Untitled genially copy copy copy copy copy copy copy

Obraz słowami malowany … (Adam Mickiewicz „Nad wodą wielką i czystą ...”).

Wykonaj e-ćwiczenie:

KONTEKST BIOGRAFICZNY

Adam Mickiewicz w roku akademickim 1839/1840 przeniósł się do szwajcarskiej Lozanny. Otrzymał tam stanowisko profesora literatury łacińskiej. Tutaj powstały "Liryki lozańskie". W jego życiu prywatnym był to trudny okres - poeta borykał się z chorobą żony Celiny Szymanowskiej i koniecznością utrzymania licznej rodziny.

KONTEKST HISTORYCZNOLITERACKI

"Liryki lozańskie" nie zostały przez autora przygotowane do druku. Zachowane początkowo w rękopisach doczekały się publikacji po śmierci poety. Wiersz "Nad wodą wielką i czystą" ukazał się w 1861 r. i stanowi część składową cyklu sześciu utworów ("Ach, już i w rodzicielskim domu", "Snuć miłość", "Gdy tu mój trup", "Polały się łzy", "Uciec z duszą na listek").

OBRAZ STATYCZNY WODA NIEZMIENNA OBOJĘTNA PRZEJRZYSTA

CZTERY WERSY

OŚMIOZGŁOSKOWIEC

RYMY (abac)

KRAJOBRAZ POZBAWIONY CECH INDYWIDUALNYCH

WODA - słowo klucz

Co przedstawia utwór A. Mickiewicza?

"Nad wodą wielką i czystą ..."

Nad wodą wielką i czystą Stały rzędami opoki, I woda tonią przejrzystą Odbiła twarze ich czarne.

RYMY (abac)

WODA ODBIJA ŚWIAT

Obłoki "przebiegają" po niebie, a ich kształty odbijają się w toni wody.

Do statycznego opisu zostaje wprowadzony ruch - obłoki "przebiegły".

Opis krajobrazu zostaje uzupełniony o nowy element - OBŁOKI.

Nad wodą wielką i czystą Przebiegły czarne obłoki; I woda tonią przejrzystą Odbiła kształty ich marne.

RYMY (abab)

CZAS PRZESZŁY

GRZMOT DŹWIĘK

WODA ODBIJA ŚWIAT

BŁYSKAWICA RUCH, DYNAMIZM, DRAMATYZM

OPIS BURZY

Nad wodą wielką i czystą Błysnęło wzdłuż i grom ryknął; I woda tonią przejrzystą Odbiła światło, głos zniknął.

RYMY (aa)

WODA - CZYSTOŚĆ, TRWAŁOŚĆ, WZNIOSŁOŚĆ, NIEZMIENNOŚĆ

CZAS TERAŹNIEJSZY

DYSTYCH - celowe zaburzenie budowy wiersza. Zabieg ten podkreśla szczególne znaczanie tej strofy.

Opis dynamicznej burzy zostaje skontrastowany z obrazem niezmiennej wody.

A woda, jak dawniej czysta, Stoi wielka i przejrzysta.

"WIDZĘ" "WIERNIE ODBIJAM" "POMIJAM" (odwzorowuję świat, ale staram się zachować indywidualność, zapamiętuję wartościowe obrazy świata, a inne wyrzucam ze swojej świadomości)

RYMY (abab)

CZAS TERAŹNIEJSZY

Podmot liryczny ujawnia się. Czasownik "widzę" wskazuje na jego aktywność.

"WIDZIEĆ" = ROZUMIEĆ (odkryć prawdę na temat świata i człowieka)

Tę wodę widzę dokoła I wszystko wiernie odbijam, I dumne opoki czoła, I błyskawice - pomijam.

Ziemskie życie jest ciągłym ruchem. Przemijanie jest wyznacznikiem egzystancji. Trzeba umieć się pogodzić z upływem czasu.

Wszystko w świecie ma swoje miejsce i funkcjonuje wedle ustalonego porządku. Każdy element natury ma wyznaczone zadanie.

Trzykrotne powtórzenie czasownika "płynąć" podkreśla rytm wiersza. Naśladuje ruch wody i podkreśla sytuację podmiotu lirycznego.

RYMY (aabb)

Podmot liryczny utożsamia się z wodą. Określa swoją rolę w świecie. Nie kreuje rzeczywistości, lecz zapisuje to, co widzi.

Nagromadzenie czasowników użytych w formie bezokolicznika.

Skałom trzeba stać i grozić, Obłokom deszcze przewozić, Błyskawicom grzmieć i ginąć, Mnie płynąć, płynąć i płynąć.

Wykonaj e-ćwiczenie, a efekty swojej pracy zapisz w zeszycie.

Dziękuję za udział w lekcji. Monika Wileczek