UKŁAD ODDECHOWY

1. ZAPALENIE OSKRZELI2. ZAPALENIE GARDŁA (angina)3. ZAPALENIE PŁUC4. GRUŹLICA5. RAK PŁUC6. PYLICA PŁUC

CHOROBYUKŁADUODDECHOWEGO

Problemy z oskrzelami najczęściej objawiają się uporczywym kaszlem, któremu towarzyszy odkrztuszanie wydzieliny, o charakterystycznym śluzowym (białym) lub ropnym (żółtym) charakterze. Przy ostrym zapaleniu oskrzeli kaszel utrzymuje się do trzech tygodni. Chorzy zgłaszają także takie objawy, jak gorączka, często wysoka. Uskarżają się na ogólne złe samopoczucie i osłabienie, a także ból mięśni, czasami świszczący oddech. Podczas badania osłuchowego lekarz może stwierdzić furczenia, świsty czy rzężenia.

Zapalenie oskrzeli jest chorobą, która może rozpoczynać się bardzo podstępnie. W początkowym okresie przypomina przeziębienie. Ostre i przewlekłe zapalenie oskrzeli to odrębne jednostki chorobowe, które mają różne przyczyny i wymagają innego leczenia, klasyfikacja danego przypadku związana jest m.in. z czasem trwania choroby.

PRZYCZYNY: Zapalenie oskrzeli jest chorobą, którą w zdecydowanej większości przypadków wywołują te same wirusy co przeziębienie i grypę. Do rzadkości należy zapalenie oskrzeli wywołane przez bakterie, najczęściej przez tzw. bakterie atypowe. Najwięcej zachorowań przypada w okresie jesienno-zimowym. Zapalenie oskrzeli może się rozwinąć, jako powikłanie po przebytym przeziębieniu. Wirusy, które powodują przeziębienie, niekiedy atakują również dolne drogi oddechowe i wówczas może dojść do zapalenia oskrzeli. Przeziębienie osłabia układ odpornościowy, co sprawia, że jesteśmy bardziej podatni na infekcje bakteryjne oskrzeli i płuc. Dlatego przeziębienia, a także grypy nie wolno bagatelizować. Należy zadbać o odpoczynek i najlepiej przez kilka dni pozostać w domu, aby nie doszło do nasilenia objawów lub rozwinięcia się innych infekcji.

1. ZAPALENIE OSKRZELI

2. Zapalenie gardła

PRZYCZYNY:Zapalenie gardła przeważnie jest wywołane przez wirusy lub bakterie. Bakteriami odpowiedzialnymi za zapalenie gardła są paciorkowce. Najczęstszą przyczyną zapalenia gardła są wirusy. Do zakażenia zwykle dochodzi drogą kropelkową (w czasie kontaktu z chorym, który, kaszląc lub kichając, rozsiewa zarazki) lub przez bezpośredni kontakt z chorym (np. pocałunki, picie z jednego naczynia itp.). Bardzo rzadko zapalenie gardła może mieć przyczyny niezakaźne, np. podrażnienie przez palenie papierosów, alkohol lub kwaśną treść pokarmową, alergię (np. w przebiegu kataru siennego), wynikać z działań niepożądanych leków lub być ubocznym skutkiem radioterapii czy chemioterapii. Jest wiele chorób zakaźnych, którym mogą towarzyszyć objawy zapalenia gardła, np. mononukleoza zakaźna, rzeżączka, grypa, pierwotne zakażenie HIV, opryszczka czy błonica, a także białaczka lub niedokrwistość aplastyczna.

Zapalenie gardła to infekcja wywołana przez wirusy, bakterie bądź grzyby. Chory na zapalenie gardła odczuwa ból gardła i trudności przy przełykaniu. Dodatkowo występuje zazwyczaj suchy kaszel.

PRZYCZYNY:- wirusy grypy lub paragrypy, - bakterie, - nietypowe drobnoustroje takie jak Mycoplasma pneumonie, Legionella pneumophila i Chlamydia pneumoniae,- grzyby z rodzaju Pneumocystis, - wdychanie różnorodnych antygenów środowiskowych (przy alergicznym zapaleniu płuc) - obecność w pęcherzykach płucnych substancji chemicznych (przy chemicznym zapaleniu płuc).

