120. rocznica urodzin Jerzego Brauna

Wystawa on-line

120. rocznica urodzin Jerzego Brauna

Na początek krótki życiorys...

Narodowe Archiwum Państwowe

(01.09.1901-17.10.1975)

Jerzy BRAUN

Urodzony w 1901 r. w Dąbrowie Tarnowskiej polski pisarz, działacz polityczny, poeta, dramaturg, krytyk literacki, publicysta, scenarzysta, filozof, harcerz, a także od marca 1945 r. przewodniczący Rady Jedności Narodowej, oraz od czerwca 1945 r. ostatni Delegat Rządu na Kraj. W dzieciństwie uczęszczał do 4-klasowej szkoły w Dąbrowie Tarnowskiej, a następnie był uczniem V Gimnazjum w Krakowie oraz II Gimnazjum im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnowie, gdzie zdał maturę. Zmarł w 1975 r. w Rzymie, a jego prochy spoczęły na Cmentarzu Powiązkowskim w Warszawie.

Tablica upamiętniająca J. Bruna na domu,w którym mieszkał przy ul. Narutowicza w Tarnowie.

Życie rodzinne

Jerzy BRAUN

Rodzice Jerzego byli zangażowani w życie lokalnej społeczności. Ojciec Karol piastował stanowisko prezesa Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Dąbrowie Tarnowskiej, a matka Henryka z domu Miller była komendantką Chorągwi Żeńskiej ZHP w Krakowie w latach 1926–1930. Jerzy miał braci: porucznika WP Kazimierza i prawnika prof. Juliusza oraz siostrę Jadwigę - aktorkę i żołnierkę podziemia. Również reżyser teatralny prof. Kazimierz Braun, oraz jego syn publicysta i polityk Grzego Braun są blisko spokrewnieni z Jerzym Braunem. W 1924 r. Jerzy poślubił Hannę Wachal.

W 1918 r. wspólnie z J. Ozimkiem i A. Ciołkoszem był redaktorem pisma „Młodzież Sobie”. W latach 1919-1920 studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. W okresie międzywojennym był wydawcą i redaktorem „Gazety Literackiej” w Krakowie. Założył i redagował pismo „Kultura Jutra”. Jako ostatni Delegat Rządu na Kraj i przewodniczący Rady Jedności Narodowej zredagował Testament Polski Walczącej i Manifest do Narodu Polskiego i Narodów Zjednoczonych. Przez dwa lata (1947-48) pełnił obowiązki redaktora „Tygodnika Warszawskiego”. W 1948 r. ukończył studia filozoficzne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W latach 1965–1975 przebywał w Rzymie. Mocno zaangażowany podczas trwania II soboru watykańskiego, wygłaszał m.in. wiele prelekcji w Radiu Watykańskim. W ostatnich 10 latach życia wiele podróżował, odwiedził m.in. Wielką Brytanię, Belgię, Francję, Hiszpanię, Portugalię, Stany Zjednoczone, Kanadę i Szwajcarię. Często podczas tych podróży wygłaszał odczyty na temat kultury polskiej i jej wpływu na filozofię Europy. Autor bardzo popularnej harcerskiej pieśni „Płonie ognisko i szumią knieje”. 11 listopada 2006 pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Życie artystyczne i zawodowe

Jerzy BRAUN

PUBLICYSTYKA:

• Kultura jutra, czyli Nowe Oświecenie – wybór publicystyki z lat 1932–1948
• Zagadka dziejowa Polski – eseje literackie

SCENARIUSZE FILMOWE:

• Huragan (1928)
• Pod banderą miłości (1929)
• Mocny człowiek (1929)
• Halka (1930)

• Epitafium (1934)
• Ballada o Warszawie (1943)
• Patos przemijania (1959)
• Prometej – Adam (1967)
• Moja Matka (1969)
• Rytmy włoskie (1974)
• Oddech planety (1977)

POWIEŚCI:

• Kiedy księżyc umiera – powieść fantastyczna (1925)
• Hotel na plaży – powieść fantastyczna (1926)
• Cień Parakleta – powieść (1930)

• Europa (1930)
• Rewolucja (1931)

ZBIORY WIERSZY:

• Europa – dramat (1930)
• Najazd Centaurów (1922)
• Oceaniada (1923)
• Dywan rozkwitający (1924)
• Ziemia i niebo (1930)
• Tancerz otchłani (1933)

