ZEN PRESENTATION

1842 - 1910

MARIA KONOPNICKA

Wybitna poetka okresu realizmu, nowelistka, pisarka utworów dla dzieci, krytyczka, publicystka, tłumaczka, a także już od ponad pół wieku patronka naszej szkoły.

Dla naszych uczniów Maria Konopnicka to:

A wiersze Konopnickiej będące pokłosiem jej pobytu we Włoszech i Francji należą bez wątpienia do najlepszych osiągnięć poezji współczesnej.

W jej utworach można jednak odnaleźć śmiałość tematyki, subtelność analizy psychologicznej, bogactwo oryginalnych form narracyjnych, nowatorstwo i wysoki kunszt pisarski.

Pisała nie tylko wiersze, lecz i poematy, nowele, szkice, obrazki, teksty publicystyczno-reportażowe, prace krytycznoliterackie. Tłumaczyła.

Jej teksty wzbudzały kontrowersje, wywoływały polemiki, bywały ostro krytykowane, a przecież w swoich czasach była Konopnicka szalenie popularna i czytana przez wszystkich.

Poetycka i ludzka wrażliwość

Zyskała uznanie w oczach ówcześnie żyjących jak również współczesnych krytyków i twórców literatury. Mówili oni o niej:

Lena Magnone

Konopnickiej przez ostatnie sto lat praktycznie nie czytano – nią się posługiwano.

Henryk Sienkiewicz

• Ta pani lub panna ma prawdziwy talent, który prześwieca przez wiersze jak promienie świtu przez mgłę.

Stefan Żeromski

• Nasze pokolenie ma swojego wieszcza w osobie Konopnickiej. [Ona]…podsłuchuje uczucia i marzenia chłopa.

Adam Grzymała-Siedlecki

• geniusz komunikatywności

dom nasz sierocy był prawie zakonnym domem, nie przyjmowano w nim, nie oddawano żadnych wizyt, nie wprowadzono żadnych wesołych rozmów. Spacery, na które nas ojciec prowadził, miały za cel zwykły – cmentarz.

Wkrótce umiera matka i Józef Wasiłowski staje się jedynym opiekunem i pierwszym nauczycielem swoich dzieci. Po pracy zawodowej spędza z nimi wieczory na rozmowach, na czytaniu przypowieści biblijnychi dzieł literackich polskich a także obcych pisarzy, które często tłumaczył na język polski.

Maria Konopnicka, z domu Wasiłowska, urodziła się 23 maja 1942 r. jako jedna z sześciorga dzieci Scholastyki i Józefa Wasiłowskich. Jej ojciec pochodził z rodziny ziemiańskiej. Posiadał wszechstronne wykształcenie, a z zawodu był prawnikiem. Pracował w Prokuraturze Generalnej w Suwałkach. Po kilku latach rodzice Marii przenoszą się do Kalisza.

A jak ciebie kto zapyta:Kto ty taki, skąd ty rodem?Mów, żeś z tego łanu żyta,Żeś z tych łąk, co pachną miodem…

Jak pisze później Konopnicka:

W 1855 roku ojciec wysłał Marię do szkoły sióstr sakramentek w Warszawie. Prawdopodobnie ze względów materialnych już po roku Maria wraca i kontynuuje studia w domu, spędzając wiele czasu na czytaniu. Z zapałem uczy się języków obcych.

Sytuacja ekonomiczna i polityczna w kraju nie przedstawia się dobrze, pogarszają się warunki materialne. Konopniccy po kilku latach sprzedają Bronów i przeprowadzają się do mniejszego majątku - Gusin w powiecie tureckim.

Mając 20 lat wychodzi za mąż za Jarosława Konopnickiego. Zamieszkują w majątku Bronów, koło Łęczycy. W 1863 roku wybucha powstanie styczniowe, w którym ginie brat Marii student Uniwersytetu we Francji.

