LemOn - projekt Biblioteki Pedagogicznej WOM w Gorzowie Wielkopolskim

Opracowały: Eliza Paternowska, Magdalena Płatonow, Monika Żołędziejewska

Projekt edukacyjny Biblioteki Pedagogicznej w Gorzowie Wielkopolskim

Zgłoś szkołę

Źródła: Bereś Stanisław: Rozmowy ze Stanisławem Lemem, Wyd. Literackie, Kraków 1987 Lem Tomasz: Awantury na tle powszechnego ciążenia, Wyd. Literackie, Kraków 2009 Orliński Wojciech: Co to są sepulki? Wszystko o Lemie, Wyd. Znak, Kraków 2007 Orliński Wojciech: Lem - życie nie z tej ziemi, Wyd. Czarne, Warszawa 2017 Inspiracja: Koło fortuny - wheeldecide.com Mishmash Tips - LAVAR

wskazówki

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Ł

R

S

T

U

X

Y

Z

W

A

INSTRUKCJA W koło wpisano garść informacji dotyczących jednego z Patronów Roku 2021.Do każdej z tych informacji zaproponowano powiązaną z nią aktywność... zatem... ...przed Tobą 25 różnych zadań. Każde z nich jest ukryte pod jedną z liter alfabetu. Kolejne litery rozpoczynają hasła związane z życiem i twórczością Stanisława Lema. Zapoznaj się z hasłem.. podejmij wyzwanie.. Kolejność wykonywania zadań jest dowolna. Aby wykonać każde kolejne zadanie, należy wrócić do strony tytułowej, w tym celu kliknij ikonę domku znajdującą się w lewym, górnym rogu każdego slajdu. Powodzenia :)

książkowy debiut S. Lema, który jak twierdzi jego sekretarz Wojciech Zemek, przesądził o tym, iż pisarz uprawiał głównie fantastykę naukową, choć sam nie lubił kiedy przypisywano go do jakiegoś gatunku.

A

ZADANIE

JAK ASTRONAUCI

Stanisław Lem jest jednym z czterech literackich Patronów Roku 2021. Pozostali to Cyprian Kamil Norwid, Krzysztof Kamil Baczyński oraz Tadeusz Różewicz. Podaj tytuły ich twórczych debiutów.

żona Lema. Całe życie w rodzinie Lemów cieszyła się niepodważalnym autorytetem. Była swoistą "łączniczką" Stanisława ze światem zewnętrznym, to na nią spadały kontakty z otoczeniem. Barbara była sekretarką, asystentką, przewodnikiem, lekarzem i doradcą męża.

B

ZADANIE

JAK BARBARA

Barbara Lem była zapewne nie tylko dla swego małżonka osobą niezwykłą. Kobieta o tym samym imieniu była także kimś wyjątkowym dla drugiego z kilku patronów trwającego roku. Wskaż, o którego poetę chodzi, podaj nazwisko drugiej Barbary, a także wynotuj trzy tytuły wierszy jej dedykowanych.

Lem przepadał za słodyczami i lubił też "chomikować" różne rzeczy. Kiedy podjadał po cichu cukierki, opakowania po nich – zrobione właśnie z cynofolii - wrzucał za szafę tak, żeby nikt nie zauważył.. Kiedy nowi lokatorzy domu Lemów porządkowali pomieszczenie, zza szafy wysypały się stosy kawałeczków cynofolii.

C

ZADANIE

JAK CYNOFOLIA

Co lubili gromadzić (chomikować) inni pisarze? Wskaż dwóch twórców i napisz o ich pasji gromadzenia.

pisarz głęboko wierzył w ideę "nieruszania się z domu" i bardzo się do niej stosował.

D

ZADANIE

JAK DOMATOR

Stanisław Lem zamieszkiwał w wielu miejscach. Dom dla jego rodziny powstał w krakowskich Klinach. Ustal z jakimi literackimi nazwiskami są związane następujące lokalizacje: Stawisko, leśniczówka Pranie, Oblęgorek, Russów, Dom pod wiewiórką.

