Święto Konstytucji 3 Maja

Święto Konstytucji 3 Maja

Konstytucja uchwalona 3 maja 1791 roku uznawana jest za pierwszą w Europie i drugą na świecie (po Stanach Zjednoczonych) spisaną konstytucję.

Jak do tego doszło?

Trochę historii...

Ignacy Potocki

Stanisław August Poniatowski

Stanisław Małachowski

Hugo Kołłątaj

Adam Stanisław Krasiński

Scipione Piattoli

Kazimierz Nestor Sapieha

Stanisław Kostka Potocki

Tadeusz Matuszewicz

Julian Ursyn Niemcewicz

Twórcy Konstytucji 3 Maja

Konstytucja 3 Maja składa się z 11 artykułów

Jakie zmiany wprowadziła Konstytucja 3 Maja?

Zniesienie liberum veto

czyli prawa do zrywania obrad sejmu przez jednego posła bez podawania przyczyny

Władysław Siciński jako pierwszy wykrzyknął "Liberum veto!" podczas obrad sejmu w 1652 roku

Wierzono, że trafił go za to piorun, a ziemia nie chciała przyjąć jego zwłok.Ostatecznie pochowano go pod progiem kościoła w Upicie.

Dzikość, szpecąca żywych oblicze zbrodniarzy, Zda się dotąd zamarła grozić z jego twarzy; Dotąd zdradziecka radość w ustach się uśmiecha, Gniew rozbójniczy w czole, nade brwiami pycha. Adam Mickiewicz, Popas w Upicie

Wprowadzenie trójpodziału władzy

władza ustawodawcza

władza wykonawcza

władzasądownicza

parlament

radakrólewska

sąd

Radę królewską nazwano Strażą Praw. Przewodniczącym rady był król, w jej skład wchodzili też: pięciu ministrów, prymas Polski, następca tronu, marszałek sejmu i dwóch sekretarzy.

Sąd pierwszej instancji, zajmujący się sprawami obywateli, został utworzony dla każdego województwa, ziemi i powiatu. Powołano też sąd najwyższy zwany sejmowym, rozstrzygający występki przeciw królowi i narodowi.

Parlament był dwuizbowy. W jego skład wchodziła Izba Poselska i Izba Senacka.

Zmiana przywilejów grup społecznych

chłopi

szlachta

mieszczanie

Ograniczono immunitety prawne oraz przywileje szlachty zagrodowej, tak zwanej gołoty. Celem ograniczeń względem szlachty było zapobieżenie możliwości przekupstwa biednego szlachcica przez agentów obcego państwa.

Mieszczanie mieli prawo do bezpieczeństwa osobistego, posiadania majątków ziemskich, prawo zajmowania stanowisk oficerskich i stanowisk w administracji publicznej, a także prawo nabywania szlachectwa.

Utrzymano poddaństwo, wolność osobistą otrzymali tylko przybysze zza granicy. Na ogół chłopów rozciągnięto „opiekę prawa i rządu krajowego”.

Wprowadzenie monarchii dziedzicznej

Dotychczas obowiązywała wolna elekcja

Monarchia dziedziczna wprowadzała dziedziczenie tronu w ramach jednej dynastii

W chwili śmierci lub abdykacji króla władzę przejmuje dotychczasowy następca tronu, którym jest najstarszy potomek poprzedniego monarchy, a w razie jego braku najbliższy krewny.

Szlachta zjeżdżała na pole elekcyjne i głosowała województwami w obecności posłów. Wybór króla ogłaszał marszałek, a mianował prymas.

Uznanie katolicyzmu za religię panującą

Zapewniono swobodę wyznania innym religiom

jednak za zmianę religii katolickiej na inną groziło wyklęcie

Konstytucja przestała obowiązywać w 1792 roku, kiedy Stanisław August Poniatowski dołączył do konfederacji targowickiej

Najsłynniejszym obrazem upamiętniającym uchwalenie konstytucjijest dzieło Jana Matejki "Konstytucja 3 maja 1791 roku"

Start