Powstania śląskie

powstania śląskiemapa interaktywna

W Bytomiu powstał Polski Komisariat Plebiscytowy (PKPleb.) z Wojciechem Korfantym na czele. Jego siedziba znajdowała się w Hotelu Lomnitz. Działacze Polskiego Komisariatu Plebiscytowego

Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa na Górnym Śląsku (fr. Commission Interalliée de Gouverment et de Plébiscite de Haute Silésie) – działała od 11 lutego 1920 do 10 lipca 1922, na mocy 88 art. traktatu wersalskiego i umowy francusko-niemieckiej z dnia 9 stycznia 1920 w celu przeprowadzenia plebiscytu na Górnym Śląsku. Zadaniem Komisji i towarzyszących jej wojsk alianckich było dopilnowanie prawidłowego przebiegu kampanii plebiscytowej i samego głosowania oraz utrzymanie porządku i spokoju. W założeniu Komisja miała być organem bezstronnym. W rzeczywistości był w niej odzwierciedlony spór, jaki toczyły między sobą zwycięskie państwa Ententy o dostęp do gospodarki niemieckiej. Nieistniejący budynek Rejencji Opolskiej w Opolu – siedziba Komisji Międzysojuszniczej

I powstanie śląskie – zorganizowane przez Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska mało na celu przyłączenie Górnego Śląska do Polski. Rozpoczęło się z rozkazu Maksymiliana Iksala lub osoby z kręgów dowódczych POW Górnego Śląska[5][6] wbrew woli rządu polskiego i Wojciecha Korfantego w północnej części powiatu pszczyńskiego[7] w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 r. i trwało do 24 sierpnia tego roku. Powstańcami niezadowolonymi z terroru i represji niemieckich dowodził Alfons Zgrzebniok. Powstanie objęło powiaty: katowicki, lubliniecki, pszczyński, rybnicki, tarnogórski oraz część raciborskiego.

II powstanie śląskie wybuchło w nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 r. Zaraz po wezwaniu do walki wygłoszonym przez Wojciecha Korfantego w poparciu dla działań powstańców rozpoczął się na Górnym Śląsku strajk generalny. Dowództwo Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, na czele którego stał Alfons Zgrzebniok, nakazało niezwłoczne rozpoczęcie działań bojowych w 5 okręgach wojskowych. Natychmiastowe zniszczenie na całym terenie sieci łączności sparaliżowało przeciwdziałanie niemieckie i przedwczesne wkroczenie wojsk okupacyjnych. Dowództwo drugiego powstania miało siedzibę w Dąbrówce Małej.

III powstanie śląskie wybuchło, gdy Komisja Międzysojusznicza przedstawiła projekt przyznania Niemcom prawie trzech czwartych obszaru plebiscytowego. 3 maja o godz. 2.00 w nocy wszystkie siły powstańcze rozpoczęły akcję bojową. W Szopienicach powstała powstańcza Rada Naczelna (Wydział Wykonawczy Naczelnej Władzy, z Naczelną Komendą Wojsk Powstańczych. Na czele powstania stanął, jako dyktator powstania Wojciech Korfanty, były polski komisarz plebiscytowy. Do kierowniczego grona działaczy rad ludowych w Szopienicach należeli Józef Rymer, Konstanty Wolny i Paweł Kempka Cztery fazy powstania: Pierwsza (3–10 maja) – powstańcy polscy opanowali tereny zakreślone „linią Korfantego”; Druga (11–20 maja) – umocnili się na zdobytych rubieżach, broniąc łańcucha opanowanych miejscowości; Trzecia (21 maja – 6 czerwca) – gwałtowne walki podczas kontrakcji niemieckiej. Wtedy to rozegrała się bitwa o Górę Świętej Anny, którą powstańcy polscy utracili oraz Kędzierzyn, ale nie dopuścili do przerwania linii frontu i do wtargnięcia Niemców w głąb okręgu przemysłowego, oraz walki na południowym odcinku frontu bitwa pod Olzą; Czwarta (7–24 czerwca) – ustanie walk i rozpoczęcie pertraktacji rozejmowych, przy pośrednictwie aliantów. Polacy i Niemcy stopniowo wyprowadzali swoje oddziały z terenu plebiscytowego Powstańczy oddział w Rybniku