📍2️⃣ 0️⃣ 0️⃣ 🇬🇷 Ελληνική Επανάσταση, Επετειακός χάρτης 2021 💣

Με αφορμή τα 200 χρόνια από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης παρουσιάζεται:

Τοποθεσίες, ήρωες & γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης

Με την πολύτιμη στήριξη του Μουσείου Ελληνικής Παιδείας Καλαμπάκας

Ο ιστορικός μας χάρτης 1821-2021

Αφιέρωμα 1821-2021

©Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης

Ευχαριστίες

Καλλιγραφία

Ιστορικός χάρτης

Γραφή με πένα και φτερό

Ποιοι είμαστε

MENU

©Δρ. Ελένη Δ. Καλέση

Σχεδιασμός πλατφόρμας:

Δρ. Ελένη Δ. Καλέση

https://www.bookmuseum.gr/

Χατζηπέτρου & Μ. Αλεξάνδρου, Καλαμπάκα, 422 00

Επιμέλεια κειμένων, βίντεο & φωτογραφιών/flipbook,

Σύλληψη & πραγματοποίηση ιδέας,

Ιδρυτής - Συλλέκτης: Παύλος Μπαλογιάννης

Η δράση υλοποιήθηκε από τις μαθήτριες και τους μαθητές της Ε' τάξης υπό τον συντονισμό της εκπαιδευτικού:

Εκπαιδευτικός

Μουσείο Ελληνικής Παιδείας

Κρήτη

Ήπειρος

Πελοπόννησος

Μακεδονία

Ναυμαχίες

Στερεά Ελλάδα

Θεσσαλία

Κων /πολη

Μολδοβλαχία

Δραγατσάνι

Προύθος ποταμός

Μονή Σέκου

Μολδοβλαχία

Κωνσταντινούπολη

Οδησσός

H Φιλική Εταιρεία υπήρξε μια από τις μυστικές επαναστατικές οργανώσεις που σχηματίστηκαν στα πλαίσια της προετοιμασίας της Επανάστασης για την απελευθέρωση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αν και η ημερομηνία ίδρυσής της δεν είναι γνωστή, η 14η Σεπτεμβρίου 1814 θεωρείται η επικρατέστερη. Ιδρύθηκε στην Οδησσό από τους εμπόρους Νικόλαο Σκουφά, Αθανάσιο Τσακάλωφ και Εμμανουήλ Ξάνθο και στη συνέχεια, προστέθηκαν και άλλα μέλη.Σκοπός της ήταν η προετοιμασία του ένοπλου αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία. Το 1818 η έδρα της μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη και η ηγεσία (Αρχή) μεγάλωσε. Στη Φιλική Εταιρεία μυήθηκαν σημαντικοί Φαναριώτες (π.χ. Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος), αλλά και πολεμιστές από τον ελλαδικό χώρο, όπως ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ο Γεωργάκης Ολύμπιος και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Mετά τη μύησή τους, οι Φιλικοί έδιναν όρκο πίστης και επικοινωνούσαν με ψευδώνυμα, κώδικες και συνθηματικές λέξεις. Το σύνθημά τους ήταν «Για την πίστη και την πατρίδα, Ελευθερία ή Θάνατος!».

Φιλική Εταιρεία, Β. Φαληρέας, λιθογραφία

Φιλική Εταιρεία, Οδησσός

ΣοφίαΤεβεκέλη

Στην Κωνσταντινούπολη μεταφέρθηκε η έδρα της Φιλικής Εταιρείας το 1818.Tην ημέρα του Πάσχα του 1821, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριος ο Ε’ απαγχονίστηκε από τους Οθωμανούς και οι διώξεις των Ελλήνων υπηκόων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κορυφώνονταν. Συνέπεια όλων αυτών ήταν η αναχώρηση του Ρώσου πρεσβευτή από την Κωνσταντινούπολη το καλοκαίρι του 1821 και η επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ Ρωσικής και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Kωνσταντινούπολη

Ρήγας Βελεστινλής

Λίγο πριν την Ελληνική Επανάσταση του 1821, η Μολδοβλαχία αποτελούνταν από τις ανατολικές παραδουνάβιες χώρες της Βαλκανικής. Στις χώρες αυτές μετανάστευαν μόνιμα πολλοί Έλληνες και δούλευαν εκεί ως λόγιοι, κληρικοί και έμποροι. Σύμφωνα με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου (1812), οι Τούρκοι δεν είχαν το δικαίωμα μεταφοράς στρατού χωρίς την άδεια της Ρωσίας στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες (σημερινή Ρουμανία και Μολδαβία). Γι’αυτόν τον λόγο, η Μολδοβλαχία ήταν καταφύγιο κυρίως των Ελλήνων και από εκεί ξεκίνησε η οργάνωση της επανάστασής τους.Tον Φεβρουάριο του 1821, ο υπασπιστής του Ρώσου τσάρου Αλέξανδρος Υψηλάντης σήμανε την αρχή της Επαναστάσεως στη Μολδοβολαχία (σημερινό Γκαλάτσι ρουμάνικης Μολδαβίας) ως αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας.

Αλέξανδρος Υψηλάντης

Mολδοβλαχία

Ραφαέλα Αντωνιάδου

Πρώτη επίσημη πολεμική πράξη της Επανάστασης ήταν η διάβαση του ποταμού Προύθου από τον Υψηλάντη, ο οποίος εξέδωσε την προκήρυξη «Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος» καλώντας έτσι στα όπλα όλους τους Έλληνες.

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διέρχεται τον Προύθο ποταμό, Peter Von Hess.

Προύθος ποταμός

H Επανάσταση στη Μολδοβλαχία δεν είχε καλή εξέλιξη. Στις 7 Ιουνίου 1821 δόθηκε στο Δραγατσάνι πολυαίμακτη μάχη μεταξύ των Οθωμανών και νεαρών Ελλήνων σπουδαστών των παροικιών που είχαν συγκροτήσει τον Ιερό Λόχο, την πρώτη οργανωμένη στρατιωτική μονάδα της Ελληνικής Επαναστάσεως.H μάχη έληξε με ήττα και τον ηρωικό θάνατο μεγάλου τμήματος των Ιερολοχιτών. Οι εθελοντές λιποτάχτησαν και ο στρατός του Υψηλάντη διαλύθηκε. Η επτάμηνη εξέγερση στη Μολδοβλαχία τερματίστηκε, αλλά έδωσε τη σκυτάλη για την αρχή της επανάστασης στην Ελλάδα.

