Rejewski

Ijak infografika biograficzna

Ojak oferta zajęćPedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej

Djak do wydruku

Pjakpokój kodów

Qjak quizy, krzyżówki

Kjak kryptolodzy

Cjak cytaty

B jak bibliografia

S jak scenariusz

Mjak materiały on-line

Marian Rejewski - życie w cieniu Enigmy

Żjak życiorys

Ljak linki

Ejak Europa

M jak media

W 1923 roku podjął studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego pod kierunkiem prof. Zdzisława Krygowskiego. W 1928 roku wziął udział w kursie kryptologii organizowanym przez Oddział II Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Kurs ten był pomysłem majora Franciszka Pokornego i porucznika Maksymiliana Ciężkiego. Miał on na celu rekrutację matematyków do łamania szyfrów wojskowych. Do tej pory pracowali przy tym przeważnie lingwiści i psycholodzy.W tym samym roku Marian Rejewski obronił pracę magisterską i udał się na studia podyplomowe z zakresu matematyki ubezpieczeniowej na Uniwersytet w Getyndze. Po roku przerwał te studia i wrócił do Poznania. Objął stanowisko młodszego asystenta w Instytucie Matematycznym Uniwersytetu Poznańskiego. Równocześnie podjął współpracę z Oddziałem II SG.

Marian Rejewski urodził się 16 sierpnia 1905 roku w Bydgoszczy. Państwo Matylda i Józef Rejewscy wraz z siedmiorgiem dzieci mieszkali w kamienicy mieszczącej się przy ulicy Wileńskiej 6. W latach 1912-1915 Marian uczęszczał do niemieckiej szkoły elementarnej, a następnie naukę kontynuował w męskim gimnazjum klasycznym (Królewskie Gimnazjum im. Fryderyka, które 1920 roku przekształciło się w Państwowe Gimnazjum Klasyczne). Wykładowym językiem większości przedmiotów był język niemiecki. Jego znajomość miała wpływ na dalsze losy Mariana. Rejewski oprócz języka niemieckiego uczył się również polskiego, francuskiego, angielskiego oraz łaciny, greki.

Marian Rejewski - biografia

fot. Adrian Grycuk

Referat Niemiecki Biura Szyfrów (BS4) w 1937 roku został przeniesiony do pilnie strzeżonego, tajnego ośrodka znajdującego się w Lesie Kabackim, niedaleko miejscowości Pyry. W związku z pogarszającą się sytuacją polityczną i brakiem funduszy do dalszej pracy nad ciągle udoskonalaną przez Niemców Enigmę, Polacy zdecydowali się na ujawnienie swoich dokonań. W ośrodku „Wicher” w Pyrach, 25 i 26 lipca 1939 roku doszło do spotkania sojuszników wywiadu polskiego, francuskiego i brytyjskiego. Polacy zdradzili aliantom, że złamali kod Enigmy. Przekazali również repliki wojskowej wersji Enigmy sporządzonej w zakładach „AVA”, schemat bomby kryptologicznej (tj. specjalne urządzenia automatycznie łamiące szyfrogramy Enigmy) oraz tzw. płachty Zygalskiego, które były materiałami pomocniczymi w ustaleniu nastawienia bębenków.

Rejewski dostał dodatkowe zadanie rozpracowania nowego szyfru maszynowego. Na podstawie zaszyfrowanych depesz, handlowej wersji Enigmy (znacznie uboższej wersji od tej wojskowej), notatek dotychczasowej pracy kryptologów nad Enigmą oraz nie aktualnej kopii kluczy, stworzył on w grudniu 1932 roku konstrukcję maszyny Enigma. Sporządził również matematyczną podstawę rozwiązania kodów Enigmy opartą na teorii permutacji. Jak pisze Krzysztof Osiński „do dnia dzisiejszego uznawane jest to za największe osiągnięcie kryptologiczne dokonane przez pojedynczego człowieka” (K. Osiatyński: Marian Rejewski 1905-1980. Warszawa : IPN, 2015, s. 8). Po pierwszych sukcesach do pracy nad szyframi Enigmy dołączają Jerzy Różycki i Henryk Zygalski.

W 1932 roku została rozwiązana ekspozytura Biura Szyfrów w Poznaniu. Trzej najwybitniejsi matematycy otrzymali propozycję pracy w Warszawie. Henryk Zygalski, Jerzy Różycki i Marian Rejewski przenieśli się do Warszawy i podęli pracę w Biurze Szyfrów. Mieściła się ona w siedzibie Sztabu Głównego Wojska Polskiego w Pałacu Saskim.

