolesne skurcze mięśni, zaburzenia napięcia mięśni, bezruch i spowolnienie ruchowe, uczucie przewlekłego zmęczenia (astenia), zaburzenia chodu i postawy, nietrzymanie moczu/kału.Chorzy mogą mieć trudności z codziennymi zadaniami, takimi jak wchodzenie po schodach, czesanie się, używanie sztućców. Mogą doświadczać mimowolnych, niekontrolowanych ruchów, opadania powiek, trudności w mówieniu lub połykaniu a także zaburzenia zwieraczy – nietrzymanie moczu/stolca

Objawy chorób neurologicznych

Układ nerwowy człowieka narażony jest na wiele chorób, które mogą mieć charakter: pierwotny – nie są powikłaniami innych schorzeń, a wynikają z działania patogennych lub szkodliwych czynników bezpośrednio struktury układuwtórny – stanowią rezultat chorób niedotyczących bezpośrednio systemu nerwowego; Ponadto mogą być: wrodzone – powstają w trakcie życia płodowego i często wynikają z zaburzeń DNAnabyty – powstają w dowolnym okresie życia. Rozpoznanie i leczenie chorób układu nerwowego stanowi spore wyzwanie. Ich obraz kliniczny jest bardzo złożony. W przebiegu mogą pojawić się takie objawy jak np. splątanie, drżenie, wzmożone napięcie, sztywność karku, zaburzenia w odczuwaniu bodźców i reagowaniu na nie, kłopoty z poruszaniem się, zaburzenia widzenia, nietrzymanie moczu, zmiany osobowości.Pojawienie się tych symptomów powinno skłonić do szybkiej wizyty u specjalisty. Czym są schorzenia neurologiczne? Schorzenia neurologiczne to choroby, w których dochodzi do zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego i obwodowego układu nerwowego. Pojęcie to jest bardzo szerokie i obejmuje zarówno stosunkowo niegroźne problemy (np. bóle głowy), jak i nieuleczalne, prowadzące do pełnej zależności od osób trzecich choroby (np. stwardnienie zanikowe boczne). Przyczyny występowania schorzeń neurologicznych są wyjątkowo zróżnicowane, w wielu przypadkach bardzo złożone lub nie do końca wyjaśnione.

Układ nerwowy – choroby

Do chorób neurologicznych doprowadzać mogą zaburzenia czynności układu odpornościowego - tutaj jako przykład można podać stwardnienie rozsiane.Część schorzeń z zakresu zainteresowania neurologii wywołana jest nieprawidłowościami dotyczącymi krążenia krwi w strukturach układu nerwowego - tak bywa chociażby w przypadku udarów mózgu, które mogą mieć etiologię zarówno niedokrwienną - udar niedokrwienny mózgu, jak i krwotoczną - udar krwotoczny mózgu. Przyczyną chorób neurologicznych bywają również infekcje (i to zarówno bakteryjne, jak i wirusowe czy grzybicze), zatrucia (np. metalami ciężkimi), ale i różne urazy. W obrębie układu nerwowego spotykane bywają również i rozmaite choroby nowotworowe (guzy mózgu) - zarówno nowotwory łagodne, jak i złośliwe. Zdarza się, że do chorób neurologicznych doprowadza gromadzenie się w strukturach układu nerwowego jakichś toksycznych substancji - tutaj jako przykład można podać odkładanie się złogów białka tau u chorych m.in. na chorobę Alzheimera. Objawy neurologiczne pojawiać się mogą w przebiegu nie tylko chorób stricte neurologicznych. Możliwe jest bowiem ich występowanie u osób cierpiących na przypadłości z całkowicie innych niż neurologia dziedzin medycyny – tutaj jako przykłady można podać toczeń rumieniowaty układowy, cukrzycę czy encefalopatię wątrobową.

Najczęstsze choroby neurologiczne

Do najczęstszych chorób neurologicznych zaliczyć można udary mózgu oraz choroby neurodegeneracyjne, związane ze zmianami neurologicznymi w mózgu, np. chorobę Alzheimera czy Parkinsona. Są to zaburzenia dotykające głównie osoby starsze, po 65. roku życia. Dziecięce choroby neurologiczne to przede wszystkim padaczka, mózgowe porażenie dziecięce, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy rozszczep kręgosłupa. Wiele problemów wynika z zaburzeń występujących w okresie płodowym lub okołoporodowym. Stosunkowo częste schorzenia neurologiczne u osób dorosłych to np. stwardnienie rozsiane i stwardnienie zanikowe boczne, neuropatie, zespoły rwy kulszowej czy rdzeniowy zanik mięśni.

