MEMENTO MORI

POLSKIbyJABLONSKA

MOTYW ŚMIERCI W LITERATURZE

MOTYW SMIERCI JEST BARDZO POPULARNY W LITERATURZE. Śmierć jest dla człowieka niezbadaną tajemnicą, intrygującą i przerażającą.

W starożytności wierzono w wędrówkę zmarłych, inny świat. Pieczę nad Krainą Cieni sprawował brat Zeusa- Hades. Ważną rolę pełnił CHARON- był on przewoźnikiem dusz przez Styks.

STAROŻYTNOŚĆ

W średniowieczu literatura miała charakret religijny i dydaktyczny. Ostrzegała, propagowała odpowiednie wzorce. Często ukazywała śmierć jako przerażającego kościotrupa, gnijącego i obrzydliwego. Śmierć pouczała, by zachowywać się moralnie - tylko wtedy będzie łagodniejsza.

ŚREDNIOWIECZNE DANCE MACABRE

W renesansie śmierć poznajemy dzięki twórczości Jana Kochanowskiego. Jego cykl TRENÓW

W baroku często poezja zaskakiwała porównując zakochanego do kościotrupa. Oświecenie stawiało na racjonalizm, więc naukowo podchodziło do kwestii śmierci.Dopiero w romantyzmie wrócono do kwestii śmierci (często samobójczej- jako wybawienia lub poświęcenia bohatera).

My w szkole poznajemy "Opowieść wigilijną" - historię Ebenezera Scrooge`a, który zagłębia tajemnicę śmierci. O niepewnej smierci piszą nieraz wielcy poezji doby romantyzmu i pozytywizmu (wynika to głównie z kwestii przymusowej emigracji- braku możliwości powrotu do ukochanej ojczyzny.

W lekturze "Syzyfowe prace" główny bohater- Marcin Borowicz musi pożegnać swoją ukochaną mamę. W innej lekturze "Quo vadis" śmierć staje się elementem rozrywki. Publiczne egzekucje, obarczanie winą za podpalenie Rzymu - niewinnych chrześcijan.

Najbardziej wstrząsające obrazy śmierci prezentuje literatura wojenna. Śmierć jest brutalna, ukazana w barwach czerni i czerwieni ( np. w poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego). Literatura w formie dokumentu w prosty, brutalny sposób przedstawia śmierć znanych i nieznanych ludzi. My znamy ważną książkę "Kamienie na szaniec". CZęsto śmierć jest jedyną drogą ucieczki, ukojeniem i spokojem ( męczarnie Rudego).

Śmierć intryguje, ciekawi. Literatura współczesna zafascynowana jest turpizmem (nurt literacki- prezentowany przez Stanisława Grochowiaka). Pięknie o śmierci pisze Wisława Szymborska i ks. Jan Twardowski. Bez względu na formę i różnorodność - literatura zawsze ostrzega MEMENTO MORI

DZIĘKUJĘ