Następnie kryptolodzy ponownie przedostali się do Francji. Zostali zakwaterowani w tajnym ośrodku wywiadowczym „Cadix” w Uze. Były to już tereny zajęte i kontrolowane przez Rzeszę Niemiecką. Kryptolodzy otrzymali nową tożsamość. W dokumentach otrzymanych przez Mariana Rejewskiego figurował on jako Pierre Ranaud, nauczyciel matematyki z liceum w Nantes. Niestety i ta placówka, w obawie przed namierzeniem jej przez Niemców, musiała zostać zlikwidowana. Marian Rejewski i Henryk Zygalski nielegalnie przekroczyli granicę francusko-hiszpańską (Jerzy Różycki zginął w styczniu 1942 roku). Po przekroczeniu granicy zostali okradzeni przez przemytników, a następnie aresztowani przez żandarmerię hiszpańską. Przez trzy miesiące byli przetrzymywani w kilku więzieniach. Na szczęście dzięki interwencji Polskiego Czerwonego Krzyża (a faktycznie brytyjskiego wywiadu) 4 maja 1943 roku zostali uwolnieni z więzienia, ale przebywali pod nadzorem policyjnym.

Bundesarchiv_Bild_101I-769-0229-10A,_Frankreich,_Guderian,_"Enigma".jpg: Borchert, Erich (Eric)

1 września Marian Rejewski i jego dwaj koledzy pracujący przy łamaniu kodów Enigmy zostali, w ramach powszechnej mobilizacji, powołani do służby wojskowej. Natychmiast zostali też oni wyreklamowani (polega to na zwolnieniu osób od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej w celu zapewnienia zasobów osobowych, stabilnej i kompetentnej obsady na stanowiskach pracy związanych z wykonywaniem zadań obronnych) i pozostając nadal pracownikami cywilnymi rozpoczęli pracę związaną z ewakuacją Biura Szyfrów. Wraz z dokumentacją i częścią sprzętu (niszczonego systematycznie w czasie ewakuacji), udali się początkowo pociągiem, a następnie samochodami do Bukaresztu. Po uzyskaniu zgody przez attaché wojskowego polskiej ambasady, zgłosili się do ambasady angielskiej, a następnie francuskiej. Uzyskali pomoc Francuzów i przedostali się do Francji. W francuskim tajnym ośrodku kryptologicznym „Bruno” dalej pracowali nad Enigmą. W czerwcu ośrodek został ewakuowany do Algieru.

fot. Lukasz2

Po publikacji generała Gustawa Bertranda o łamaniu kodów Enigmy i zaznaczeniu przez niego, że kody te złamali trzej polscy kryptolodzy, Rejewski ujawnił swoją pracę w Biurze Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego. W 1969 Rejewscy przeprowadzili się do odzyskanego mieszkania w Warszawie przy ulicy Gdańskiej 2. Marian Rejewski zmarł 13 lutego 1980 roku. Został pochowany na Powązkach w Warszawie.

Po zakończeniu wojny Marian Rejewski został zdemobilizowany i postanowił wrócić do kraju. 21 listopada 1946 roku przypłynął statkiem pasażerskim do Gdyni. Przyjechał do Bydgoszczy. 1 lutego 1947 roku podjął pracę w fabryce Kabel Polski. Stracił ją na wskutek działań Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Pracę znalazł w Związku Mierniczym, następnie Związku Branżowym Spółdzielni Drzewnych i Wytwórczości Różnej, później w Wojewódzkim Związku Spółdzielni Pracy. Ze względu na stan zdrowia w 1967 roku przeszedł na rentę inwalidzką. Przeprowadził się wraz z rodziną do kamienicy przy ulicy 1 Maja 10 i tutaj spisał swoje wspomnienia.

Przedostali się do Madrytu. Cały czas trwała organizacja ich ewakuacji. 22 lipca 1943 roku wsiedli do pociągu i przybyli do małego portu portugalskiego, gdzie dostają się na kuter rybacki. Na morzu przesiedli się na brytyjski okręt wojenny. Z Gibraltaru samolotem udali się do Anglii ( z tego samego lotniska, z którego wyleciał na swój ostatni kurs generał Władysław Sikorski). W Wielkiej Brytanii zostali wcieleni do wojska i otrzymali przydział do polskiej kompanii radiowywiadowczej stacjonującej w Boxmoor pod Londynem.