Najczęstsze choroby neurologiczne

Schorzenia neurologiczne -rodzaje

Przyczyną uszkodzenia pojedynczych nerwów jest najczęściej: uraz, niedokrwienie, ucisk. Uszkodzenie wielu nerwów może wynikać z uogólnionych schorzeń, takich jak cukrzyca, choroby nerek, niedobór witamin i innych substancji odżywczych, np. w przebiegu alkoholizmu. Nerw może być uciskany przez pogrubiały mięsień, więzadło lub wyrośl kostną, szczególnie podczas snu po spożyciu dużej ilości alkoholu lub w trakcie zabiegu operacyjnego ze znieczuleniem ogólnym. Tego rodzaju neuropatię, określa się zwykle neuropatią z ucisku, która występuje zwykle u ludzi, którzy mają genetyczne skłonności do dużej wrażliwości nerwów na ucisk i wtórne niedotlenienie. Dosyć często pojawiają się też u nich inne choroby i stany predysponujące do wystąpienia neuropatii, takie jak cukrzyca, niedobór witamin czy alkoholizm.

Przyczyny uszkodzenia nerwów obwodowych-neuropatia:

NEUROPATIA CUKRZYCOWA to powikłanie cukrzycy, które wpływa na pracę układu nerwowego. Pierwszymi objawami neuropatii są mrowienie dłoni i stóp, drętwienie oraz swędzenie. Wyróżniamy różne neuropatie cukrzycowe: czuciową, autonomiczną, ogniskową.Główną przyczyną neuropatii cukrzycowej jest hiperglikemia - podwyższone stężenie glukozy we krwi, która powoduje zaburzenia budowy włókien nerwowych oraz zaburzenia ich funkcji, polegającej na przewodzeniu impulsów nerwowych.NIEDOBORY WITAMIN najczęściej choroby niedoborowe układu nerwowego dotyczą witamin z grupy B / B1 B6/ wit E i wit Dgo.

Choroby układu nerwowego

DYSKOPATIA – obejmuje różnego rodzaju schorzenia krążka międzykręgowego. Dotyczy to najczęściej odcinka szyjnego oraz lędźwiowo-krzyżowego, sporadycznie odcinka piersiowego kręgosłupa. Często staje się pierwszym etapem choroby zwyrodnieniowej.Do najważniejszych objawów zaliczamy: ból w odcinku lędźwiowym oraz lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa, który zmniejsza się w pozycji leżącej, a nasila podczas chodzenia, drętwienie kończyn, zaburzenie czucianie, niedowład pewnych grup mięśniowych, niekiedy skrzywienie kręgosłupa,napięcie mięśni przykręgosłupowychRWA KULSZOWA to sytuacja, w której najczęściej uwypuklony krążek międzykręgowy, czyli to, co popularnie nazywa się przepukliną krążka czy przepukliną dysku, dotyka drobnej gałązki nerwowej. Człowiek odczuwa nieprzyjemny ból promieniujący od części lędźwiowej kręgosłupa lub pośladka wzdłuż kończyny dolnej. Teoretycznie ból powinien przemieszczać się wzdłuż całej kończyny dolnej, aż do stopy, ale nie dzieje się tak zawsze. Czasami dochodzi on do połowy uda czy do części łydki. Bywają przypadki, gdy udo zostaje delikatnie ominięte i objawy tutaj są słabsze, a najbardziej przeszkadzają łydka i stopa. To ból o charakterze pieczenia, ciągnięcia, palenia, „prądów” – te słowa pojawiają się opisach