Wiele utworów Lema było przenoszonych na ekran. Sam autor miał do nich stosunek krytyczny. Często nie był zadowolony z wersji swojej twórczości w reżyserskiej odsłonie. Najbardziej cenił "Przekładaniec" z 1968 roku, w reżyserii Andrzeja Wajdy.

E

ZADANIE

JAK EKRANIZACJA

Podaj tytuł ekranizacji dowolnej lektury tego samego reżysera (tytuł filmu, rok produkcji, inicjał imienia i nazwisko reżysera)Wzór: "Ferdydurke", 1991, J. Skolimowski

Pisarz lubił filmy o King-Kongu, Jamesie Bondzie. Interesowały go też "Gwiezdne wojny", w których co prawda tak samo jak w "Star Treku" raziło go łamanie elementarnych praw fizyki. Cenił sobie również filmy Luisa Bunuela, a szczególnie "Widmo wolności".

F

ZADANIE

JAK FILMY

Zadanie do F

Zadanie do F

Zadanie do F

zmienna

zmienna

zmienna

zmienna

zmienna

Lem był rannym ptaszkiem. Najlepiej pisało mu się od 4 rano, kiedy dom pogrążony był we śnie.

G

ZADANIE

JAK GODZINA

Podaj definicję słowa "golem". Wskaż jaki związek ma to określenie z pisarstwem Stanisława Lema oraz czym w wydaniu pisarza on jest.

czyli Bladawiec - bohater "Bajek robotów". W swojej twórczości Lem wymyślał różne określenia dla człowieka. Bywał on także nazywany -Ohydkiem Szalejem. 

H

ZADANIE

JAK HOMO ANTROPOS

Co inni twórcy/pisarze sądzili o kondycji ludzkiej? Przywołaj 3 cytaty. Podaj ich autora i źródło.

bohater "Dzienników gwiazdowych", "Pokoju na Ziemi", Wizji lokalnej" - towarzyszy S. Lemowi przez ponad 30 lat jego twórczości. Kosmiczny obieżyświat, postać wielowymiarowa, agent do zadań specjalnych.

I

ZADANIE

JAK IJON TICHY

Znajdź i podaj inny przykład bohatera, który pojawia się w wielu utworach tego samego twórcy.

pisarz znał ich kilka – j. łaciński, j. niemiecki, j. francuski, j. ukraiński, j. rosyjski i j. angielski. Tego ostatniego nauczył się sam, korzystając ze słowników.

J

ZADANIE

JAK języki obce

Podaj minimum dwa nazwiska pisarzy/poetów, którzy znali przynajmniej trzy języki obce.

K

ZADANIE

JAK KRAKÓW

miasto, w którym mieszkał Stanisław Lem wraz z rodziną.

Wskaż krakowski adres pisarza oraz wymień dwa inne miasta, w których czasowo zamieszkiwali Państwo Lemowie.

badacz i znawca twórczości Lema. Najsłynniejszym polskim lemologiem jest profesor Jerzy Jarzębski, którego sam twórca traktował z dystansem ponieważ zakładał, że planuje on przyjąć posadę wykładowcy na Harvardzie, wyjechać z Polski, a tym samym zaprzestać lemologicznych dociekań.

L

ZADANIE

JAK LEMOLOG

Stanisław Lem jest jednym z czterech Patronów Roku 2021. Wybitnym znawcą jego twórczości jest wskazany Jerzy Jarzębski. Ustal nazwiska pozostałych literackich patronów trwającego roku oraz dopisz po jednym nazwisku badacza zajmującego się twórczością danego poety czy pisarza.

Uwielbiał!!! Żona nazywała go  ich "cichym opiekunem". Ulubione to: chałwa i marcepan w czekoladzie. 

