GINĄCE ZAWODY

opracowała Edyta Przybył

ginącezawody

Poznajcie

...niektóre zawody zanikają

W dawnych czasach ludzie wykonywali wiele zawodów, o których teraz rzadko już słyszymy. Czy ktoś z was wie, czym zajmował się niegdyś ludwisarz, szkutnik, zdun czy bednarz?

ciekawe dlaczego...

Przed wiekami większość przedmiotów codziennego użytku wykonywana była ręcznie. Potrzebni byli fachowcy, którzy uczyli się rzemiosła od najmłodszych lat. Młodzi chłopcy oddawani byli na naukę do mistrzów, gdzie najpierw obserwowali ich pracę i pomagali we wszystkim. Później, gdy nabyli

doświadczenia i udoskonalili swój fach, zakładali własne warsztaty, Często też tradycje związane z wykonywanym zawodem były przekazywane z pokolenia na pokolenie. Dziadek uczył ojca, ojciec swojego syna itd.

Wraz z rozwojem cywilizacji zaczęły powstawać skomplikowane maszyny zastępujące pracę ludzkich rąk. Pojawiały się nowe materiały i narzędzia, budowano wielkie fabryki i zakłady, które ropoczęły produkcję ogromnej ilości różnorodnych towarów. Zakłady rzemieślnicze nie mogły konkurować z rozwijającym się przemysłem. Niektóre przedmioty przestały być już potrzebne i wyszły z użycia. Wozy konne zostały zastąpione przez samochody i maszyny rolnicze.

Drewniane beczki wyparł metal i plastik. Piece kaflowe opalane węglem powoli przechodzą do historii. Tkaniny i naczynia również coraz rzadziej tworzone są ręcznie. Już tylko nieliczni fachowcy wykonują cenne rzeczy na potrzeby filmów, pokazów historycznych, dla muzeów, na specjalne zamówienia itd.W miejsce dawnych zawodów zaczęły powstawać nowe, np. elektryk, informatyk, inżynier budownictwa, cybernetyk.

zadanie 2

zadanie 1

Jeszcze nasi pradziadowie nie przypuszczali, że w tak niedalekiej przyszłości wszyscy będziemy posługiwali się telefonami komórkowymi, a w prawie każdym domu pojawią się komputery. Pewnie jesteście ciekawi, czym w przeszłości zajmowali się rzemieślnicy...

Na kolejnych slajdach odkryjesz niektóre z ginących zawodów. Ale najpierw wykonaj zadania sprawdzające:

wykonywał np. dzwony, lufy do armat i inne odlewy z miedzi i mieszanek różnych metali

ludwisarz

hodował pszczoły w dziuplach drzew

BARTNIK

robił drewniane koła, wozy i sanie

kołodziej

był twórcą łodzi

szkutnik

budował piece

zdun

robił beczki i inne przedmioty z drewnianych klepek

BEDNARZ

podkuwał konie, wykuwał miecze, zbroje i inne rzeczy z żelaza

kowal

wyrabiał instrumenty strunowe

lutnik

wyplatał koszei różne przedmiotyz wikliny

wikliniarz

wyrabiał i reperował wyroby ze skóry

rymarz

krył dachy chat słomą lub trzciną

strzecharz

szył i naprawiał buty

szewc

wykonywał męskie nakrycia głowy

czapnik

przetwarzał ziarno zbóż na mąkę

młynarz

naprawiał uszkodzone zegary mechaniczne

ZEGARMISTRZ

wioska ginących zawodówkoronowo

szlak ginących zawodówkudowa zdrój

Wykonawców wielu z tych zawódów możemy dziś zobaczyć już tylko:

• na filmach historycznych, które utrwaliły obraz minionych epok,

• w skansenach,

• na "szlakach ginących zawodów" utworzonych w miastach lub województwach (między innnymi w regionie łódzkim - o czym się dowiesz na kolejnych slajdach).

Według Związku Rzemiosła Polskiego zawodów rzemieślniczych w kraju mamy ponad sto. Zaledwie niewielki procent z nich jest rozpoznawalny na rynku. Popularni są fryzjerzy, mechanicy samochodowi, tapicerzy, piekarze i cukiernicy. Kim są repuser czy modelarz – odlewnik? Odpowiedź nie jest już taka prosta. Niezależnie od fachu, wykonywanego przez rzemieślników łączy ich wiedza, tradycja i historia przekazywana przez pokolenia. W Łodzi wciąż można skorzystać z usług mistrzów wielu profesji – zamówić buty u szewca, skrzypce u lutnika, garnitur u krawca. Nadal można uszyć kołdrę puchową, wyczyścić pierze, oprawić książkę czy naprawić parasol. Gdzie szukać fachowców, wykonujących te usługi, skoro większość zakładów jest ukryta w zakamarkach łódzkich ulic i podwórek? W znalezieniu najlepszych rzemieślników w mieście wesprze portal internetowy Mapa ginących zawodów. Na mapę naniesiono bazę lokalizacji zakładów rzemieślniczych, która będzie sukcesywnie aktualizowana. Nasi bohaterowie wykonują ginące zawody. Sami siebie nazywają „dinozaurami” swojego fachu. Jedne profesje ewoluują i przetrwają zmiany, inne – zapomniane znikną na zawsze. Na portalu archiwizujemy również zdjęcia oraz rozmowy prowadzone przed kamerą z rzemieślnikami.

Ginące zawody w Łodzi i regionie

mapa ginących zawodów

krzyżówka

pasujące pary

wykreślanka

Na kolejnych slajdach znajdziesz trzy zadania.

Sprawdźcie: Ile ginących zawodów już zapamiętaliście?

A teraz zapraszam do ZABAWY!

wykreślanka

pasujące pary

krzyżówka

W mig uszyje każdy strój,Projektuje jego krój.Do maszyny swojej siada,Skrawki tkanin w całość składa.Dzień i noc by mogła szyć,Byle tylko miała nić.Szyje z wielką cierpliwościaI ogromną starannością.

KRAWIECKRAWCOWA

Szpilki, kapcie lub sandały -W mig naprawi bucik cały.Ten do niego zawsze gna,Kto zepsute buty ma.W butach, co pół świata zeszły,Szewc naprawi ci podeszwy,Zmieni obcas i zelówki,Nowe włoży też sznurówki.

SZEWC

Bierze zegar do swej rękiI naprawia w nim usterki.Lupę ma, śrubokręt mały,By mechanizm sprawdzić cały.Gdy zegarek komuś spadnie,Drobne części złoży sprawnie,W obudowie je zamykaI zegarek wówczas tyka.

ZEGARMISTRZ

szkolny doradca zawodowyEdyta Przybył

dziękujęza uwagę