co o lesie warto wiedzieć... warstwy lasu

CO o lesie warto wiedzieć...

warstwy lasu

las jest zbiorowiskiem różnych roślinNajważniejszymi z nich są drzewa

To drzewa decdują o tym jak wyglądać będzie las i jakie panować będą w nim warunki.Dzięki drzewom wykrztałciły się warstwy lasu.Wyróżniamy cztery warstwy.Aby las mógł funkcjonować prawidłowo, organizmy z wszystkich warstw połączone są wzajemnymi zależnościami.

epodreczniki.pl

http://zasobyip2.ore.edu.pl

Las jest jednym z otaczających nas ekosystemów.

Nie jest on jednolity i charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem.

Różne gatunki zwierząt wyspecjalizowały się do życia w poszczególnych warstwach lasu.

Info

Ekosystem - umownie wydzielony fragment przyrody składający się z elementów ożywionych i nieożywionych powiązanych ze sobą zależnościami, utrzymujący się w dynamicznej równowadze.

warstwy lasu

ściółka

to najniższa z warstw, gromadzą się tam martwe, nierozłożone szczątki roślin i zwierząt

podszyt

to warstwa zbudowana z krzewów i młodych drzew

korony drzew

Runo leśne

spotkać tu możemy rośliny zielne oraz drobne ssaki, np. jeże

najwyższa z warstw lasu, tworzą ją różne gatunki drzew liściastych i iglastych, jest "parasolem" dla pozostałych warstw.

To najniższa z warstw złożona z opadłych liści, połamanych gałęzi, kory, martwych resztek organicznych. Jej głównym zadaniem jest ochrona gleby przed wysychaniem. Żyją w niej bakterie oraz grzyby, które rozkładając martwą materię organiczną "karmią" rośliny. Z większych zwierząt spotkamy tu m.in. dżdżownice, mrówki, chrząszcze, krety, czy nornice.

ściółka

powrót

MRÓWKA RUDNICA

ŻUK LEŚNY

KRET

ciekawostka

ciekawostka

ciekawostka

MIESZKAŃCY ŚCIÓŁKI

Mrowiska mrówki rudnicy bywają wysokie na ponad metr, a to jedynie połowa gniazda. Druga część gniazda, równie duża, znajduje się pod ziemią. Mrówki te nie zakładają same nowych gniazd. Królowe wykorzystują już istniejące mrowiska pierwomrówki łagodnej.

Buduje podziemne gniazdo z mchui trawy,obok którego znajduje się „spiżarnia”, w której gromadzi żywe, unieruchomione dżdżownice. Komora taka, w której znajduje się kilkaset dżdżownic, stanowi zapas pożywienia na zimę.Ciekawostką jest też dobowy cykl aktywności kreta i jego bardzo głęboki sen. Kret jest aktywny przez około 4 godz., po czym mocno śpi przez około 3 godz. Jego największa aktywność przypada na godziny poranne i wtedy właśnie powstaje najwięcej kretowisk.

Żuk leśny to sprzymierzeniec leśników.Zwyczajem żuka jest zakopywanie nadmiaru pokarmu w podziemnych tunelach – tworzenie zapasów dla siebie i larw. Takie zachowanie pozwala nie tylko utrzymać las w czystości, ale także poprawia jakość i strukturę gleby. Martwe cząstki bowiem ją użyźniają, a tunele spulchniają.

Próchnica, inaczej nazywana humusem, to część gleby, która powstała ze szczątek roślin np. liści oraz szczątek zwierząt. Tworzą ją mikroorganizmy glebowe (grzyby i bakterie) oraz drobne bezkręgowce np. dżdżownice. To próchnica decyduje o żyzności gleby czyli o tym jakie rosliny będą rosły. Próchnica zatrzymuje wodę w glebie oraz poprawia jej napowietrzenie.Dżdżownice nawożą glebę oraz ją napowietrzaja poprzez budowanie korytarzy. Przeciętnie w zdrowej glebie występuje ok. 800 jej osobników na 1 m3. W Polsce występują 32 gatunki dżdżownic, z których najczęściej spotykanych jest 10.

Jak powstaje próchnica w glebie?