Ο Ιερός Λόχος στη μάχη στο Δραγατσάνι

Dραγατσάνι, Μολδοβλαχία

Ο Γεωργάκης Ολύμπιος ανατινάσσει την πυριτιδαποθήκηστη Μονή Σέκου, Peter Von Hess

H Μάχη της Μονής Σέκου ήταν η τελευταία στρατιωτική σύγκρουση ανάμεσα στις δυνάμεις της Φιλικής Εταιρείας και τα στρατεύματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο ευρύτερο πλαίσιο της Ελληνικής επανάστασης του 1821. Έλαβε χώρα τον Σεπτέμβριο του 1821 στη Μονή Σέκου, στην περιοχή της σημερινής κομητείας Νεάμτς (Neamț) της ρουμάνικης Μολδαβίας.Στην πολιορκία της μονής Σέκου σκοτώθηκε ο Γεωργάκης Ολύμπιος, αρματολός και Φιλικός, αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης, όταν ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη, για να μην πιαστεί αιχμάλωτος με τους συντρόφους τους από τους Οθωμανούς. Ήταν ένας από τους πιο άξιους συνεργάτες του Αλέξανδρου Υψηλάντη κατά τον Αγώνα στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες.

Mονή Σέκου, Μολδοβλαχία

Θεοδώρα Γκισά

Σύμφωνα με τον θρύλο, στις 23 Μαρτίου, στη μονή της Αγίας Λαύρας, ο μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλόγησε τους συγκεντρωμένους επαναστάτες και ύψωσε το λάβαρο της επανάστασης. Άλλες μαρτυρίες υποστηρίζουν πως η σημαία της Ελευθερίας υψώθηκε στην πόλη της Πάτρας. Ωστόσο, έχει οριστεί ως ημέρα έναρξης της Επανάστασης η 25η Μαρτίου για να συμπίπτει με τη θρησκευτική εορτή των χριστιανών ορθόδοξων του Ευαγγελισμού. Άλλες εναλλακτικές ημερομηνίες κήρυξης της Επαναστάσεως ήταν η 23η Απριλίου και η 21η Μαΐου, εορτές του Αγίου Γεωργίου και των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.

Η μονή της Αγίας Λαύρας σήμερα

H μονή Αγίας Λαύρας είναι ιστορική μονή στα Καλάβρυτα (Πελοπόννησος). Κατά την προεπαναστατική περίοδο, το μοναστήρι χρησίμευε ως χώρος συγκέντρωσης προεστών της Αχαΐας και άλλων παραγόντων της Επανάστασης. Στις 10 (ή στις 13) Μαρτίου 1821, εκεί πάρθηκε η τελική απόφαση από τους αρχιερείς και τους προεστούς για στρατολόγηση ανδρών με σκοπό την έναρξη της Επαναστάσεως στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Mονή Αγίας Λαύρας

O Παλαιών Πατρών Γερμανός, με καταγωγή από τη Δημητσάνα Αρκαδίας και κοσμικό όνομα Γεώργιος (για το επίθετό του υπάρχουν πολλές εκδοχές, όπως Γκόζιας, Γκοζάς, Κόζιας, Κοτζάς, Κοντζιάς, Κοτζάς, Κοζής), ήταν ιεράρχης, μητροπολίτης Παλαιών Πατρών (ως νέα Πάτρα θεωρούνταν η σημερινή Υπάτη Φθιώτιδας), μέλος της Φιλικής Εταιρείας και αγωνιστής του ’21.Στο πρόσωπό του, συμβολίζεται κατά παράδοση η επίσημη έναρξη της Επαναστάσεως, καθώς φημολογείται πως, στις 22 Μαρτίου 1821, ο ίδιος ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε τη σημαία της Ελευθερίας στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου στην Πάτρα και ευλόγησε τα όπλα των αγωνιστών.

Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός υψώνει το λάβαρο της Επανάστασης στην πλατεία Αγίου Γεωργίου της Πάτρας, Lapparini.

Πάτρα

H Βοστίτσα (σημερινό Αίγιο) έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Εκεί πραγματοποιήθηκαν από τα τέλη του Ιανουαρίου έως τις αρχές Μαρτίου 1821 συνολικά πέντε συσκέψεις προεστών και κληρικών της Αχαΐας, των Καλαβρύτων και της Βοστίτσας, ωστόσο σε καμία από αυτές δεν αποφασίστηκε η έναρξη του Επαναστατικού Αγώνα.H απόφαση πάρθηκε κατά τη διάρκεια της μυστικής Συνέλευσης της Βοστίτσας, η οποία έλαβε χώρα από τις 26 έως τις 29 Ιανουαρίου του 1821, όταν οι Φιλικοί της Βόρειας Πελοποννήσου οργάνωσαν και προσδιόρισαν τον χρόνο εκδήλωσης της επερχόμενης επανάστασης στην Πελοπόννησο. Η Συνέλευση της Βοστίτσας ήταν ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα κατά την περίοδο της οργανωτικής προπαρασκευής της Επανάστασης. Στη Βοστίτσα, όπως και στα Καλάβρυτα, έγιναν οι πρώτες επιθέσεις εναντίον οχυρωμένων Οθωμανών τον Μάρτιο του 1821.

Bοστίτσα

Στα Καλάβρυτα, όπως και στη Βοστίτσα (σημερινό Αίγιο), έγιναν οι πρώτες επιθέσεις εναντίον οχυρωμένων Οθωμανών τον Μάρτιο του 1821.

Kαλάβρυτα

Eπακολούθησε σύσκεψη των οπλαρχηγών, κατά τη διάρκεια της οποίας αποφάσισαν τη δημιουργία μιας επαναστατικής επιτροπής, της Μεσσηνιακής Γερουσίας, για τον καλύτερο συντονισμό του αγώνα. Η ηγεσία της ανατέθηκε τιμητικά στον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, που έφερε τον τίτλο Αρχιστράτηγος του Σπαρτιατικού και Μεσσηνιακού στρατού. Tην ίδια ημέρα, η Μεσσηνιακή Γερουσία, με προκήρυξή της προς την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, γνωστοποίησε ότι οι Έλληνες ξεσηκώθηκαν για την ελευθερία τους.

Tο πρωί της 23ης Μαρτίου 1821 επαναστάτες από τη «Δυτική Σπάρτη» με ξακουστούς αρχηγούς εισήλθαν στην Καλαμάτα.Tην ίδια μέρα, ο Ηλίας Μαυρομιχάλης, γιος του Πέτρου Μαυρομιχάλη, μπέη της Μάνης, ζήτησε από τον διοικητή της Καλαμάτας Σουλεϊμάν Αγά Αρναούτογλου να παραδοθεί, τονίζοντάς του το μάταιο της προσπάθειάς του. Πράγματι, ο αγάς, μην έχοντας διέξοδο, παρέδωσε στους επαναστάτες με έγγραφη συμφωνία την πόλη και τον οπλισμό της τούρκικης φρουράς.