UDAR MÓZGU – jeżeli krew dopływa do mózgu w zbyt małej ilości, dochodzi do udaru mózgu, czyli zaburzenia jego funkcjonowania. Człowiek odczuwa wtedy bóle głowy, ma kłopoty ze wzrokiem i słuchem, może występować u niego paraliż. Jeżeli krew nie dopływa do mózgu przez dłuższy czas to udar może zakończyć się nawet śmiercią. Udar może spowodować również przerwanie naczyń krwionośnych mózgu – dochodzi wtedy do niszczącego neurony wylewu. Jesteśmy w stanie zapobiec udarowi mózgu ograniczając ilość spożywanych tłuszczów zwierzęcych dbając w ten sposób o stan naszego serca i naczyń krwionośnychCHOROBA ALZHEIMERA – występuje u ludzi w podeszłym wieku. Pojawiają się wtedy u nich zakłócenia w przewodzeniu impulsów nerwowych, ale również dochodzi do obumierania komórek nerwowych. Jest to powodem zaników pamięci i problemów z przyswajaniem nowych informacji. PADACZKA – człowiek ze zdiagnozowaną padaczką co pewien czas traci kontrolę nad swoim organizmem (przewraca się i ma silne drgawki, jego mięśnie się napinają i może wówczas zrobić sobie krzywdę).STWARDNIENIE ROZSIANE – prowadzi do uszkodzenia istoty białej mózgu i rdzenia kręgowego. Rozpoczyna się zwykle między 20 a 40 rokiem życia, a jednym z pierwszych jej objawów jest zapalenie nerwu wzrokowego, które doprowadza do pogorszenia ostrości wzroku. Pojawiają się też mrowienia, drętwienia i niedowład kończyć oraz zaburzenia równowagiZAPALENIE OPON MÓZGOWYCH/ZAPALENIE MÓZGU – nieleczone może doprowadzić do trwałego uszkodzenia mózgu. Pierwsze objawy tych chorób są podobne do grypy, ale z czasem pojawiają się uporczywe bóle głowy. Schorzenia te mogą powodować trudności w poruszaniu się, a także utratę przytomności. *wirusy zapalenia mózgu przenoszą kleszcze

USZKODZENIE NERWU STRZAŁKOWEGO zdarza się stosunkowo często, a sam nerw strzałkowy jest najczęściej kontuzjowanym nerwem kończyny dolnej. Często ulega uszkodzeniu na poziomie szyjki kości strzałkowej, co wiąże się z jego powierzchownym przebiegiem na tym obszarze. Leży on bowiem bezpośrednio na kości, przykryty jedynie skórą i tkanką podskórną.Wśród przyczyn może znaleźć się:źle założony opatrunek gipsowy; długotrwale utrzymywana nieprawidłowa pozycja (głównie u pacjentów nieprzytomnych, np. na oddziałach OIOM). Nerw strzałkowy niekiedy bywa drażniony przez gangliony wywodzące się ze stawu piszczelowo-strzałkowego. Uszkodzenie nerwu może mieć charakter neuropraksji czy;i uszkodzenia otoczki nerwu bez jego przerwania. Wówczas przyczyną często jest gwałtowne i nadmierne zgięcie podeszwowe stopy. Może być też wynikiem kompresji na skutek kopnięcia grzbietem stopy przedmiotu czy przewlekłego drażnienia przez źle dobrane obuwie (zwłaszcza u kobiet). Pozostałe przyczyny: złamanie szyjki kości strzałkowej; uderzenia w okolicy głowy strzałki; częste zakładanie nogi na nogę; naciągnięcie nerwu – długotrwałe przyjmowanie pozycji kucznej, np. podczas zbiorów owoców, nagłe powstanie w wymienionej pozycji lub nieprawidłowo ćwiczona joga. Przyczyną patologii nerwu strzałkowego bywa skręcenie stawu skokowego przebiegające z nadmiernym zgięciem podeszwowym stopy i jej inwersją.

OBJAWY PORAŻENIA NERWU STRZAŁKOWEGO:-niemożność wykonania ruchu stopą w kierunku zewnętrznym i do góry, -upośledzenie zgięcia grzbietowego stopy oraz palców, -końsko-szpotawe ustawienie stopy, -chód brodzący, -chód bociani, -zanik mięśni strzałkowych oraz mięśni z przedniej grupy piszczeli oraz zanik mięśnia prostownika krótkiego palców, -nadmierne uginanie stawu kolanowego, spowodowane opadaniem stopy, -brak możliwości stania bądź chodu na pięcie, -zachowany odruch skokowy, -zmniejszone bądź upośledzone czucie skóry na zewnętrznej stronie podudzia i stopy, -zaburzenie procesów odżywczych (zmiany w obrębie skóry i paznokci, czasem owrzodzenia występujące na podudziu).

