Mendel Gdański
Justyna Dudzik
Created on September 18, 2021
More creations to inspire you
PRIVATE TOUR IN SÃO PAULO
Presentation
SUMMER ZINE 2018
Presentation
RACISM AND HEALTHCARE
Presentation
FACTS IN THE TIME OF COVID-19
Presentation
FOOD 1
Presentation
TANGRAM PRESENTATION
Presentation
COUNTRIES LESSON 5 GROUP 7/8
Presentation
Transcript
"Mendel Gdański"
- Żydzi stanowią znaczną część ludności (np. 30% mieszkańców Warszawy w 1865 r)
- Polacy mogą skorzystać z zalet Żydów (oszczędność, zapobiegliwość, przedsiębiorczość), co wpłynie na rozwój kraju
- Żydzi mogą wzmocnić siłę narodu w walce przeciw zaborcom.
DLACZEGO POZYTYWISCI POSTULOWALI TOLERANCJĘ WOBEC NARODU ŻYDOWSKIEGO?
- EMANCYPACJA,
SPOSOBY NA POPRAWĘ SYTUACJI ZYDÓW W POLSCE:
- ASYMILACJA, czyli integracja narodowa i kulturowa Żydów
- Migracje ludności żydowskiej do miast zaostrzały konkurencję na rynku pracy,
- Niechęć Polaków była spowodowana inny językiem, strojem, zachowaniem (stereotyp Żyda, jako kogoś, kto jest wrogi religii chrześcijańskiej),
- Zawiść budziły sukcesy finansowe
DLACZEGO TRUDNO BYŁO ZREALIZOWAĆ POSTULATY POZYTYWISTÓW?
Nieznajomość nasza Żydów jest faktem zdumiewającym E.Orzeszkowa
bar micwa Ceremonia religijna obchodzona po ukończeniu przez chłopca 13 lat i 1 dnia – od tej pory uważany jest za pełnoletniego.
Co to jest?
brit mila (in. obrzezanie) Zabieg polegający na usunięciu napletka noworodkowi w 8 dniu po narodzeniu; jest to symbol przymierza miedz Bogiem a Abrahamem
Chanuka (in. święto świeczek) Ośmiodniowe radosne święto, podczas którego się nie pości, a dzieciom daje prezenty; wiąże się z nim zwyczaj zapalania w ciagu 8 dni kolejnych świec
Noszona przez mężczyzn mała plaska czapeczka, nakrywająca czubek głowy; ma przypominać o obecności Boga (dosłownie nazwa oznacza „lęk przed królem”)
Jarmułka
Rodzaj nagrobka utworzonego z prostokątnej, pionowo ustawionej płyty
Macewa
Żydowski nauczyciel, uczony, cieszący się poważaniem, będący autorytetem religijnym
rabbi / rabin
Świątynia, miejsce nauki i modlitwy, budowane w najwyższym punkcie miasta, by górowało nad pozostałą zabudową
synagoga
Dzień odpoczynku, w czasie którego zabroniona jest wszelka praca (od piątkowego do sobotniego wieczoru)
szabat
Zbiór religijno prawnych przepisów judaizmu, uzupełniający Biblię
Talmud
Szal modlitewny
tałes
Inaczej Pięcioksiąg – pięć pierwszych ksiąg ST
Tora
Mendel Gdański
W piątek przed wieczorem scena się odmienia (...) świecznik oświeca izbę uroczyście, świątecznie(...). Stary Mendel ma na sobie wytarty już nieco, ale jeszcze piękny żupan czarny (...) siwe jego włosy pokrywa jarmułka (...) sięga po zwinięty tałes i modlitewnik. W chwilę potem rozlega się wargowy, brzęczący śpiew modlitewny starego Żyda (...) zamyka modlitewnik i błogosławieństwem rozpoczyna szabasową ucztę
Elementy kultury żydowskiej w „Mendlu Gdańskim”
Wrogie nastroje Polaków wobec Żydów znalazły ujście w antyżydowskich wystąpieniach, takich jak pogrom warszawski z 1881, który stał się inspiracją do napisania utworu.
Maria Konopnicka
Autor
S.
NOWELA
EPIKA
Rodzaj i gatunek
PODRĘCZNIK s. 75 - 86
TREŚĆ
BOHATER
1. Jaki zawód wykonuje Mendel?2. Kto i w jakiej sprawie przychodzi do Mendla? Jakie przysługi wykonuje Mendel dla sąsiadów? 3. Jaka atmosfera panuje wśród mieszkańców?3. Czego Mendel uczy wnuka?
BOHATER
W tej chwili przechodził tamtędy stary proboszcz, a spojrzawszy przelotnie w okno i widząc modlącego się Żyda (...) uchylił kapelusza. Scena była niema, ale nad wyraz wymowna.
Tolerancja religijna w „Mendlu Gdańskim”
Rozmowa Mendla z zegarmistrzem
Żydów? Jakich Żydów? Jeśli tych, co uni złodzieje są, co uni ludzi krzywdzą, co uni po drogach zabójstwa robią, co uni z tego biednego skórę ciągną, nu, to czemu nie? Ja sam pójdę ich bić! Nie pochodzenie, ale charakter człowieka powinien być kluczem do jego oceny.
Argumenty Mendla:
Albo może pan dobrodziej myśli, że jak ta cegła z dachu leci, to una Żyda ominie, bo un obcy? Żyd jest takim samym człowiekiem, jak Polak. Pan dobrodziej myśli, że Żydki chytre są? To się pan dobrodziej myli. Żydom nie zależy tylko na pieniądzach, nie można się kierować stereotypem.
Przecie ta jedlina i ta brzezina to nasze, w naszym lesie, z naszego gruntu wyrosła! Polacy są pełnoprawnymi właścicielami tej ziemi. Żyd zawsze Żydem! Stereotypy są prawdą.
Argumenty zegarmistrza:
Gada się tak i owak, ale każdy Żyd, byle pieniądze miał... Żydom zależy na pieniądzach, są chciwi. Was, Zydów, lęgnie się, jak tej szarańczy, a zawsze to żywioł cudzy Żydów jest za dużo.
i gorzej traktuję
więc ich nie lubię
Cudzoziemcy są nieprzyjaźni
STEREOTYP UPRZEDZENIE DYSKRYMINACJA
Nu, co un jest ten Kubuś Gdański? (...) Nu, on uczeń jest (...) a jak un rozum będzie miał, to un będzie wiedział takich rzeczy, jakich ja nie wiem i pan dobrodziej nie wie. Un moze i to będzie wiedział, że wszyscy ludzie dzieci są jednego Ojca i co wszyscy ludzie kochać się mają jak te bracia.
Pan dobrodziej się myli (...). Ludzie tego nie powiadają. To powiada wódka, to powiada szynk, to powiada złość i głupota (...)
s.
Rodzaje argumentów
Zapamiętaj ten fragment noweli, gdybyś na maturze miał/a poruszyć temat:
- rodzajów argumentów,
- zasad dyskutowania,
- Aktu komunikacji językowej.
Uzupełnij:- kim są obrońcy Mendla?
Nazwij środki stylistyczne zastosowane do opisu tłumu, każdy zilustruj odpowiednim cytatem.
Uzupełnij:- kim są napastnicy?
Wystąpieni antysemickie
Przestrzeńwroga
Przestrzeń bezpieczna
KONKLUZJA
oprac. Justyna Dudzik