230 LAT KONSTYTUCJI

Konstytucja 3 Maja
- najstarsza ustawa zasadnicza w Europie
i druga na świecie

Święto Narodowe Trzeciego Maja
dla wszystkich POLAKÓW JEST DNIEM SZCZEGÓLNYM, ustalonym
w dowód pamięci o przodkach,
którzy pragnęli ocalić kraj
przed upadkiem.
Posłowie zebrani na Sejmie Czteroletnim
w Warszawie uchwalili
konstytucję 3 maja 1791 roku.

W drugiej połowie XVIII wieku
w Polsce władzę ustawodawczą stanowił Sejm Rzeczpospolitej,
który został sparaliżowany
przez „liberum veto”, znaczące tyle co „nie pozwalam”. Prawo to pozwalało szlachcicowi-posłowi
na zerwanie obrad sejmu
i unieważnienie jego postanowień.
Doprowadziło to do anarchii.

Państwa sąsiadujące, Prusy, Austria
i Rosja, uzurpowały sobie prawo ingerowania
w sprawy Polski. W końcu, na mocy porozumienia między sobą, w 1772 r. doprowadziły
do I rozbioru Polski. Sejm polski, pod wpływem nacisków, głównie ze strony Rosji, miał zatwierdzić ów rozbiór – i znaleźli się wówczas posłowie, którzy dla stanowisk
oraz pieniędzy zgodzili się na tę grabież ziem polskich.

Byli jednak także Polacy-patrioci jak Tadeusz Rejtan, poseł nowogródzki, którzy starali się ratować nasz kraj – nawet za cenę życia, co wymownie przedstawia słynny obraz Jana Matejki.

Po pierwszym rozbiorze część szlachty i magnatów zrozumiała, że nasze państwo wymaga pilnej naprawy. Zwołano Sejm, który z przerwami trwał cztery lata (od 1788 do 1792 r.), stąd jego nazwa – Sejm Czteroletni. Najważniejszym jego osiągnięciem było uchwalenie konstytucji, którą obecnie nazywamy Konstytucją 3 Maja.

TITLE HERE

TITLE HERE

Król Stanisław August Poniatowski

Ignacy Potocki

Hugo Kołłątaj

Scypion Piattoli

TITLE HERE

Od rana na placu Zamkowym panowało ożywienie. Wojsko zaciągnęło warty wokół Zamku. Gromadziły się też tłumy mieszczan zwołanych przez Kołłątaja. Oczekiwano czegoś niezwykłego, zbawiennego dla Ojczyzny.

TITLE HERE

W sali posiedzeń Sejmu zebrali się posłowie, przybył król witany niezwykle radośnie. Najpierw przemówił poseł Tadeusz Matuszewicz, a później Ignacy Potocki. Obaj przedstawili ówczesną słabość Polski
w Europie i potrzebę natychmiastowego wzmocnienia państwa. Temu wzmocnieniu miała służyć przygotowana ustawa. Sekretarz sejmowy przeczytał projekt konstytucji, a potem trwała kilkugodzinna dyskusja.

TITLE HERE

Stanisław August Poniatowski

TITLE HERE

Ledwie król wypowiedział ostatnie słowa,
a posłowie zawołali:" Wszyscy! Wszyscy!
Na pytanie marszałka, kto jest przeciw, nikt nie śmiał się odezwać, choć było w izbie paru wrogów ustawy. Rzucili się wszyscy do tronu, prosząc Stanisława Augusta, aby pierwszy zaprzysiągł konstytucję.

TITLE HERE

Następnie przeszli do katedry Świętego Jana, a cały czas towarzyszyły im okrzyki ludu zgromadzonego na placu Zamkowym i przyległych uliczkach: "Wiwat! Wiwat konstytucja! Wiwat co łączy! Ceremonia kościelna zakończyła uroczystości, towarzyszące uchwaleniu konstytucji 3 maja 1791 roku. Kraj się odrodził, Polska miała konstytucję.

Pieśń znana jako Polonez trzeciego maja powstała w 1791 roku na wieść o uchwaleniu przez Sejm Czteroletni Konstytucji.
Wyrażała ona radość z Ustawy Rządowej, która miała odrodzić upadającą Polskę.
Słowa Poloneza Trzeciego Maja utrwalił Adam Mickiewicz w XII księdze Pana Tadeusza, opisując koncert Jankiela.

"Buchnął dźwięk, jakby cała janczarska kapela
Ozwała się z dzwonkami, z zelami, z bębenki.
Brzmi Polonez Trzeciego Maja! – Skoczne dźwięki
Radością oddychają, radością słuch poją,
Dziewki chcą tańczyć, chłopcy w miejscu nie dostoją –
Lecz starców myśli z dźwiękiem w przeszłość się uniosły,
W owe lata szczęśliwe, gdy senat i posły
Po dniu Trzeciego Maja w ratuszowej sali
Zgodzonego z narodem króla fetowali;
Gdy przy tańcu śpiewano: «Wiwat Król kochany!
Wiwat Sejm, wiwat Naród, wiwat wszystkie Stany! "

Jan Matejko "Konstytucja 3 maja 1791r."

Uczniowie Szkoły Podstawowej im. Rodziny Horodyńskich w Zbydniowie
pamiętają o Święcie Konstytucji Trzeciego Maja

Dziękujemy za uwagę.