Ł

ZADANIE

JAK ŁAKOCIE

Poszukaj słabostki u (minimum) dwóch innych pisarzy. Pamiętaj o podaniu źródła informacji.

Rozważania filozoficzne były ważnym aspektem twórczości Stanisława Lema. Kolebką europejskiej myśli filozoficznej była Starożytna Grecja.

M

ZADANIE

JAK MYŚLICIEL

Twoje zadanie polega na odszukaniu imion 7 antycznych myślicieli w rozsypance literowej i dopasowanie ich do 7 stwierdzeń umieszczonych poniżej. Użyj kodu QR.

czyli nowo utworzone wyrazy, wyrażenia, twory językowe, które wcześniej nie istniały, nie były używane i wykorzystywane. S. Lem z umiłowaniem tworzył nowe określenia nazywając przeróżne elementy otaczającej go rzeczywistości. (np. arktan, sepulki).

N

ZADANIE

JAK neologizmY

Wymyśl trzy dowolne (gwiezdne, kosmiczne lub inne...) neologizmy w stylu Stanisława Lema. Podaj ich własną definicję.

Lem był wielkim erudytą. Czytał dużo i wnikliwie. Miał swoich ulubionych twórców, ale także dzieła, których nie znosił. Zamiast Arystotelesa wolał czytać Platona, nie cierpiał Becketta, uwielbiał Dostojewskiego. Wg jego własnych słów: "Literatura ma nam dawaćprzyjemność, a nie męczyć".

O

ZADANIE

JAK OCZYTANY

Jako 16-letni chłopiec Lem czytał: Saint-Exupery'ego, Conrada, Schopenhauera, Russella, Dostojewskiego, Eddingtona.Podaj swoją listę ulubionych książek (uwzględniając autora) - od 6 do 12 tytułów.

Sylwester 1958/59 roku to przyjęcie wypełnione osobowościami ważnymi dla literatury polskiej: organizował je Jan Józef Szczepański, a zaproszeni byli: Lemowie, Sławomir Mrożek i Jerzy Turowicz.

P

ZADANIE

JAK PRZYJACIELE

Na podstawie różnych źródeł informacji, uzupełnij diagram co najmniej jednej z osób z przyjęcia sylwestrowego. Diagram

w których S. Lem bywał "trudny" - ze względu na swoje zamyślenie, niecierpliwość. Pisarz starał się jednak kamuflować i wyrażać zainteresowanie. Powtarzał fragmenty zdań, zadawał zdawkowe pytania lub używał sformułowań "dobze" i "bę", które oznaczały, że usłyszał co mówiono, ale i tak zrobi/myśli po swojemu.

R

ZADANIE

JAK ROZMOWY

W 1987 roku ukazały się "Rozmowy ze Stanisławem Lemem", które prowadził poeta, historyk literatury, krytyk literacki Stanisław Bereś. Podaj trzy tytuły innych publikacji, które są zapisem rozmów z dowolnym pisarzem czy poetą. Jeśli nie wynika to z tytułu książki wskaż o jakich literatów chodzi oraz kto przeprowadza rozmowę.

wieloletnim sekretarzem Stanisława Lema był

S

ZADANIE

JAK SEKRETARZ

Wojciech Zemek.

Ustal kim są Agnieszka Kosińska, Michał Rusinek i Iryna Vikyrchak. Powiąż ich ze znanymi polskimi pisarzami. Napisz jakie znaczące wydarzenie było udziałem każdego z tych twórców (wydarzenia te miały miejsce odpowiednio w latach 1981, 1996 oraz 2019).

został nim ku (początkowemu) niezadowoleniu ojca, jedyny syn, Tomasz. Dopiero gdy przetłumaczył kilkanaście książek Lem senior wydawał się pogodzićz wyborem drogi zawodowej syna. Jednak mimo to pozwalał sobie czasem na jakieś złośliwe uwagi.

T

ZADANIE

JAK TŁUMACZ

Znajdź innego autora(kę), który(a) opisał(a) życie ze sławnym pisarzem/ pisarką.