Tο μεσημέρι, μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα, οι ιερείς ευλόγησαν τις ελληνικές σημαίες και όρκισαν τους αγωνιστές. Ο George Finlay, Βρετανός ιστορικός σκωτικής καταγωγής και Φιλέλληνας, αναφέρεται στη δοξολογία αυτή ως το πρώτο « Te Deum » για την επιτυχία του Αγώνα. Περιγράφει τη συγκίνηση λέγοντας ότι «Πατριωτικά δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλα των άγριων πολεμιστών, και άγριοι οπλοφόροι έκλαιγαν σαν παιδιά. Όλοι οι παρόντες αισθάνονταν ότι το γεγονός άνοιγε μια νέα εποχή για την Ελληνική ιστορία, και όταν η σύγχρονη Ελλάδα παράγει ιστορικούς, καλλιτέχνες και ποιητές, αυτή η σκηνή αναμφίβολα θα βρει τη θέση της στο Πάνθεο της Δόξας».

Kαλαμάτα

Στέφαος Παπαϊωάννου

Mετά την κατάληψη της Καλαμάτας, επόμενος στόχος των επαναστατημένων ήταν η Τριπολιτσά (σημερινή Τρίπολη). Η μάχη στο Βαλτέτσι ήταν μια από τις σημαντικότερες μάχες της Ελληνικής Επανάστασης, καθώς ήταν αυτή που άνοιξε τον δρόμο για την άλωση της Τριπολιτσάς. Είχε ήδη προηγηθεί η νίκη στο Λεβίδι και η επιλογή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη από τους Έλληνες ως αρχιστράτηγου.Dιεξήχθη στις 12-13 Μάιου του 1821 γύρω από το ορεινό χωριό του Βαλτετσίου της ορεινής Αρκαδίας. Με τη νίκη των Ελλήνων στο Βαλτέτσι, οι Έλληνες αγωνιστές μπόρεσαν να προωθηθούν πιο κοντά στην Τριπολιτσά.

Bαλτέτσι

Στέφανος Παπαϊωάννου

H Τριπολιτσά ήταν εκείνη την εποχή το σημαντικότερο διοικητικό, στρατιωτικό και οικονομικό κέντρο της Πελοποννήσου με ιδιαίτερη στρατηγική σημασία, καθώς ήλεγχε τις οδούς προς τις άλλες μεγάλες πόλεις της Πελοποννήσου. Η κατάληψή της ήταν, επομένως, πρωταρχικής σημασίας.Για την πολιορκία της πόλης, σχηματίστηκαν τέσσερα μεγάλα σώματα πολιορκητών: το αριστερό στρατόπεδο με αρχηγό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, το δεξιό τον Παναγιώτη Γιατράκο, το κεντρώο τον Αναγνωσταρά και το πίσω τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Την υπέρτατη ηγεσία κατείχε ο Δημήτριος Υψηλάντης, αδελφός του Αλέξανδρου, ο οποίος είχε αναλάβει πλέον την αρχηγία του Αγώνα.

O ιστορικός Κωνσταντίνος Βακαλόπουλος έχει χαρακτηρίσει τον Δημήτριο Υψηλάντη ως τον «αγνότερο ίσως και περισσότερο ανιδιοτελή από τους αρχηγούς της Ελληνικής Επανάστασης».H άλωση της Τριπολιτσάς έγινε στις 23 Σεπτεμβρίου 1821. Οι σφαγές και οι λεηλασίες που διέπραξαν οι Έλληνες ήταν τρομακτικές, ωστόσο το ηθικό τους ανυψώθηκε, καθώς πλέον πίστεψαν ότι ο εχθρός δεν ήταν ανίκητος.

Δημήτριος Υψηλάντης

Καλλιόπη Τολίκα

Tριπολιτσά

Νικηταράς, Έλληνας οπλαρχηγός καιηγετική μορφή της Επαναστάσεως

H Μάχη στα Δερβενάκια Κορινθίας, γνωστή και ως Σφαγή του Δράμαλη, ήταν μία από τις σημαντικότερες μάχες που πραγματοποιήθηκαν κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Η μάχη έγινε στις 26 Ιουλίου 1822 με νικηφόρα για τους Έλληνες έκβαση και μεγάλη καταστροφή των οθωμανικών δυνάμεων με αρχιστράτηγο τον Μαχμούτ Πασά Δράμαλη. Ο Δράμαλης είχε φτάσει στην Πελοπόννησο με ισχυρή δύναμη 25.000 ανδρών, με σκοπό να καταπνίξει την Επανάσταση.Στη μάχη αυτή, διαφάνηκε η στρατηγική ιδιοφυία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και διακρίθηκε ιδιαιτέρως ο Νικηταράς, γνωστός ως «Τουρκοφάγος» (Νικήτας Σταματελόπουλος), ανιψιός του Κολοκοτρώνη. Κατά τη διάρκεια της μάχης, η ορμητικότητά του ήταν τόσο μεγάλη που έσπασε τρία σπαθιά ενώ το τέταρτο κόλλησε στο χέρι του, καθώς έπαθε αγκύλωση και χρειάστηκε ιατρική βοήθεια για να του ανοίξει το χέρι και να πάρει το σπαθί. Oταν τελείωσε η μάχη, ο Νικηταράς δεν θέλησε να πάρει λάφυρα και είπε στους συμπολεμιστές του: «Δεν θέλω τίποτα. Θέλω να δω την πατρίδα μου λεύτερη».

Dερβενάκια

Παπαφλέσσας

Aνάμεσα στους νεκρούς ήταν και ο Παπαφλέσσας. Ο Ιμπραήμ διέταξε να του φέρουν το πτώμα του θέλοντας έτσι να τιμήσει τον Έλληνα οπλαρχηγό και να δείξει τον θαυμασμό του για τη γενναιότητά του.H μάχη στο Μανιάκι κέντρισε το ενδιαφέρον των μεγάλων δυνάμεων, οι οποίες αποφάσισαν τα επόμενα χρόνια να συμμαχήσουν με την Ελλάδα.