NERWIAK MORTONAto niezłośliwy guz, który robi się na skutek oblekania przez tkankę łączną włóknistą drażnionego nerwu. Jest to efekt mikrozłamań, powstałych przez przeciążenia kostno-mięśniowe w obrębie śródstopia. NEURALGIA MORTONA zespoł bólowy okolicy śródstopia i palców.Występuje mrowienie w śródstopiu lub między palcami, potem silny palący ból pojawiający się najczęściej w pozycji stojącej lub podczas chodzenia i biegania. Zmniejszenie dolegliwości bólowych następuje dopiero w pozycji siedzącej, gdy jest możliwość zdjąć buty i rozmasować obolałą stopę. Gdy więzadło poprzeczne uciska nerw podeszwowy lub jest ono nadmiernie rozciągnięte i powstał stan zapalny wówczas można mówić o neuralgii Mortona – to bezpośrednia przyczyna choroby. Z czasem dochodzi do zmian zwyrodnieniowych w obrębie śródstopia. Przyczyny neuralgii Mortona: płaskostopie poprzeczne, urazy, używanie nieprawidłowego obuwia, choroby systemowe np. reumatoidalne zapalenie stawównerwiak nerwu palcowego wspólnego (nerwiak Mortona), przykurcz mięśnia brzuchatego łydki, inne guzy uciskające nerw, niestabilność stawu śródstopno-palcowego, polineuropatia obwodowa

Najczęściej to schorzenie dotyka kobiet – szacuje się, że płeć piękna choruje na neuralgię Mortona aż osiem razy częściej niż mężczyźni. Jest to związane głównie z chodzeniem w niewygodnym obuwiu na wysokim obcasie, które generuje naciski na śródstopie, jedną z częstszych przyczyn neuralgii Mortona jest płaskostopie poprzeczne., które powoduje zwiększone obciążenia w okolicy głów II, III i IV kości śródstopia. Obciążenia te mogą przenosić się na okolicę międzyśródstopną i powodować podrażnienie nerwu.Bóle stopy w chorobie Mortona mogą występować sporadycznie raz lub dwa razy w tygodniu albo codziennie, gdy choroba przejdzie w stan przewlekły – wówczas jest wyjątkowo uciążliwa.Nazwa Nerwiak Mortona nie jest najczęściej prawidłowa, ponieważ zwykle ból jest spowodowany podrażnieniem nerwu, a nie jego guzem.

Leczenie chorób układu nerwowego

W wyniku chorób układu nerwowego klient gabinetu podologicznego może skarżyć się na:przeczulicę - czucie jest za duże – każdy dotyk jest piekący, nie można się w nocy przykryć pościelą, bo to piecze i pali lub wecz odwrotnie osłabione lub brak czucia.Klienci mają wrażenie, że kończyna jest słabsza, nie „słucha” poleceń, siła mięśniowa jest mniejsza, co jest najbardziej niepokojącym objawem. Dysfunkcje te mogą powodować nieprawidłowe ustawianie stopy w trakcie chodzenia w związku z czym w gabinecie podologicznym możemy spotkać się z :- otarciami- modzelami- nagniotkami- wrastającymi paznokciami- itp

Pomoc w gabinecie podologicznym u klienta zgłaszającego się z problemem w obrębie kończyny dolnej powinna obejmować standardowe procedury zabiegowe dotyczące zgłoszonej dysfunkcji, należy pamiętać o nie przekraczaniu kompetencji zawodu podologa.Klienta gabinetu podologicznego z zaburzeniami układu nerwowego kierujemy do lekarza pierwszego kontaktu z opisem zauważonych zmian w celu dalszej diagnostyki. Pierwszym etapem leczenia chorób układu nerwowego (tak jak innych chorób) jest diagnostyka. Lekarz rodzinny po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu z pacjentem na temat doświadczanych przez niego objawów kieruje go do specjalisty zajmującego się leczeniem chorób układu nerwowego (neurolog), który następnie może zlecić odpowiednie badania w celu postawienia diagnozy.Do badań, które mogą pomóc w diagnozie schorzeń neurologicznych, zaliczamy:EEG (elektroencefalografia),rezonans magnetyczny (MRI),tomografię komputerową,badanie przepływów w tętnicach domózgowych metodą Dopplera,diagnostykę laboratoryjną (badanie krwi, moczu i płynu rdzeniowo-mózgowego).Metody leczenia chorób układu nerwowego są zależne od rodzaju schorzenia. Przeważnie opierają się one na farmakoterapii i rehabilitacji, w niektórych przypadkach konieczna jest także interwencja chirurgiczna lub radioterapia.