Stanisław Lem przyszedł na świat we Lwowie we wrześniu 1921 roku. Dokładnie było to 13 września. Jednak rodzice pisarza jako datę dzienną jego narodzin wskazali 12 dzień miesiąca. Stało się tak ponieważ obawiali się, że "urodzinowa 13" będzie przynosiła synowi pecha.

U

ZADANIE

JAK URODZINY

Wskaż dwóch pisarzy, co do których daty urodzenia występują jakieś niejasności, wątpliwości.

Stanisław Lem nie przywiązywał do niego wielkiej wagi.  Przeciwny był strojeniu się dla kogokolwiek. Gdyby to było możliwe to zawsze ubierałby sweter, luźne spodnie podtrzymywane przez staromodne szelki. Z kolei gdy robiło się chłodnej garderobę pisarza uzupełniał trencz i beret.

W

ZADANIE

JAK WYGLĄD

Zadanie do w

Zadanie do w

zmienna

zmienna

zmienna

zmienna

zmienna

(promieniowanie rentgenowskie). Żona literata Barbara była lekarzem radiologiem.

X

ZADANIE

JAK X-RAY

Żona Stanisława Lema, osoba zupełnie - w jego życiu - niezwyczajna (o czym mogłeś/-aś przeczytać poznając hasło na literę "B" jak Barbara), w swojej pracy zawodowej wykorzystywała bezcenne odkrycie pewnej innej wyjątkowej kobiety. Ustal, o którą polską badaczkę chodzi. Podaj jej imię i nazwisko, miejsce urodzenie oraz lata życia. Wskaż jaką nagrodą, o światowej randze, była ona niejednokrotnie nagradzana. Poszukaj poświęconej tej kobiecie literatury. Wypisz tytuły, autorów oraz miejsce i rok wydania co najmniej trzech wyszukanych przez Ciebie publikacji.

Y

ZADANIE

CZYLI ŁĄCZNIK

Stanisław Lem  pisząc często stosował zasadę modyfikowania, a następnie łączenia dwóch istniejących już wyrazów. Do tego celu z upodobaniem używał łącznika w postaci litery "Y". Stąd np. słynni "elektrYcerze" i "elektrYbałt". Prawda, że brzmią niby znajomo, ale jednak nowocześnie i tajemniczo?

Lem z wykształcenia był lekarzem. Studia rozpoczął w 1939 roku we Lwowie. Nauka miała uchronić Go przed poborem do wojska (Armia Czerwona). Gdy Niemcy zajęli Lwów i zamknęli uczelnię, młody Lem podjął pracę spawacza. Rozcinał kadłuby zniszczonych maszyn wojskowych, a "zaoszczędzone" materiały wybuchowe czy amunicję potajemnie przekazywał polskiemu ruchowi oporu.

Z

ZADANIE

JAK ZAWÓD

Podaj innego autora/kę (literatura polska lub powszechna), który/a także był/a lub zamierzał/a być lekarzem.

Twoim zadaniem będzie stworzenie dwóch (lub więcej) nowych słów związanych ze szkołą jako budynkiem lub miejscem zdobywania wiedzy. Zakręć kołem fortuny, które wskaże Ci konkretne słowo - dodaj swoje dowolne słowo - połącz je "Y" i wyjaśnij znaczenie nowego tworu. Wyrazy można dowolnie przestawiać, skracać lub ucinać. Wymyślone słowa muszą należeć do któreś z kategorii:

• narzędzie do nauki,
• osoba w szkole,
• pomieszczenie w szkole,
• przedmiot szkolny.

Przykład*: chmura (wyraz z koła fortuny) + y + klasa (wyraz ucznia) = chmyrkla – klasa do odpoczynku

powyższego zwrotu nie można już użyć jako rozwiązania zadania.

*

ALFABET WEDŁUGLEMA

ALFABET WEDŁUGLEMA