Tο 1825, η Ελληνική Επανάσταση διέτρεχε μεγάλο κίνδυνο να αποτύχει από τον Αιγύπτιο Ιμπραήμ Πασά και τον εμφύλιο σπαραγμό. Πολλοί γνωστοί οπλαρχηγοί, μεταξύ άλλων και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, είχαν φυλακιστεί.O Ιμπραήμ κόντευε να γίνει κυρίαρχος της Πελοποννήσου. Ο Υπουργός Εσωτερικών Παπαφλέσσας ζήτησε την ελευθέρωση των φυλακισμένων, αλλά μάταια. Έτσι, αναγκάστηκε ο ίδιος να στρατολογήσει άνδρες για να απωθήσουν τα αιγυπτιακά στρατεύματα. Αποφάσισε να τους αντιμετωπίσει στο ορεινό Μανιάκι Μεσσηνίας. Η μάχη ξεκίνησε το πρωί της 20ης Μαΐου του 1825 και έληξε μόλις 8 ώρες αργότερα, γιατί οι Αιγύπτιοι ήταν πολυάριθμοι και πολλοί από τους Έλληνες φοβήθηκαν και διασκορπίστηκαν. Επίσης, δεν ήρθαν ποτέ οι ενισχύσεις που είχαν καλέσει.

Mανιάκι

Mε τη Συνθήκη του Λονδίνου του 1827, οι Δυνάμεις, για να ενισχύσουν την επιρροή τους στη βαλκανική χερσόνησο, ανάγκασαν την οθωμανική κυβέρνηση να παραχωρήσει αυτονομία στους Έλληνες, κάτι το οποίο δεν εισακούστηκε από τον Αιγύπτιο Ιμπραήμ Πασά. Έτσι, ο Άγγλος αντιναύαρχος Edward Codrington, ο Γάλλος υποναύαρχος Henri de Rigny και ο Ρώσος με ολλανδική καταγωγή υποναύαρχος Lodewijk Van Heyden ένωσαν τις δυνάμεις τους για να καταστείλουν τις βιαιοπραγίες των Οθωμανοαιγύπτιων και να επιβάλουν την πολιτική τους. H ναυμαχία του Ναυαρίνου έγινε στις 20 Οκτωβρίου 1827. Αποτέλεσμα της μάχης ήταν η καταβύθιση του τουρκοαιγυπτιακού στόλου του Ιμπραήμ στον κόλπο Ναυαρίνο από τις Συμμαχικές Δυνάμεις, στη δυτική ακτή της χερσονήσου της Πελοποννήσου στο Ιόνιο πέλαγος. H νίκη ήταν καθοριστική. Ο δρόμος για την ελευθερία είχε πλέον ανοίξει.

H Ελληνική Επανάσταση καταδικάστηκε από την απαρχή της από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Το Ηνωμένο Βασίλειο και το Βασίλειο της Γαλλίας ξεκίνησαν, ωστόσο, να τροφοδοτούν τα ελληνικά στρατεύματα με δυνάμεις τους όταν διαπίστωσαν τον ολοένα αυξανόμενο φιλελληνισμό των λαών τους. Η Ρωσική Αυτοκρατορία παρέμενε πάντοτε εχθρική προς τους ομόθρησκους επαναστατημένους, καθώς ήταν «φίλη της Πύλης».Tελικά, οι τρεις δυνάμεις ενώθηκαν στη ναυμαχία του Ναυαρίνου. Η μάχη ήταν ένα παιχνίδι συμφερόντων: το Βασίλειο της Γαλλίας ήθελε να περισώσει το χαμένο του γόητρο και να αποκαταστήσει τον ηγετικό του ρόλο μετά την ήττα του στους Ναπολεόντειους πολέμους, ενώ η Ρωσική Αυτοκρατορία δεν ήθελε να περιθωριοποιηθεί μόλις διαπίστωσε πως η Ελλάδα θα ανεξαρτητοποιηθεί με τη στήριξη του Ηνωμένου Βασιλείου και του Βασιλείου της Γαλλίας.

Nαυαρίνο

Γεώργιος Δράκος

Χριστόφορος Περραιβός

ΆκηςΔαλαξόπουλος

«Στο Πέτα, η λέξη ξένος δεν υπάρχει. Όλοι οι ξένοι πολίτες και οι επισκέπτες του, είναι δημότες του Πέτα.»

Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, οπλαρχηγός στον Αγώνα του ’21 Βρήκε τον θάνατο στη μάχη του Πέτα.

Στις 4 Ιουλίου 1822, το χωριό Πέτα της Άρτας μπήκε στη λίστα των μεγάλων θυσιαστηρίων για την ανεξαρτησία της Ελλάδας. Στη μάχη του Πέτα, στάθηκε στο πλευρό του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και των Ελλήνων το Τάγμα των Φιλελλήνων της Ευρώπης, το οποίο πολέμησε κατά του οθωμανικού στρατού και άτακτων μισθοφόρων Τουρκαλβανών. Με τη συντριπτική ήττα των Ελλήνων, το φιλελληνικό κίνημα που πολέμησε εκεί βρήκε τραγικό θάνατο. Οι συνέπειες ήταν δραματικές για τους Σουλιώτες.Στη μάχη του Πέτα, σκοτώθηκε ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, οπλαρχηγός και αδελφός του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη.

Πέτα

Αλέξανδρος Τζίκα

Τζαβέλλα

Μπότσαρη

Oι οικογένειες και ήταν ηρωικοί αρχηγοί που πολέμησαν για την απελευθέρωση του Σουλίου και των γύρω περιοχών.

Oι Σουλιώτες ήταν κάτοικοι μιας ορεινής περιοχής της Θεσπρωτίας με την ονομασία Σούλι. Κατοικούσαν σε ένδεκα χωριά της περιοχής από τον 16ο αιώνα έως το 1822 με ένα διάλειμμα δεκαεπτά ετών (1803-1820). Οι Σουλιώτες ήταν ανυπότακτοι και δεινοί πολεμιστές. Μάλιστα, σε έκτακτες περιπτώσεις πολεμούσαν ακόμη και γυναίκες. Στον Αλή Πασά των Ιωαννίνων χρειάστηκαν τρεις εκστρατείες για να μπορέσει τελικά να τους υποτάξει το 1803. Μετά τη συνθηκολόγηση την οποία αναγκάστηκαν να υπογράψουν, υποχρεώθηκαν να εκκενώσουν τα χωριά τους.Mε την οριστική ρήξη στις σχέσεις Αλή Πασά και Σουλτάνου Μαχμούτ Β’, οι Σουλιώτες συμμάχησαν με τον άλλοτε εχθρό τους και επέστρεψαν στον τόπο τους. Μετά τη δολοφονία του Αλή Πασά, συνέχισαν να μάχονται εναντίον των Οθωμανών με αρχηγό τον Μάρκο Μπότσαρη. Aναγκάστηκαν και πάλι να συνθηκολογήσουν και να εγκαταλείψουν το Σούλι στις 2 Σεπτεμβρίου 1822 μετά τη συντριπτική ήττα των Ελλήνων στη μάχη του Πέτα (4 Ιουλίου 1822). Διασκορπίστηκαν στην ηπειρωτική Ελλάδα και προσέφεραν πολύτιμες υπηρεσίες στον Αγώνα.

