Konstytucja 3 Maja

Marszałek Sejmu Wielkiego, współtwórca Konstytucji 3 Maja. To w jego pałacu na tajnych zebraniach redagowano jej treść. Urodził się 24 sierpnia 1736 w Końskich i tam spędził swoją młodość. Był jednym z przywódców Stronnictwa Patriotycznego oraz zwolennikiem reform, popierał dążenia mieszczan do rozszerzenia praw politycznych. Przeprowadził uchwalenie Konstytucji na sesji sejmowej. Zmarł 29 grudnia 1809 roku w Warszawie. Pochowany został w warszawskim kościele św. Krzyża.

Kanclerz wielki koronny w latach 1764–1767 oraz członek Komisji Edukacji Narodowej w latach 1773–1783. Urodził się 12 lutego 1716 w Bieżuniu. W 1758 został kawalerem Orderu Orła Białego. Od 1776 opracowywał kodyfikację prawa Rzeczypospolitej, znaną jako Kodeks Andrzeja Zamoyskiego, odrzuconą przez sejm w 1780 w wyniku intrygi nuncjusza papieskiego i ambasadora rosyjskiego. Andrzej Zamoyski przyczyniał się do wszechstronnego rozwoju swoich włości – zniósł w nich pańszczyznę. Zmarł 10 lutego 1792 w Zamościu.

Poseł na Sejm Wielki z ziemi krakowskiej, działacz i pisarz polityczny, zwolennik reform i uczestnik prac nad Konstytucją 3 Maja. Urodził się około roku 1759 lub 1760 w Krakowie. W roku 1771 wpisany został do Akademii Krakowskiej. W roku 1784 był posłem krakowskim na sejm. Wkrótce objął stanowisko nadwornego podkomorzego królewskiego, a nieco później wszedł do stronnictwa dworskiego. Był członkiem sprzysiężenia przygotowującego wybuch insurekcji kościuszkowskiej. Osobiście spisał polską wersję projektu Reformy Konstytucji. Zmarł 20 października 1820 roku w Warszawie.

Pierwszy prezydent Warszawy, poseł na Sejm Czteroletni z ziemi poznańskiej, odznaczony Orderem Orła Białego (1792) i Orderem Świętego Stanisława (1792). Posłował z województwa poznańskiego na Sejm Czteroletni w 1788 roku. 16 kwietnia 1792 roku, na pierwszych wyborach władz miejskich po Konstytucji 3 Maja, został okrzyknięty prezydentem Warszawy, lecz 18 maja Targowica pozbawiła go tej funkcji. Był członkiem sprzysiężenia, przygotowującego wybuch powstania kościuszkowskiego. W kwietniu 1794 po wypędzeniu Rosjan ze stolicy w wyniku insurekcji warszawskiej objął ponownie prezydenturę. Zmarł 15 lutego 1802 w Żelechowie. Dla uczczenia jego pamięci jedna z pierzei Rynku Starego Miasta w Warszawie nosi nazwę Strony Zakrzewskiego.

Urodzony 14 lutego 1757 roku, drugi marszałek Sejmu Czteroletniego, generał artylerii litewskiej, jeden z twórców i sygnatariuszy Konstytucji 3 maja, uczestnik powstania kościuszkowskiego, marszałek konfederacji litewskiej. Pod wpływem Stanisława Małachowskiego przeszedł na stronę zwolenników Konstytucji 3 maja i został jednym z jej sygnatariuszy. W 1792 r. był zwolennikiem kontynuowania wojny z Rosją, sprzeciwił się przystąpieniu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej. Wkrótce potem udał się na emigrację. Po wybuchu powstania kościuszkowskiego powrócił do kraju i wziął udział w walkach w stopniu kapitana artylerii. Po upadku insurekcji wyjechał do Wiednia. Został odznaczony Orderem Orła Białego, a l stycznia 1779 r. został kawalerem Orderu Świętego Stanisława. Zmarł 25 maja 1798 w Wiedniu.

Generał wojsk koronnych, dowódca armii koronnej Rzeczypospolitej, minister wojny i naczelny wódz wojsk polskich Księstwa Warszawskiego, członek Rady Stanu, marszałek Francji, książę polski i książę korony czeskiej, wolnomularz, bratanek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Urodził się 7 maja 1763 w Wiedniu. W czasie obrad sejmowych na Zamku Królewskim był dowódcą społecznego garnizonu, który wraz z Gwardią Królewską ich strzegł. Odznaczony orderem Virtuti Militari, Orła Białego oraz Św Stanisława. Zmarł 19 października 1813 roku w okolicach Lipska.

Wielki tłum, widoczny na obrazie, znajduje się na ulicy Świętojańskiej w Warszawie. Była ona najkrótszą drogą z Zamku Królewskiego do kolegiaty św. Jana.

Ostatni król Rzeczypospolitej Obojga Narodów, w latach 1764 - 1795. Okres i sposób jego rządów budzi wiele kontrowersji, aczkolwiek nie można nie powiedzieć o nim czegoś dobrego; doceniany jest za inicjację i współautorstwo w reformowaniu kraju, jednakże tron zdobył dzięki poparciu Katarzyny II, cesarzowej Rosji. Stworzył Szkołę Rycerską, utworzył KEN. Jeden z autorów Konstytucji 3 maja.