Proszę kliknąć na ikonki

Tajemnica Enigmy odc. 8

Marian Rejewski

Jak polscy matematycy złamali tajemnicę Enigmy

O Marianie Rejewskim

Polonia Amerykańska mówi do Kraju (cz.046)

Złamanie kodu niemieckiej maszyny szyfrującej "Enigma"

Pisanie według JózefaGarlińskiego

Sylwetka znakomitego bydgoszczanina, matematyka i kryptologa

Polscy twórcy na emigracji

III część rozmowy na temat Mariana Rejewskiego

II cz. rozmowy o życiu Mariana Rejewskiego

I część rozmowy o Marianie Rejewskim

Milestone. Polacy, którzy złamali kod Enigmy, nareszcie docenieni

AUDYCJE RADIOWE

O Enigmie „Action This Day” cz.2

O Enigmie „Action This Day„ (cz.1)

Enigma - największy sekret II wojny światowej

Historia "Enigmy"

FILM FABULARNY "TAJEMNICA ENIGMY" REŻYSERIA ROMAN WINCZOREK

Tajemnica Enigmy odc. 7

Tajemnica Enigmy odc. 6

Tajemnica Enigmy odc. 5

Tajemnica Enigmy odc. 4

Tajemnica Enigmy odc. 3

Tajemnica Enigmy odc. 2

TajemnicaEnigmy odc. 1

Proszę kliknąć na ikonki

Marian Rejewski - Gala Bohaterów 2019

Tajemnica Enigmy odc. 6

Enigma - sukces poznańskich matematyków

Sekrety maszyn szyfrujących [Enigma]

Historia. Marian Rejewski rodem bydgoszczanin, sercem matematyk, talentem kryptologicznym świata obywatel

Historia. Marian Rejewski kryptolog, bydgoszczanin

Kujawsko-Pomorska e-Szkoła - LEKCJE

ENIGMA CZ. 4

ENIGMA CZ. 3

ENIGMA CZ. 2

ENIGMA CZ. 1

Z SERII SENSACJE XX WIEKU - CYKL POŚWIĘCONY ENIGMIE

Tajemnica Enigmy odc. 7

Tajemnice Enigmycz. 2

Tajemnice Enigmycz. 1

Polscy pogromcy Enigmy

FILMY DOKUMENTALNE

Marian Rejewski - Kryptolog, Matematyk i Rozbitkowy Geniusz

Marian Rejewski. Giganci Nauki

“To właśnie ja przed laty rozszyfrowałem Enigmę…”. O Marianie Rejewskim w rocznicę urodzin

Proszę kliknąć na ikonki

PUBLIKACJE DOSTĘPNE PRZEZ INTERNET

Tajemnica Enigmy odc. 6

Marian Rejewski w służbie polskiej kryptologii

Marian Rejewski. Człowiek, który złamał Enigmę

Proszę kliknąć na ikonki

Tajemnica Enigmy odc. 7

Ciekawe strony o Marianie Rejewskim, Enigmie, kryptologii

Proszę kliknąć na tytuły

Kto pokonał Enigmę

Złamanie Enigmy– najważniejszy wkład Polaków w zwycięstwo aliantów w II wojnie światowej

Marian Rejewski - człowiek, który zmienił losy wojny

Kurs Szyfrów – materiały do zajęć wprowadzających w podstawowe zagadnienia kryptologii

Biblioteka niezwykłych historii Enigmatyczny Marian Rejewski

Licz się z Rejewskim! Przybliżenie życia i dokonań wielkiego bydgoszczanina, kryptologa, patrioty. Senariusz lekcji historii lub godziny wychowawczej dla uczniów klas V-VI szkoły podstawowej

coding

Proszę kliknąć na tytuły

Marian Rejewski - bydgoszczanin, który złamał szyfr Enigmy : komiks / Maciej Jasiński, Jacek Michalski

Jak matematycy polscy rozszyfrowali Enigmę / Marian Rejewski

Poznańskie początki Enigmy / Grzegorz Łukomski

Materiały o Marianie Rejewskim i Enigmie zamieszczone w Internecie

Zasady działania Enigmy /Cezary Michalczyk

15 interesujących ciekawostek o Enigmie

Od złamania Enigmy do wspołczesnej kryptologii / Jerzy Gawinecki

Budowa Enigmy. Quiz

Proszę kliknąć na tytuły

Rozszyfrowanie Enigmy - oś czasu

Życiorys Mariana Rejewskiego - oś czasu

Krzyżówka

Zapraszamy do nauki przez zabawę

Enigma. Memory

Marian Rejewski - życie i działalność. Quiz

Dopasuj co związane jest z Marianem Rejewskim

Czy wiesz gdzie to było? Quiz

Wykreślanka

coding

Proszę kliknąć na nazwy

Materiały do wydruku

Zakładka do książki z Marianem Rejewskim

Pocztówka z Marianem Rejewskim nr 2

Pocztówka z Marianem Rejewskim nr 1

Zagadka sprzed lat

Prezeztujemy państwu dwa Escape roomy autorstwa pani Ewy Bielskiej. Rozpoczynamy zabawę po kliknięciu nazwy pokoju.

Zapraszamy do zabawy w rozszyfrowywanie

Szkoła szyfrów

coding