Σούλι

Άνθιμος Γαζής (κοσμικό όνομα Αναστάσιος Γκάζαλης),κληρικός, συγγραφέας, χαρτογράφος και Διαφωτιστής

Στις 10 Απριλίου 1821, ξέσπασε η Επανάσταση στις Μηλιές Πηλίου με αρχηγό τον Κυριάκο Μπασδέκη. Στις 5 Μαΐου 1821, συγκεντρώθηκαν πολεμιστές πολλών χωριών του Πηλίου, περιμένοντας το σύνθημα του κληρικού Άνθιμου Γαζή.Yδραίικα και σπετσιώτικα πλοία ανάγκασαν τους Οθωμανούς να κρυφτούν στο κάστρο του Βόλου. Δυστυχώς, στη μάχη πληγώθηκε βαρύτατα ο Μπασδέκης και έτσι, ο Πασάς της Λάρισας Δράμαλης έπνιξε την Επανάσταση και βγήκε νικητής στη μάχη του Βόλου.

Πήλιο

Για τον ηρωισμό των κατοίκων της, η Νάουσα είναι η μόνη πόλη που φέρει τον τίτλο "ΗΡΩΙΚΗ", με βασιλικό διάταγμα από το 1955. Η εκκλησία, τιμώντας τους Ναουσαίους που προτίμησαν να πεθάνουν παρά να αλλάξουν τη θρησκεία τους, ανακήρυξε τους νεκρούς αγίους νεομάρτυρες.

Tον Φλεβάρη του 1822, έγινε η επανάσταση της Νάουσας με αρχηγούς τον Ζαφειράκη Λογοθέτη και τον Αναστάσιο (Τσάμη) Καρατάσο. Παρά την ηρωική αντίσταση, η πόλη έπεσε στα χέρια των Τούρκων μετά από τρεις εβδομάδες και παραδόθηκε στη λεηλασία. Χιλιάδες κάτοικοί της αιχμαλωτίστηκαν ή θανατώθηκαν. Μέσα στον χαμό, δεκατρείς γυναίκες με τα παιδιά τους εγκλωβίστηκαν στην περιοχή Στουμπάνοι και έπεσαν στα αφρισμένα νερά της Αράπιτσας (ποταμός). Μαρτυρικό θάνατο βρήκαν και οι γυναίκες των αρχηγών της επανάστασης. Ο Ζαφειράκης σκοτώθηκε, ενώ ο Καρατάσος με τους στρατιώτες συνέχισαν τη δράση τους στη Νότια Ελλάδα.

Η θυσία των γυναικών στην Αράπιτσα, Νάουσα

Nάουσα

Oι επαναστάτες προσπάθησαν να καταλάβουν την πόλη της Βέροιας, αλλά δεν τα κατάφεραν και συγκεντρώθηκαν στην οχυρωμένη Νάουσα.

Bέροια

Στις 15 Ιουνίου 1821, έλαβε χώρα μεταξύ των Μακεδόνων Επαναστατών και του οθωμανικού Στρατού η μάχη της Ρεντίνας.O Σερασκέρης Μεχμέτ Μπαϊράμ Πασάς κατατρόπωσε το μικρό ελληνικό επαναστατικό σώμα και οι ελληνικές δυνάμεις αναγκάσθηκαν να οπισθοχωρήσουν προς τη Βόρεια Χαλκιδική. Eλληνες αγωνιστές κατόρθωσαν να φτάσουν και να οχυρωθούν στα Στενά της Ποτίδαιας, όπου ανασυντάχθηκαν και επιχείρησαν επιτυχείς αντεπιθέσεις που έκαμψαν τον Μπαϊράμ Πασά.

Pεντίνα

Εμμανουήλ Παπάς, έμπορος, τραπεζίτης, Φιλικός καιαγωνιστής της Επαναστάσεως στη Μακεδονία

H μάχη της Κασσάνδρας διεξήχθη στις 30 Οκτωβρίου 1821 στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής.O Εμμανουήλ Παπάς, μετά από πολλές ήττες στη Χαλκιδική, κατάφερε να συγκροτήσει ολιγάριθμο μέτωπο πολεμιστών στην Κασσάνδρα. Εκεί, η κατάσταση ήταν απελπιστική, μιας και οι εκκλήσεις του Παπά για ενισχύσεις δεν ήρθαν ποτέ. Aν και αρχικά οι Έλληνες απέκρουσαν τους αντιπάλους, οι Οθωμανοί κατάφεραν να περάσουν πίσω από τις θέσεις τους και να τους περικυκλώσουν. Οι Έλληνες αγωνιστές έπεσαν μαχόμενοι, ανάμεσά τους και οι δύο από τους τρεις γιους του Εμμανουήλ Παπά.

Kασσάνδρα

Σταμάτιος (Στάμος) Κάψαςή καπετάν Χάψας, οπλαρχηγός του Αγώνα από τη Χαλκιδική

Mετά την απελευθέρωση της Κομίτσας και της Ιερισσού στη Χαλκιδική, ελληνικά στρατεύματα άρχισαν την προέλασή τους προς τη Θεσσαλονίκη.O καπετάν Χάψας έδωσε εντολή να φύγουν όλα τα γυναικόπαιδα από το χωριό των Βασιλικών και να πάνε στο μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας. Τους πρόλαβε, όμως, το ιππικό των Τούρκων κι ακολούθησε μεγάλη σφαγή του άμαχου πληθυσμού. O καπετάν Χάψας όρμησε με το σπαθί στο χέρι και ένα μαχαίρι στα δόντια στον κύριο όγκο του τουρκικού στρατεύματος. Τον ακολούθησαν κι άλλοι οπλαρχηγοί κι όλοι έπεσαν πολεμώντας μέχρι ενός. Την άλλη μέρα. η Μονή της Αγίας Αναστασίας καταλήφθηκε, λεηλατήθηκε και πυρπολήθηκε.

Bασιλικά Θεσσαλονίκης

Στη μάχη της Αλαμάνας, τραυματίστηκε θανάσιμα και ο Επίσκοπος Σαλώνων (σημερινή Άμφισσα), Ησαΐας.

Η μάχη της Αλαμάνας, Α. Ησαΐας, λιθογραφία

Πριν θανατωθεί, οι Οθωμανοί του πρότειναν να αλλαξοπιστήσει, όμως εκείνος απάντησε: «Εγώ Γραικός εγεννήθηκα, Γραικός θε να πεθάνω».