Runo leśne jest najniższą z warstw, w której żyją rośliny. Szczególnie piękne runo jest wczesną wiosną w lasach liściastych, gdy drzewa nie mają jeszcze liści i dużo światła dociera do dna lasu. Rozwijają się wtedy geofity, czyli rośliny, które cały cykl życiowy skracają do wczesnej wiosny. To m.in. przylaszczki, przebiśniego, ziarnopłony. Do tej warstwy należą również krzewinki, paprocie, mchy, czy grzyby.Zwierzęta, które spotkamy w runie leśnym to np. żaby, pająki, węże, jaszczurki i owady. Z większych mieszkańców znajdziemy jeże, lisy i gryzonie.

runo leśne

powrót

widłak jałowcowaty

ZAWILEC GAJOWY

WRZOS

ciekawostka

ciekawostka

ciekawostka

ROŚLINY RUNA

Stosowany jako roślina lecznicza. Surowcem zielarskim są zarodniki. Zbiera się dojrzałe kłosy i suszy. Dawniej zarodników używano np. do produkcji zasypki dla niemowląt. Ponieważ zarodniki są bardzo łatwopalne, dawniej używano ich także do wywoływania efektów specjalnych w teatrach. W ostatnich latach zmniejsza się liczba stanowisk, na których występuje. Podlega ochronie częściowej.

Zakwita w sierpniu w suchych, świetlistych borach. Niewielkie, dorastające do maksymalnie 80 cm, krzewy zdobią lilioworóżowe kwiaty.Korzenie tej zimozielonej byliny są w koegzystencji ze strzępkami grzybni. Wrzos otrzymuje z tej współpracy wodę z solami mineralnymi, oddając w zamian grzybni substancje organiczne. Wrzos jest wartościową rośliną. Jego liczne odmiany mają zastosowanie w urządzaniu terenów zielonych, kosmetyce (odmładza), czy zielarstwie.

Geofit, który masowo zakwitając podczas przedwiośnia ozdabia lasy liściaste i mieszane w niemal całej Europie. Jest rośliną trującą. W przeszłości był wykorzystywany w medycynie ludowej i weterynaryjnej.

BORSUK

LIS

JASZCZURKA ZWINKA

ciekawostka

ciekawostka

ciekawostka

ZWIERZĘTA RUNA

W ciągu dnia borsuki czas spędzają w norach, które są czyste i mogą być bardzo rozbudowane. Mają w swych norach „łazienki”, czyli komory przeznaczone wyłącznie do zaspokajania potrzeb fizjologicznych. Aktywne są w nocy - opuszczają wtedy norę w poszukiwaniu pożywienia.

Podczas godów samce zmieniają kolor (ich boki i szyja staja się zielone), a w obecności samicy toczą ze sobą walki. W razie zagrożenia jaszczurki zwinki potrafią odrzucić ogon, który im po pewnym czasie odrasta. Jest gatunkiem znajdującym się pod ochroną.

Lisy nie mają naturalnych wrogów, rozmnażają się bez przeszkód. Bardzo łatwo zapadają na wściekliznę. By temu zapobiec wykładane są dla lisów szczepionki przeciw tej groźnej chorobie. Zwierzę w bardzo wielu kulturach i na wielu kontynentach uważane jest za symbol chytrości i przebiegłości.

Podszyt to warstwa złożona z krzewów oraz młodych drzew, których wysokośc nie przekracza 4 metrów.Do gatunków podszytu zaliczamy m.in. leszczynę, czarny bez, kruszynę, głóg, trzmielinę, jarzęby, czy jałowce.Podszyt wpływa korzystnie na bioróżnorodność (chroni przed gradacją czyli atakami szkodliwych owadów) oraz na przyśpieszenie wzrostu piętra głównego drzewostanu. Dzięki ocienieniu gleby, wpływa pozytywnie na jej warunki wodne (obniża tempo parowania wody), dodatkowo chroni przed wiatrem - szczególnie obrzeża lasów. Wpływa także korzystnie na żyzność gleby poprzez opad liści które z czasem utworzą próchnicę.Podszyt zapewnia schronienie i pokarm wielu gatunkom zwierząt. Żyją tu m.in. ptaki, które chętnie pod osłoną liści zakładają gniazda. Mówi się, że podszyt to "ptasia stołówka".

pODSZYT

powrót

TRZMIELINA POSPOLITA

JAŁOWIEC POSPOLITY

KALINA KORALOWA

ciekawostka

ciekawostka

ciekawostka

ROŚLINY PODSZYTU

Jesienią jej liście zmieniają kolor na ogniście czerwony lub czerwono-pomarańczowy, a na pędach pojawiają się niezwykle oryginalne i bardzo dekoracyjne, kolorowe owoce.Każdy owoc złożony jest z czterech pękatych, skórzastych, karminowo-różowych torebek, które po dojrzeniu pękają, ukazując znajdujące się w ich wnętrzu kremowe nasiona, w całości okryte żółtopomarańczową osnówką. Barwa osnówki kontrastuje z kolorem różowych torebek, stając się bardzo ciekawą ozdobą jesienno-zimowego lasu.