Rodzaje zapalenia płuc:Zapalenie płuc możemy sklasyfikować według czynnika wywołującego chorobę:- bakteryjne zapalenie płuc – czynnikiem wywołującym są bakterie, zarówno Gram (+) i Gram (-), a także bakterie beztlenowe, - wirusowe zapalenia płuc – jeśli czynnikiem wywołującym jest wirus, np. grypy, odry, różyczki, adenowirusy, - grzybicze zapalenie płuc – wywołane poprzez zakażenie Candida albicans, Aspergillus fumigatus, wywołane przez pierwotniaki, riketsje, mikoplazmy itp., - chemiczne zapalenie płuc (do tej grupy zalicza się zachłystowe zapalenie płuc) - alergiczne zapalenie płuc.

Zapalenie płuc to stan zapalny miąższu płucnego, w czasie którego dochodzi do charakterystycznego wysięku. Konsekwencją zapalenia płuc jest zmniejszenie powierzchni płuc, duszności w klatce piersiowej, przyspieszony oddech, czasem sinica. Zapalenie płuc często jest powikłaniem chorób zakaźnych, ale występuje też samoistnie, np. w wyniku zakażenia bakteryjnego płuca. Każdy rodzaj zapalenia płuc wymaga innego leczenia.

Lorem Ipsum

3. ZAPALENIE PŁUC

Gruźlica jest zaliczana do bakteryjnych chorób zakaźnych w wyniku zakażenia prątkami gruźlicy. Bakterie te zostały po raz pierwszy opisane przez w II połowie XIX wieku przez niemieckiego bakteriologa Roberta Kocha i często nazywane są również prątkami Kocha. Gruźlica jest chorobą, która może wystąpić właściwie u każdego, jednak najczęściej do rozwoju choroby dochodzi u osób w podeszłym wieku, niedożywionych lub nadużywających alkoholu. Prątki gruźlicy są bakteriami wyjątkowo opornymi na wysuszanie i mogą przeżywać długie miesiące w cząsteczkach kurzu. Natomiast wykazują dużą wrażliwość na działanie promieniowania UV oraz wysoką temperaturę. Gotowanie, czy pasteryzacja powoduje szybkie zabicie prątków gruźlicy. Typowy podział gruźlicy obejmuje: - Gruźlicę pierwotną – rozwija się w wyniku pierwszorazowego zakażenia prątkami i dotyczy najczęściej płuc, - gruźlicę popierwotną – jest efektem reaktywacji gruźlicy pierwotnej po kilku miesiącach lub latach i może dotyczyć płuc, jak i innych narządów; jest najczęściej występującą postacią gruźlicy. Do zakażania dochodzi zazwyczaj drogą kropelkową. Natomiast biorąc pod uwagę miejsce rozwoju choroby wyróżniamy gruźlicę płuc (będącą najczęstszą postacią gruźlicy, której charakterystycznym objawem jest utrzymywanie się przez długi czas kaszlu - na początku suchego, a potem z odkrztuszaniem plwociny) oraz gruźlicę pozapłucną, między innymi: - gruźlicę węzłów chłonnych- głównie u dzieci i młodych dorosłych -u osób ze zmniejszoną odpornością organizmu, prątki gruźlicy przedostają się do węzłów chłonnych i prowadzą w nich do cyklu przemian. Zmiany gruźlicze powodują, że węzły chłonne (szyi, karku) zaczynają się powiększać, stają się miękkie, a następnie dochodzi do ich pęknięcia i wyjścia na zewnątrz treści martwiczej (serowato-ropnej), która zawiera niewidoczne prątki. Dopiero po wydostaniu się treści ropnej na zewnątrz, węzły powracają do swojej pierwotnej formy - ulegają pomniejszeniu. W miejscu, gdzie doszło do przebicia tworzy się gwiazdkowata blizna. - gruźlicę opłucnej,- gruźlicę prosówkową -powstaje na skutek rozsiewu prątków gruźlicy drogą krwi; może dawać wyraz ostremu lub podostremu zakażeniu. Zatem gruźlica prosówkowa powstaje, gdy prątki gruźlicy pochodzące z ogniska pierwotnego lub popierwotnego przedostaną się do krwi i dochodzi do ich wysiewu w oponach mózgu, płucach, kościach lub innych narządach; Wśród objawów gruźlicy prosówkowej zlokalizowanej w płucach, wymienia się: sinicę, kaszel, duszności, spłycony i przyspieszony oddech,

