Gombrowicz - język ,,Ferdydurke"

Elementy słownika gombrowiczowskiego i ich wpływ na interpretację dzieła.

Dojrzałość bohatera ,,Ferdydurke"

Irena Masojć, Kluczowe pojęcia powieści Gombrowicza „Ferdydurke”

,,Język powieści Witolda Gombrowicza Ferdydurke (neologizmy słowotwórcze, semantyczne i frazeologiczne) ma ogromne znaczenie dla zrozumienia sensu filozoficznego dzieła(...)weryfikowanie trafności przekładu kluczowych pojęć powieści „pupa“, „łydka“ i „gęba“, które stały się symbolami zjawisk społecznych i psychologicznych,

Wielowarstwowość powieści Gombrowicza spowodowała wiele problemów tłumaczom. W niektórych przekładach nie został nawet ujęty kontekst dzieła.

Powieść wielowarstwowa

• Odniesienie staropolskie
• Odniesienia gwarowe
• Mocno osadzona w kontekście kulturowym
• Siatka pojęć - neologizmy

Te części przeplecione zostały dwiema nowelkami, które poprzedza refleksja odautorska o literaturze i losie pisarza.

W trzeciej części zaś modelem wykorzystanym przez autora jest powieść o polskim dworze, z właściwą jej apoteozą dawnego obyczaju i tradycyjnych wartości.

Dalej autor kreuje coś w rodzaju powieści nowoczesnej, gdzie nowy, swobodny obyczaj konfrontowany jest ze staroświecczyzną i zacofaniem,

W początkowych partiach książki mamy historię o dojrzewaniu młodego człowieka.

Ferdydurke w zasadzie składa się z trzech części:

Gombrowicz łączy różne gatunki

Fenomen językowy powieści polega na tym, że Gombrowicz tworzy własny język, pewne zwroty leksykalizują się, stają się hasłami, wręcz prowokują rozwój akcji, obrastają we frazeologię.

Zestawianie różnych stylów literackich było ulubionym chwy-tem literackim Gombrowicza – w ten sposób, między innymi, uzyskiwał „dystans do Formy"

Mimo skrupulatnych analiz i interpretacji Ferdydurke ciągle niepokoi czytelników swoją zagadkowością, a źródło fantastyki tkwi „w samym języku"

W warstwie językowej utworu odkrywamy szereg stylizacji, aluzji, (krypto)cytatów – to ze Słowackiego, to z Krasińskiego, to z Rabelais’go.

W Ferdydurke w sposób jaskrawy ujawniają się dwie funkcje języka:

Procesos

Poszczególne słowa języka potocznego występują w funkcji zwięzłych wykładników rozbudowanych koncepcji filozoficznych Gombrowicza.

Po trzecie

narrator natomiast próbuje ten świat wyjaśnić i zinter-pretować, obudowując go systemami pojęciowymi

Po drugie

naznaczone określonym stylem wypowiedzi bohaterów tworzą surrealistyczny świat przedstawiony,

Po pierwsze

pupa- gęba -łydka

Pojęcia-symbole w dziele Gombrowicza

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit.

Pupa to z jednej strony słowa zarezerwowane dla częsci ciała dzieci,z drugiej to dawne określenie lalki, ładnej dziewczyny(łac.)

Eufemistyczny charakter słowa pupa.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit.

Gombrowicz uczynił w powieści z pojęcia „łydka” symbol nowoczesnej obyczajowości opartej na kulcie pięknego, zdrowego ciała, młodości, a tak-że swobody obyczajów,

Łydka nazwa dotycząca wyłącznie człowieka

uzależnienie człowieka od Formy

Gombrowiczowska „gęba” wyraża kolejny dra-mat egzystencjalny człowieka, którego wewnętrzne rozdarcie polega na tym, że dąży on do autentyczności, ale jest skazany na wkładanie różnych masek w relacjach międzyludzkich

Dlaczego akurat gęba?

uzależnienie człowieka od Formy

Gombrowiczowska „gęba” wyraża kolejny dra-mat egzystencjalny człowieka, którego wewnętrzne rozdarcie polega na tym, że dąży on do autentyczności, ale jest skazany na wkładanie różnych masek w relacjach międzyludzkich

Dlaczego akurat gęba?

Wnioski?