Στις αρχές Απριλίου του 1821, η Ανατολική Ρούμελη (Στερεά Ελλάδα) βρισκόταν σε επαναστατικό αναβρασμό με πρωτοστάτη τον Αθανάσιο Διάκο. Ο Χουρσίτ πασάς διέταξε τον Ομέρ Βρυώνη και τον Κιοσέ Μεχμέτ να καταστείλουν την επανάσταση στη Ρούμελη πριν προχωρήσουν στην Πελοπόννησο.Oι τοπικοί οπλαρχηγοί αποφάσισαν να υπερασπιστούν όλες τις διαβάσεις του Σπερχειού ποταμού, έτσι ο Πανουργιάς οχυρώθηκε στα υψώματα της Χαλκωμάτας, ο Δυοβουνιώτης στη χαράδρα του Γοργοποτάμου και ο Διάκος στην ξύλινη γέφυρα της Αλαμάνας κοντά στις Θερμοπύλες. Μετά από ταυτόχρονη επίθεση των Οθωμανών, ο Πανουργιάς και ο Δυοβουνιώτης υποχρεώθηκαν να υποχωρήσουν, με συνέπεια ο Αθανάσιος Διάκος να περικυκλωθεί στην Αλαμάνα και να συλληφθεί για να μεταφερθεί στη Λαμία. Εκεί, βρήκε μαρτυρικό θάνατο διά ανασκολοπισμού.

Aλαμάνα

Του Μάρκου Μπότσαρη (Θρήνος μεγάλος έγινε), Δόμνα Σαμίου

«Αδέλφια, με βάρεσαν» , φαίνεται να είπε ο Μπότσαρης πριν ξεψυχήσει,«Άμποτε ήρωα Μάρκο, κι' εγώ από τέτοιο θάνατο να πάω», είπε ο κατάκοιτος Καραϊσκάκης αφού ασπάστηκε το νεκρό σώμα του Μάρκου Μπότσαρη.

Ο θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη

H μάχη του Κεφαλόβρυσου ή μάχη του Καρπενησίου έλαβε χώρα κοντά στο Καρπενήσι τον Αύγουστο του 1823 (από 7-8 έως 10-11 Αυγούστου). Οι Σουλιώτες κατάφεραν να εισβάλουν αθόρυβα στο στρατόπεδο και να δημιουργήσουν μεγάλες απώλειες στον αντίπαλο. Πίστεψαν ότι είχαν νικήσει, όμως, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν όταν διαπίστωσαν ότι ο Μπότσαρης είχε πέσει νεκρός από σφαίρα που τον χτύπησε στο δεξί μάτι. Η απώλεια του στρατηγού Μπότσαρη ήταν τεράστια. Τάφηκε στο Μεσολόγγι με μεγάλες τιμές.

Kεφαλόβρυσο

Περί τα τέλη Μαΐου 1821, οι οι επαναστατικές δυνάμεις της Αιτωλίας και Ακαρνανίας πολιόρκησαν το Βραχώρι (σημερινό Αγρίνιο). Μετά από δεκαήμερη μάχη, οι ηττημένοι Οθωμανοί αναγκάστηκαν να έρθουν σε συμφωνία με τους Έλληνες και να παραδοθούν. Στις 11 Ιουνίου 1821, έπεσε το περίφημο Βραχώρι, το προπύργιο των Τούρκων στη Δυτική Ελλάδα και πρωτεύουσα της ηγεμονίας των υπό των Οθωμανών ονομαζόμενης Κάρλελι.

Bραχώρι

Τσάμικος, Μ. Χατζιδάκις-Ν. Γκάτσος

Mετά τη διάσπαση των ελληνικών δυνάμεων σε τρία τμήματα, ο Ανδρούτσος και οι άνδρες του κλείστηκαν στο χάνι και πιάστηκαν στον χορό για να πάρουν θάρρος για τη μάχη. Η πρώτη έφοδος του οθωμανικού στρατού αντιμετωπίστηκε με επιτυχία και μάλιστα με μεγάλες απώλειες. Πριν την ανατίναξη του κτιρίου από τον Ομέρ Βρυώνη, οι Έλληνες, προβάλλοντας γενναία αντίσταση, πρόλαβαν να εγκαταλείψουν το Χάνι.

Το Χάνι της Γραβιάς σήμερα

Στις 8 Μαΐου 1821, οι Έλληνες αντιμετώπισαν τους Οθωμανούς στο Χάνι της Γραβιάς Φωκίδας.O Οδυσσέας Ανδρούτσος, οπλαρχηγός του Αγώνα ο οποίος μέχρι τότε πολεμούσε για λογαριασμό του Αλή Πασά, αφού έφτασε στο χωριό της Γραβιάς, υπέδειξε στους επαναστάτες να σταματήσουν εκεί για να σταματήσουν την πορεία των Οθωμανών. Τους πρότεινε, μάλιστα, να κλειστούν στο χάνι (πανδοχείο) του χωριού, για να μην μπορέσουν να υποχωρήσουν.

Γραβιά

Σταύρος Απέργης

Αντώνιος Κριεζής, αγωνιστής του '21 και πρωθυπουργός της Ελλάδας

Αγγελής Γοβγιός ή Γοβγίνας, οπλαρχηγός που έδρασε στην Εύβοια

Oι Τούρκοι κατακτητές είχαν αποδώσει εξαιρετική σημασία στην Εύβοια λόγω της γεωγραφικής της θέσης και διατηρούσαν πανίσχυρη στρατιωτική δύναμη στην περιοχή.Mετά από αποτυχημένες μάχες, οι Ευβοιώτες προσκάλεσαν τον καπετάνιο Αγγελή Γοβιό για να τους οργανώσει. Στην παραλία της Εύβοιας, Βρυσάκια, σχημάτισε στρατόπεδο και κατάφερε να αποκρούσει τον Ομέρ Βρυώνη και τα στρατεύματά του, ο οποίος είχε προηγουμένως καταλάβει τη Λιβαδειά. O Υδραίος πλοίαρχος Αντώνιος Κριεζής με το καράβι του κανονιοβόλησε τους Οθωμανούς υπερασπιστές και συνέβαλε και αυτός στην πτώση της Χαλκίδας.

Bρυσάκια

Tον Μάρτιο 1826, η κατάσταση έγινε δραματική: ο ανεφοδιασμός είχε καταστεί αδύνατος και η πείνα θέριζε τους πολιορκημένους. Οι Μεσολογγίτες είχαν σχεδιάσει το βράδυ του Σαββάτου του Λαζάρου προς ξημερώματα Κυριακής των Βαΐων (10-11/04/1826) την Έξοδό τους από την πόλη, σχέδιο το οποίο πιθανότατα προδόθηκε. Χιλιάδες Έλληνες σφαγιάστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν.