Twórczość

W okresie gimnazjalnym był członkiem III Drużyny Harcerskiej im. Michała Wołodyjowskiego. W 1913 r. należał do „Związku Wolnych Polaków”. Wziął udział jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej. Odmówił wówczas przyjęcia krzyża wojskowego, uważając, że obrona kraju jest jego obowiązkiem. W czasie II wojny światowej stanął na czele utworzonej przez siebie katolickiej organizacji polityczno-wojskowej Unia. Wziął udział w powstaniu warszawskim. Braun był Działaczem Stronnictwa Pracy. Aresztowany 11 grudnia 1948, do 1956 więziony przez władze stalinowskie za działalność niepodległościową. Poddany licznym szykanom i torturom (m.in. wybito mu wszystkie zęby i jedno oko). Skazany na dożywocie (prokurator żądał kary śmierci). Od 1964 r. za zgodą władz PRL Jerzy przebywał na stałe w Rzymie. Tajne służby PRL traktowały go jako kontakt operacyjny. Rekomendacja do podjęcia z nim „dialogu” w Rzymie przyszła z Departamentu IV. Wywiad podtrzymywał ten kontakt do 1971 r., ponieważ liczył na znajomości Brauna w środowiskach watykańskich, Kościoła polskiego, emigracji i działaczy katolickich. Współpraca J. Brauna nigdy nie została sformalizowana, zaś jej efekty były, jak się wydaje w świetle zachowanych materiałów, dalekie od oczekiwań bezpieki. MSW nadało mu kryptonim "Opium".

Harcerstwo, działalność niepodlełoścowa oraz polityczna.

Jerzy BRAUN

+Katalog on-line

Księgozbiór harcerski liczący prawie 700 pozycji, przekazany do Miejskiej Biblioteki Publicznej im. J. Słowackiego przez dr hm Marię Żychowską w 2014 r. stanowi dorobek jej długoletnich badań nad dziejami Harcerstwa na Ziemi Tarnowskiej. Obejmuje książki i czasopisma ukazujące historię Związku Harcerstwa Polskiego od powstania ruchu skautowego w Polsce i na świecie przed I wojną światową do czasów współczesnych oraz bogate materiały szkoleniowe, służące wychowaniu młodzieży zgodnie z ideami tej organizacji. Kolekcja harcerska obejmuje także książki dotyczące Jerzego Brauna.

Kolekcja harcerska dr Marii Żychowskiej

Wybrane książki autorstwa Jerzego Brauna

+Katalog on-line

+Katalog on-line

+Katalog-on-line

Poezja Jerzego Brauna w naszej bibliotece:

+Katalog on-line

+Katalog on-line

+Katalog-on-line

Poezja Jerzego Brauna w naszej bibliotece:

+Katalog on-line

+Katalog on-line

+Katalog-on-line

Dramaty i powieści Jerzego Brauna w naszej bibliotece:

+Katalog on-line

+Katalog on-line

+Katalog-on-line

Książki filozoficzne Jerzego Brauna w naszej bibliotece:

+Katalog on-line

+Katalog on-line

+Katalog-on-line

Książki filozoficzne Jerzego Brauna w naszej bibliotece:

+Katalog on-line

+Katalog on-line

+Katalog-on-line

Książki teologiczne Jerzego Brauna w naszej bibliotece:

+Katalog on-line

+Katalog on-line

+Katalog-on-line

Inne książki Jerzego Brauna w naszej bibliotece:

Książki o Jerzym Braunie i jego twórczości

+Katalog on-line

+Katalog on-line

+Katalog on-line

Ksiażki biograficzne o Jerzym Braunie:

+Katalog on-line

+Katalog on-line

Artykuły o Jerzym Braunie:

+Katalog on-line

+Katalog on-line

Artykuły o Jerzym Braunie:

+Katalog on-line

+Katalog on-line

Ksiażki o twórczości Jerzego Brauna:

Książki z dedykacjami dla Jerzego Brauna

Było takie miejsce w Tarnowie...

+Katalog on-line

+Katalog on-line

Książki o Gimnazjum nr 4 im. J. Brauna w Tarnowie:

Katalog MBP ON-LINE

Dziękujemy!