4. GRUŹLICA

- gruźlicę układu moczowo - płciowego- przebiega skrycie i może prowadzić do niewydolności nerek;zazwyczaj nie daje żadnych charakterystycznych objawów, a jej rozwój jej dyskretny. Podłożem zakażenia jest zazwyczaj krwiopochodny wysiew prątków gruźliczych, który daje początek zmianom chorobowym najpierw w jednej nerce, a potem w obydwu, - gruźlicę ośrodkowego układu nerwowego, - gruźlicę narządów rodnych - może nie dawać żadnych objawów, przez co diagnozowana jest zupełnie przypadkowo. Wśród objawów wymienia się: upławy, ból w okolicy miednicy, zaburzenia miesiączkowania, a nawet występowanie krwawień po menopauzie. - gruźlicę kości i stawów - głównie u osób starszych; pierwszym objawem może być samoistne złamanie np. kręgosłupa;powstaje na skutek zakażenia prątkami gruźlicy, które powodują zmiany serowato-martwicze w kośccu. Najczęściej prątki gruźlicy umiejscawiają się w kręgach kręgosłupa i przystawowych kościach długich. - gruźlicę układu pokarmowego- występuje rzadko; zazwyczaj pojawia się wskutek zakażenia drogą pokarmową (połykanie przez pacjenta prątkującego własnej plwociny). Zmiany chorobowe zwykle zlokalizowane są w większości przypadków w okolicy krętniczo- kątniczej - gruźlicę skóry - występuje bardzo rzadko.

PRZYCZYNY:Źródłem zakażenia jest najczęściej chory na gruźlicę człowiek, w którego wydalinach – zwłaszcza w plwocinie bądź w moczu – zawarte są prątki gruźlicy. Najczęstszą drogą zakażenia prątkiem gruźlicy jest droga inhalacyjna, a głównym źródłem zakażenia są chorzy prątkujący, czyli aktywnie wydalający prątki wraz z wydzielina z dróg oddechowych. Chory na gruźlicę wydala prątki nie tylko w trakcie kaszlu, ale i także w trakcie odkrztuszania, kichania, czy mówienia. Prątki gruźlicy razem z powietrzem wnikają do organizmu poprzez drogi oddechowe podczas oddychania, a ich nośnikiem są kropelki plwociny lub śliny bądź cząsteczki kurzu, utrzymujące się w powietrzu w postaci aerozolu. Głównym źródłem zakażenia drogą pokarmową są produkty mleczne, które pochodzą od bydła chorego na gruźlicę lub niepasteryzowane mleko. W Polsce ta droga zakażenia praktycznie nie istnieje. Gruźlica nazywana jest często chorobą społeczną, gdyż istnieje ścisły związek z warunkami życia: niedożywienie, złe warunki mieszkaniowe, złe warunki sanitarne, bieda. W ciemnym i niewietrzonym mieszkaniu będzie utrzymywać się większa ilość prątków w powietrzu, niż w pomieszczeniu wietrzonym i dobrze nasłonecznionym. Ponadto ubóstwo to ciągły stres dla, który również osłabia odporność. Wśród innych dolegliwości zwiększających przemianę prątków w gruźlicę, wymienia się: choroby krwi, nowotwór, cukrzycę, osoby po przebytej transplantacji, krzemicę.

PRZYCZYNY:Palenie tytoniu, a więc nie tylko papierosów, ale również fajki, cygar czy tzw. fajki wodnej (shishy) jest najsilniejszym czynnikiem ryzyka choroby nowotworowej płuc. Mniej niebezpieczne, ale także stwarzające zagrożenie jest oddychanie dymem papierosowym, czyli tzw. palenie bierne, na które bardzo często narażone są dzieci. Ryzyko rozwoju raka płuc wzrasta wraz z czasem trwania nałogu oraz ilością wypalanych papierosów (tytoniu).