Ελεύθεροι Πολιορκημένοι

Λόρδος Byron

Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου, E. Delacroix

Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

H πρώτη τρίμηνη πολιορκία του Μεσολογγίου (25/10-31/12/1822) λύθηκε αισίως για τους Έλληνες με ηγέτη τον Μάρκο Μπότσαρη. Dυστυχώς, η δεύτερη πολιορκία το 1825 δεν είχε την ίδια έκβαση για τους Μεσολογγίτες. Ο Κιουταχής (Μεχμέτ Ρεσίτ Πασάς) ζήτησε ενισχύσεις από τον Ιμπραήμ, ωστόσο, μέχρι τον Φεβρουάριου του 1826, η οθωμανοαιγυπτιακή συμμαχία δεν είχε σημειώσει καμία επιτυχία, καθώς ο Ανδρέας Μιαούλης κατέφερνε να ανεφοδιάζει συνεχώς το Μεσολόγγι και η άμυνα των πολιορκημένων παρέμενε ισχυρή.

Mεσολόγγι

Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα (Πινότση), ηρωίδα της Επαναστάσεως από την ΎδραΞόδεψε όλη την περιουσία της για να αγοράσει καράβια και εξοπλισμό για τον Αγώνα.

Oι Σπέτσες έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ελληνική Επανάσταση. Οι Σπετσιώτες πρώτοι ύψωσαν τη σημαία της Επανάστασης την 2η και 3η Απριλίου του 1821 (Κυριακή του Λαζάρου) με μεγάλη τελετή και κανονιοβολισμούς. Ο σπετσιώτικος στόλος, αποτελούμενος από εμπορικά πλοία, πήρε μέρος σε μεγάλο αριθμό ναυμαχιών καθώς και σε αποκλεισμούς οχυρών, συγκεκριμένα του Ναυπλίου και της Μονεμβασιάς. Tην περίοδο αυτή, κάνουν την εμφάνισή τους ηρωικά ονόματα όπως Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, Ανδρέας Μιαούλης, Χατζηγιάννης Μέξης και Κοσμάς Μπαρμπάτσης.

Σπέτσες

Ορέστης Τζίκα

Ο πλοίαρχος Αντώνιος Οικονόμου κηρύττειτην ελευθερία στην Ύδρα, Peter Von Hess

H Επανάσταση στην Ύδρα κηρύχτηκε στις 14 Απριλίου 1821 από τον πλοίαρχο Αντώνιο Οικονόμου και τον λαό που έκαμψαν τις επιφυλάξεις των προκρίτων. Ο Υδραίικος στόλος, μαζί με τον στόλο των Σπετσών και των Ψαρών, κυριάρχησε στη θάλασσα κατά τον επταετή αγώνα, συμβάλλοντας έτσι αποφασιστικά στην απελευθέρωση της Ελλάδας, θυσιάζοντας παράλληλα ανθρώπινες ζωές, πλοία και χρήματα και αναδεικνύοντας ηγέτες και αγωνιστές. Yδραίοι, όπως ο Αντώνιος Οικονόμου, οι Ιάκωβος και Μανώλης Τομπάζης, ο Αναστάσιος Τσαμαδός, ο Γεώργιος Σαχτούρης, μαζί με τους πυρπολητές Ιωάννη Ματρόζο, Ανδρέα Πιπίνο και Βατικιώτη, κι άλλους έπαιξαν σημαντικότατο ρόλο στην Επανάσταση του 1821.

Yδρα

Μαντώ Μαυρογένους, αγωνίστρια του '21Γόνος αριστοκρατικής οικογένειας και μεγαλωμένη με τις ιδέες του Διαφωτισμού, ξόδεψε όλη την περιουσία της για τον Αγώνα.

Oι Μυκονιάτες, θεωρούμενοι καλοί ναυτικοί, επιδόθηκαν βαθμιαία και με επιτυχία στη ναυτιλία και το εμπόριο, έχοντας δοκιμαστεί προηγουμένως κατάλληλα και στην πειρατεία. Πολλοί συμμετείχαν ενεργά στην εξέγερση των νησιών, γνωστή ως Ορλωφικά (1770-1774), που κατέληξε σε όφελος της Ρωσίας αλλά και των νησιωτών, μετά τις ευνοϊκές για το ελληνικό εμπόριο συνθήκες που διαμορφώθηκαν την αμέσως επόμενη περίοδο. Kατά την Επανάσταση, οι Μυκονιάτες, οδηγημένοι από την ηρωίδα του νησιού Μαντώ Μαυρογένους, απέκρουσαν με ζήλο επιθέσεις των μοιρών του οθωμανικού στόλου.

Mύκονος

Μετά την καταστροφή των Ψαρών, Ν. Γύζης

Tο νησί κάηκε ολοσχερώς και, όσοι κατάφεραν να σωθούν, κατέφυγαν πρόσφυγες στα γειτονικά νησιά.

H επανάσταση του 1821 βρήκε τους Ψαριανούς έτοιμους ναυτικά και ψυχολογικά για τον Αγώνα. Tον Ιούνιο του 1824, ο οθωμανοαιγυπτιακός στόλος έκανε απόβαση στο νησί. Οι Ψαριανοί, οι οποίοι γνώριζαν τις προθέσεις τους, είχαν κάνει δραματικές εκκλήσεις στην κυβέρνηση για βοήθεια. Ωστόσο, παρά τις διαβεβαιώσεις των προεστών Ύδρας και Σπετσών για στήριξη, η βοήθεια δεν έφθασε ποτέ. Mετά από σκληρές και συντονισμένες επιχειρήσεις στρατού και στόλου, ο αντίπαλος έκαμψε την αντίσταση των Ψαριανών υπερασπιστών του νησιού, οι οποίοι επί τρεις ημέρες αγωνίζονταν σώμα με σώμα με τον εχθρό. Η σφαγή και το ολοκαύτωμα δεν είχε προηγούμενο. Η πάλη ήταν τόσο φοβερή, που τα πτώματα των πεσόντων κάλυψαν το έδαφος.

Ψαρά

O ξεσηκωμός του νησιού εξαγρίωσε τον Σουλτάνο, ο οποίος έστειλε τον Καρά Αλή για να καταπνίξει την Επανάσταση. Χωρίς σημαντική αντίσταση ο Οθωμανικός στρατός προχώρησε σε εκτεταμένες λεηλασίες, σφαγές, αιχμαλωσίες και βιασμούς άμαχου πληθυσμού, παρόλο που η συντριπτική πλειονότητα του νησιού δεν έκανε τίποτα για να προκαλέσει τη σφαγή, καθώς δε συμμετείχε στην εξέγερση κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. H σφαγή της Χίου συγκλόνισε την κοινή ευρωπαϊκή γνώμη και οδήγησε στην ανάπτυξη του φιλελληνικού κινήματος.