Polityk, katolik, poeta, historyk oraz uczestnik prac nad Konstytucją majową. W przeciwieństwie do Ignacego Potockiego, gorący zwolennik przystąpienia do konfederacji targowickiej, za co później uciekał ze stolicy (lud nie popierał decyzji króla i jego doradców). Był członkiem KEN-u oraz rektorem Uniwersytetu Krakowskiego. Uczestnik insurekcji kościuszkowskiej, w późniejszych latach wielokrotnie aresztowany i przetrzymywany w więzieniach rosyjskich.

Prezydent miasta stołecznego Warszawy i ławnik, przedsiębiorca prowadzący sklep sukienniczy.

Kontrowersyjny poseł, bowiem chciał reform armii, a którym się potem ostro sprzeciwiał. Zagorzały przeciwnik Konstytucji 3 maja, próbował nie dopuścić do jej uchwalenia, grożąc, że zabije swojego syna, żeby nie żył w zniewolonym kraju. Popierał konfederację targowicką, z czego miał tytuły wojskowe.

Pisarz i polityk polski, współautor Konstytucji 3 maja. Potocki po przystąpieniu króla Poniatowskiego do Konfederacji Targowickiej uciekł na emigrację, nie zgadzając się z królem w coraz większej ilości spraw. Był członkiem KEN-u przez 21 lat i posłańcem w wielu misjach dyplomatycznych, po upadku insurekcji kościuszkowskiej dostał się do niewoli rosyjskiej, z której wykupiony został w 1796 roku. W ostatnim roku życia, po wyzwoleniu Galicji 1809 roku chciał przyłączenia jej do Księstwa Józefa Poniatowskiego. Niestety nie zdążył z prośbą podczas misji do Napoleona, umierając w roku 1809.

Generał i inżynier wojskowy, wybitny dowódca, w armii Rzeczpospolitej oraz później w armii USA. Przywódca insurekcji, nazwanej od jego nazwiska w 1794 roku. Pomysłodawca jednostki zwanej kosynierami i reformator armii w czasie zrywu niepodległościowego. Szanowany również w Stanach Zjednoczonych, a dowodem na zaufanie do niego było powierzenie mu budowy twierdzy West Point (którą poparł Jerzy Waszyngton). Bohater narodowy, zmarły w 1817 roku.

Tym obrazem Jan Matejko uczcił setną rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja. Artysta pragnął ofiarować dzieło narodowi, by w przyszłości – jeśli zmiany polityczne na to pozwolą – "obraz jego był zawieszony w komnatach królewskiego zamku w Warszawie, to jest tam, gdzie ta wiekopomna uchwała konstytucji przeprowadzoną została". Marzenie się spełniło i dziś obraz "Konstytucja 3 Maja 1791 roku" możemy oglądać w zamkowej sali. Jak wiele obrazów Matejki ma on charakter monumentalny i przedstawia bohaterów tych wydarzeń jak również bogatą symbolikę. Treść udało się rozszyfrować dzięki znawcom przedmiotu oraz przyjacielowi artysty Marianowi Gorzkowskiemu. Wiemy też jak przebiegały prace nad obrazem. "W początkach marca wykończył na obrazie całą martwą naturę, to jest wszystkie stroje i ozdoby strojów, a na ostatku malował twarze, jako najgłówniejszą część obrazu". By uzupełnić detale architektoniczne artysta posiłkował się nadesłanymi z Warszawy fotografiami kościoła i zamku. „Matejko przez lata powiększał swój "Skarbczyk", czyli zbiór rysunków przedstawiających detale kostiumów i uzbrojenia, szkice elementów wystroju itd. Zbierał również rekwizyty przydatne do malowania scen historycznych. Dodatkowo Gorzkowski pożyczył dla artysty m.in. "żupan i kontusz przeszłowiekowej roboty i dawnego kroju", "z kościoła św. Anny starodawne piękne pąsowe portiery", a nawet "ze skarbca Zamku prawdziwy płaszcz królewski". Obraz przedstawia triumfalny ale i dramatyczny w swym przebiegu pochód ulicą Świętojańską do kościoła św. Jana Chrzciciela, gdzie król miał powtórzyć zaprzysiężenie konstytucji. W oddali widoczny jest Zamek Królewski. Scena jest dynamiczna, a artysta a bohaterami są, oprócz uczestników wydarzenia, wśród ulicznych obserwatorów są przedstawiciele różnych stanów. Centralną postacią obrazu jest marszałek Sejmu Wielkiego Stanisław Małachowski z nową konstytucją w dłoni. Po schodach do kolegiaty św. Jana wchodzi król Stanisław August Poniatowski. W środku obrazu przedstawiona jest scena, która tak naprawdę rozegrała się na Zamku Królewskim. Poseł ziemi kaliskiej Jan Suchorzewski, przeciwny konstytucji i reformom, próbuje zabić nożem swojego synka. Dzięki naszemu opisowi możecie przyjrzeć się bohaterom wydarzeń.