Na raka płuc składa się kilkadziesiąt rodzajów nowotworów złośliwych. Mogą mieć one różną budowę, lokalizację (centralnie, obwodowo, bliżej wnęki płuc czy ściany klatki piersiowej) czy odmienne rokowanie. Jeżeli chodzi o podział histopatologiczny nowotworu płuc, wyróżnia się: - drobnokomórkowego raka płuc (jest to około 20% zachorowań) i - niedrobnokomórkowego raka płuc (który stanowi, aż 80% wszystkich nowotworów płuc). Bardziej szczegółowy podział nowotworu płuc: rak niedrobnokomórkowy dzielimy na raka gruczołowego, płaskonabłonkowego i wielkokomórkowego; rak drobnokomórkowy; inne, w tym m.in. rakowiaki.

Rak płuc to jeden z najczęstszych i najgorzej rokujących nowotworów złośliwych. Wywołuje go m.in. narażenie na substancje toksyczne, w tym dym tytoniowy, zanieczyszczone powietrze, a także bierne palenie. Do pierwszych objawów zalicza się duszności, kaszel oraz plucie krwią. Nowotwór płuc nazywa się chorobą cywilizacyjną.

5. RAK PŁUC

Tempor Labore

Tmpor Labore

PRZYCZYNY:* Rosnąca w przestrzeniach międzypęcherzykowych tkanka włóknista uciska i jednocześnie ogranicza miąższ płucny oraz możliwość wymiany gazowej. W wyniku tego procesu dochodzi do ograniczenia sprawności ruchowej i przydatności zawodowej na skutek niewydolności oddechowej z następową, czyli wtórną, niewydolnością prawokomorową serca.

Biorąc pod uwagę rodzaj działających i magazynujących się w podścielisku tkanki płucnej pyłów wśród pylic płuc wyróżniamy m.in.: - krzemicę płuc (pyłki krzemowe), - pylicę bawełnianą (pył bawełniany), - pylicę azbestową (pył azbestowy), - pylicę węglową (pyłki węglowe). Oznacza to, że pylicę płuc określonego rodzaju można niekiedy uważać za chorobę zawodową pewnej grupy osób, narażonych na wdychanie tego lub innego rodzaju pyłów.

Pylica płuc to schorzenie charakteryzujące się śródmiąższowym magazynowaniem cząsteczek różnorodnych pyłów oraz rozlanym bądź guzowatym rozrostem tkanki włóknistej. Ten ostatni pojawia się z powodu przewlekłego drażniącego działania różnorakich czynników pobudzających ten rozrost. Wskutek tego elastyczne, jasne („czyste”) płuca noworodka czy dziecka, o budowie zrazikowej, stają się stopniowo narządem „sztywnym”, mało elastycznym, z narastającym depozytem pyłów.

6. PYLICA PŁUC

Lorem Ipsum

* W przypadku przewlekłego narażenia na działanie szkodliwych pyłów, część cząstek pozostaje w rozwidleniach przewodzików pęcherzykowych, zostają one pochłonięte i gromadzone w makrofagach. Należy pamiętać, że palenie tytoniu nasila negatywne skutki wszystkich wdychanych pyłów mineralnych, a zwłaszcza azbestu. Makrofagi uwalniają mediatory reakcji zapalnej i substancje stymulujące proliferację fibroblastów i produkcję kolagenu. Dochodzi do uszkodzenia tkanki płucnej. Niektóre cząstki dostają się do naczyń limfatycznych, albo wskutek bezpośredniego spływu, albo za pośrednictwem makrofagów. Wywołują reakcję immunologiczną, która prowadzi do nasilenia i rozprzestrzeniania zmian miejscowych. Przerastanie miąższu płucnego tkanką włóknistą powoduje ograniczenie funkcjonalnego miąższu płuc, ograniczenie możliwości wymiany gazowej. Stopniowo narastają objawy niewydolności oddechowej.

* Nasz układ oddechowy posiada szereg mechanizmów obronnych: śluz wychwytuje większość pyłów, a ruchy rzęsek umożliwiają ich usunięcie. Niestety to nie zawsze wystarcza. Wiele czynników wpływa na reakcję tkanki płucnej na pyły, w tym: ich kształt, rozpuszczalność, reaktywność cząstek oraz wielkość.

ViDEO

UKŁAD ODDECHOWY

Prezentacjęprzygotowałszymon kossowskiKL. VIIC