A jak ciebie kto zapyta:Kto ty taki, skąd ty rodem?Mów, żeś z tego łanu żyta,Żeś z tych łąk, co pachną miodem…

Jarosławowi Konopnickiemu grozi aresztowanie za pomoc w powstaniu. Aby tego uniknąć, wyjeżdża ze spodziewającą się dziecka Marią do Drezna. Skąd wracają w roku 1865, po amnestii.

Maria jest już matką sześciorga dzieci. Niestety rola pani domu-gospodyni oraz szlachecki styl życia zupełnie jej nie odpowiadają. Ma ona większe ambicje i mimo licznych obowiązków znajduje czas, by pogłębiać swoją wiedzę. Czyta dzieła ówczesnych filozofów obcych, nawiązuje kontakt z Elizą Orzeszkową, z którą poznały się w Warszawie. Przyjaźń ta przetrwała całe ich życie.

A jak ciebie kto zapyta:Kto ty taki, skąd ty rodem?Mów, żeś z tego łanu żyta,Żeś z tych łąk, co pachną miodem…

Ambicje pisarskie i szybki rozwój intelektualny wpływają na bardzo śmiałą decyzję. Maria zabiera dzieci i wyjeżdża do Warszawy, gdzie zamieszkuje w domu ojca.

Pierwszy tom poezji ukazuje się w roku 1881, a w latach 1883 i 1887 zostają wydane następne dwa tomy. Znajdują się w nich wiersze takie jak: Credo, Obrazki, Wolny najmita, Przed sądem i inne.

Wierzę w światła potęgę i w ducha zdobycze,Wierzę w cel życia wzniosły, święty, choć daleki…

Pod koniec lat 80. ze względu na liczne przykrości, jakie spotkały Konopnicką ze strony władz carskich oraz ze względu na leczenie sanatoryjne jednej z córek, pisarka wyjeżdża do Austrii, skąd robi wycieczki do Niemiec, Francji i Włoch. Nie ustaje też w pracy twórczej. Utrzymuje stały kontakt z przyjaciółmi, z prasą, wydawnictwami i stale przesyła swoje utwory do druku. Powstają dalsze tomy poezji Italia i Nowe pieśni.

Oddzielnym udziałem w twórczości literackiej Konopnickiej są utwory pisane wierszem lub prozą przeznaczone dla dzieci. Należą do nich: O Janku wędrowniczku, O krasnoludkach i sierotce Marysi, To moja książeczka, Na jagody. I w tej dziedzinie Maria wykazała wielkie umiejętności pisania i trafiania do wyobraźni dziecka.

W 1909 roku wyjeżdża jeszcze raz za granicę, tym razem dla ratowania własnego zdrowia. Stan jej pogarsza się, wraca więc do kraju. Jedzie do Lwowa, do sanatorium. Niestety czuję się coraz gorzej. Dnia 8 października w roku 1910 umiera.

Oprócz bogatego dorobku poezji Konopnicka napisała szereg opowiadań i nowel. Wiele z nich należy do najwybitniejszych dzieł literackich XIX wieku. Większość jej dzieł uzyskała wielką popularność wśród czytelników. Należą do nich: Nasza szkapa, Banasiowa, Mendel Gdański, Dym, Miłosierdzie gminy.

Wierzę w światła potęgę i w ducha zdobycze,Wierzę w cel życia wzniosły, święty, choć daleki…

W roku 1902 Konopnicka wraca do kraju. Kończy wtedy 60 lat. Za swoją twórczość otrzymuje w darze od społeczeństwa polskiego domek z ogrodem w Żarnowcu na Podkarpaciu. Spędza tam ostatnie lata swojego życia.

Watch

Zostaje pochowana na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, gdzie spoczywa do dziś.

...Żyj — nie w chwili, co ulata,Ani w minionej godzinie,Ani w tej, która przyjdzie i znowu przeminie,Lecz w nieskończonem dziś świata.

W Dworku Żarnowcu zostało urządzone muzeum pamiątek po Konopnickiej.

A. KamińskaA. Kuras

Dziękujemy za uwagę :)