Ze względu na efektowne kwiatostany, długo utrzymujące się owoce oraz intensywne przebarwianie jesienne liści – kalina jest cenioną rośliną ozdobną, również jesiennych lasów.W tradycjach wielu narodów słowiańskichodgrywa istotną rolę: jest częstym motywem pieśni ludowych, przewija się w tradycjach związanych z weselami i pogrzebami, symbolizując młodość i niewinność.

Szyszkojagody jałowca są cenione w kuchni ze względu na korzenny, żywiczny i gorzkawosłodki smak oraz balsamiczny aromat, a także z powodu pobudzania apetytu.Stosuje się je do mięs, szczególnie tych o wyrazistym smaku, jak dziczyzna i dzikie ptactwo.

JELEŃ SZLACHETNY

SARNA

DZIK EUROAZJATYCKI

ciekawostka

ciekawostka

ciekawostka

ZWIERZĘTA PODSZYTU

Dorosły byk ważyć może nawet 150 kg. Gody jeleni, które odbywają się jesienią nazywamy rykowiskiem. Byk czyli samiec na głowie ma okazałe poroże. Samicę jelenia nazywamy łanią.

Odyniec, czyli samiec dzika, w dobrych warunkach wyżywieniowych osiąga masę ok 200 kg. Uzbrojony jest w kły, tak zwane szable na żuchwie i fajki w szczęce górnej. Locha, czyli samica jest mniejsza o około 1/4 masy ciała samca, mniejsze są również jej kły.Młode dzika to warchlaki. Do 4 miesiąca życia wzdłuż ich tułowia biegną czarno-kremowe pasy, które stanowią ich kamuflaż.

Sarna to płochliwe zwierzę. Waży zaledwie 20 kg. Samiec sarny to kozioł, który na głowie ma parostki, samica zaś to koza.

Korony drzew to najwyższą z warstw w lesie. Tworzą ja wierchołki drzew. Zbudowana jest z konarów, gałęzi oraz liści. Jej kształt uzależniony jest od gatunków drzew. Drzewa liściaste mają z reguły korony większe o bardziej rozłożyste ni z drzewa iglaste. Drzewa liściaste zrzucają liście na zimę, iglaste są zimozielone. Wyjatkim jest modrzew, on także zrzuca na zimę swoje igły.Korony drzew są schronieniem dla wielu gatunków zwierząt, w tym ptaków.Korony drzew potrafią silnie zacienić dno lasu.

korony drzew

powrót

zwierzęta żyjące w koronach drzew

Korony drzew najliczniej zamieszkiwane są przez ptaki, które wiją sobie w nich gniazda, ale nie tylko...Spotkamy tu sowy, które gniazdują w dziulach. Jedną z nich jest puszczyk. W nocy poluje na gryzonie, w dzień chowa się w dziupli. Jego lot jest bezszelestny. Puszczyk składa od 2 do 6 białych, kulistych jaj, które wysiaduje tylko samica. Młode karmione są przez ok. 3 miesiące.

zwierzęta żyjące w koronach drzew

Skąd w lesie dziuple?Oczywiście wykuwają je dzięcioły. Jednm z nich jest dzięcioł czarny. Jest największym z polskich dzięciołów. Żywi się się owadami, które wyciąga z drzewa. Jest płochliwy, trzeba być cierpliwymi cichym obserwatorem, aby go zauważyć.

zwierzęta żyjące w koronach drzew

W koronach drzew oprócz ptaków spotkamy rownież ssaki, np. wieiwórkę.Wiewiórki zamieszkują dziuple wykute przez dzięcioły lub samodzielnie budują gniazda. Aktywne są w dzień, a żywią się nasionami, pączkami drzew, gdzybami i owocami. Nie zapadają w sen zimowy, gdyż na okres zimy gromadzą zapasy.

zwierzęta żyjące w koronach drzew

Innym bardzo interesującym ssakiem buszującym w koronach bukowych drzew jest popielica.Dużo mniejsza od wiewiórki, z szarym futerkiem i puszytym ogonem. Popielice aktywne są w nocy, dzień przesypiają w swoich schronieniach, jest w zasadzie nieazuważalna. Odżywia się głównie nasionami, cały swój aktywny czas spędza wysoko na drzewach. Zapada w bardzo długi sen zimowy, potrafi przespać nawet 7 miesięcy.

Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Lubuskego

sekretariat@zpkwl.gorzow.pl

materiały:

www.wikipedia.plepodreczniki.plwww.lasy.gov.plwww.lowiectwo.com.plwww.pixabay.comarchiwum ZPKWLOpracowała: Barbara Semkło