Η σφαγή της Χίου, E. Delacroix

H Χίος τον 19ο αιώνα βρισκόταν σε μεγάλη οικονομική και πνευματική άνθηση. Οι κάτοικοί της ήταν αφοσιωμένοι στην καλλιέργεια της μαστίχας, από την οποία είχαν πολλά κέρδη και απολάμβαναν ιδιαίτερα προνόμια από τους Οθωμανούς.Τον Μάρτιο του 1822, η Χίος επαναστάτησε αφού είχε προηγουμένως καλέσει για βοήθεια. Στο κάλεσμά της ανταποκρίθηκαν μόνο οι Ψαριανοί, ενώ η κυβέρνηση έμεινε άπρακτη. Εκτός των άλλων, η διχόνοια μεταξύ των ηγετών βασίλευε.

Xίος

Δημήτριος Παπανικολής, διάσημος μπουρλοτιέρηςτου '21

H Ναυμαχία της Ερεσού θεωρείται η πρώτη κατά μέτωπο ναυμαχία που έδωσαν οι Έλληνες ναυμάχοι στην Ελληνική επανάσταση του 1821.Dιεξήχθη στις 27 Μαϊου του 1821 στον όρμο Ερεσού της Λέσβου. Πρωταγωνιστής της ναυμαχίας ήταν ο Δημήτριος Παπανικολής, ο οποίος και επιχείρησε για πρώτη φορά με απόλυτη επιτυχία πυρπόληση με χρήση πυρπολικού (ή "ηφαιστείου"), δηλαδή παλιού πλοίου το οποίο είναι γεμάτο με εύφλεκτα υλικά και αγκιστρώνεται πάνω στο εχθρικό πλοίο με αποτέλεσμα την ανατίναξή του. H επιτυχία αυτή υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική για το ηθικό των Ελλήνων ναυμάχων σχετικά με τη μελλοντική εξέλιξη στον κατά θάλασσα αγώνα.

Eρεσός, Λέσβος

H ναυμαχία του Γέροντα ή της Μανδαλιάς διεξήχθη στα ανοιχτά του ακρωτηρίου Ποσείδιο ή Γέροντας της Μικράς Ασίας απέναντι από τα νησιά Λειψοί και Λέρος της Δωδεκανήσου στις 29 Αυγούστου 1824. H εξέλιξη για τον οθωμανοαιγυπτιακό στόλο ήταν δυσμενής κι έτσι, υποχώρησε προς την Κω, ενώ ο ελληνικός με αρχηγό τον Μιαούλη αγκυροβόλησε και πάλι στον Γέροντα. H μεγάλη αυτή επιτυχία του ελληνικού ναυτικού διέσωσε τη Σάμο και καθυστέρησε τα σχέδια για την επικείμενη απόβαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο.

Kόλπος Γέροντα

Γεώργιος Καραϊσκάκης ή Καραΐσκος

«Εγώ πεθαίνω. Όμως εσείς να είστε μονιασμένοι και να βαστήξετε την πατρίδα.», είπε ο Καραϊσκάκης στον στρατηγό Μακρυγιάννη.

Ηλίας Μάρκου

Mετά την πτώση του Μεσολογγίου, τον Απρίλιο του 1826, ο Κιουταχής προχώρησε προς την Αττική για να καταστείλει πλήρως την Επανάσταση στη Ρούμελη. Κυρίευσε την πόλη των Αθηνών και πολιόρκησε την Ακρόπολη, την οποία υπερασπίζονταν ελληνικά στρατεύματα με αρχηγό τον Γιάννη Γκούρα.Mε τον διορισμό του ως αρχιστράτηγος στη Στερεά Ελλάδα και τη νίκη του στο Δίστομο και στην ορεινή Αράχοβα τον Νοέμβριο του 1826, ο οπλαρχηγός Γεώργιος Καραϊσκάκης, πρώην κλέφτης και αρματολός, έσπευσε στην Αττική για να βοηθήσει τους πολιορκημένους. Στις αρχές του Απριλίου του 1827, μετέφερε το στρατόπεδό του στο Κερατσίνι. Μετά από προσωπικές διαφωνίες με Άγγλους στρατιωτικούς για την τακτική του πολέμου, άρχισε να επεμβαίνει με αυτοθυσία σε όλες τις συμπλοκές για να σώσει την Ακρόπολη. Στις 22 Απριλίου 1827, παραμονή επίθεσης, ακούστηκαν πυροβολισμοί από ένα οχύρωμα. Ο Καραϊσκάκης, παρότι άρρωστος στη σκηνή του με πυρετό, όρμησε στη μάχη, αλλά τραυματίστηκε θανάσιμα από σφαίρα στο Φάληρο Αττικής. Η Ακρόπολη παραδόθηκε στους Οθωμανούς τον Μάιο του 1827.

Aττική

H μεγάλη Εθνική Επανάσταση του 1821 εξαπλώθηκε γρήγορα και στην Κρήτη, παρά το γεγονός ότι οι συνθήκες ήταν εξαιρετικά δυσμενείς για την οργάνωση επαναστατικού κινήματος. Επίσημη ημέρα έναρξης του κρητικού αγώνα θεωρείται η 14η Ιουνίου 1821. H επανάσταση επεκτάθηκε γρήγορα σε όλο το νησί και στερεώθηκε. Το καλοκαίρι του 1828 ολόκληρη σχεδόν η Κρήτη βρισκόταν υπό τον έλεγχο των επαναστατών. Παρά την προσπάθεια των Κρητών να κρατήσουν τη φλόγα της επανάστασης, τις πολλές διπλωματικές ενέργειες του Καποδίστρια και των Φιλικών προς θετική επίλυση ξένων πολιτικών, η αγγλική διπλωματία επέβαλε τη θέση της, ώστε να μην περιληφθεί η Κρήτη στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος.

Kρήτη

Μάθαμε να γράφουμε με πένα και φτερό, όπως έγραφαν την εποχή του Αγώνα!

Μάθαμε να γράφουμε με καλλιγραφικά γράμματα λόγια πρωταγωνιστών του Αγώνα και φράσεις της εποχής!

Καλλιγραφία

Θερμές ευχαριστίες στο Μουσείο Ελληνικής Παιδείας Καλαμπάκας και στον Συλλέκτη Παύλο Μπαλογιάννη για την παραχώρηση του υλικού της δράσης μας(ιστορικός χάρτης, εικονογραφίες ηρώων, τετράδια καλλιγραφίας).

THANK YOU!