Historia książki

Historia książki

WPROWADZENIE

START

INSTRUKCJA

HISTORIA KSIĄŻKI

WPROWADZENIE

W odległym zakątku świata archeolodzy odkryli księgę. Nie zdążyli jej zbadać i zobaczyć, co zawiera, gdy jeden z archeologów zamknął księgę na zamek numeryczny. Uznał, że odkrycie należy tylko do niego. Kod do otwacia księgi ukrył w dokumencie multimedialnym, do którego będziesz miał dostęp po klinięciu przycisku "Start".

HISTORIA KSIĄŻKI

INSTRUKCJA

U zarania dziejów

Po pierwsze pismo

Czy wiesz, że...?

Formy książki

Witaj! Odkryj 5-cyfrowy kod do księgi!

Spróbuj jeszcze raz!

Jesteś gotowy, by zmierzyć się z zadaniem?

Jesteś gotowy, by zmierzyć się z zadaniem?

Dawno, dawno temu ludzie wymyślili podania i legendy. Dawno, dawno temu ludzie czuli potrzebę dzielenia się wiedzą i swoimi doświadczeniami.

Do komunikacji międzyludzkiej służyły także:

Jak przekazywać informacje i legendy, gdy nie ma książek? Ba! Nie ma nawet pisma!

Pamięć ludzka jest zawodna. Czy dokładnie pamiętasz bajkę, którą kiedyś opowiadała Ci mama? Albo wierszyk, którego nauczyłeś się w I klasie?

Wyobraź sobie, że Twoim zadaniem domowym z języka polskiego jest przygotowanie wypracowania na dowolny temat. Zatem masz trzy wyjścia:

Powstanie pisma

Klikaj na czerwone znaczniki na osi czasu, zagraj w grę, by zdobyć kolejną cyfrę kodu i przejdź do kolejnej strony.

Rozwój pisma rozpoczął się prawdopodobnie od rysunków skalnych.

Pamiętasz, jak "pisałeś" swoje wypracowanie w jaskini i nauczyciel musiał przyjść do niej, by "przeczytać" Twoje wypracowanie?

Ludzie rysowali cykle rysunków, pokazując co się działo. Tak samo jest w komiksach. Jeden obrazek po drugim opowiadają jakieś zdarzenie.

Pismo obrazkowe / piktograficzne

Rysunki upraszczają się. Nie trzeba już wiernie oddać rysunku drzewa; wystarczy sam obrys, który jest jasny i zrozumiały dla każdego członka społeczności.

Zauważ, że piktogramy (znaki przedmiotów) istnieją do dziś. Czy wiesz, co oznacza niebieski znak z białym rowerem? Skąd to wiesz?

Pismo piktograficzno-ideograficzne

Piktogramy (znaki przedmiotów) są proste do narysowania. Rysunek drzewa oznacza drzewo. A co zrobisz, gdybyś chciał napisać, że zimą jest zimno. Jak narysować "zimę"? A jak "zimno"? Grupa umawiała się, że, na przykład, dwie śnieżynki oznaczają zimę, a skrzyżowane sople lodu oznaczają "zimno". Tak powstały ideogramy, czyli znaki pojęć.

Pismo piktograficzne i ideograficzne nie zależy od języka.

Czy znasz jakieś przykłady pisma piktograficzno-ideograficznego?

Są to, np. egipskie hieroglify!

Czy wiesz, że pismo japońskie i chińskie to pismo ideograficzno-wyrazowe? Czyli jeden znak oznacza jeden wyraz.

Pismo fonetyczne

Znaki w piśmie fonetycznym nie przypominają już piktogramów (np. drzew) ani ideogramów (dwie śnieżynki oznaczające zimę). Znak łączy się z wyrazem w danym języku. Powtarzające się dźwięki określano tymi samymi znakami. Tak powstało najpierw pismo sylabowe, a potem pismo alfabetyczne.

Przykładem pisma sylabowego jest pismo klinowe.

Jakie znasz przykłady pisma alfabetycznego?

Wymyślili je Sumerowie 3 500 tysiąca lat p.n.e. na Bliskim Wschodzie.

Pismo sylabowe.

Materiał piśmienniczy: tabliczki gliniane i trzcina lub nożyk.

Pismo piktograficzno-ideograficzne.

Wymyślili je Egipcjanie, prawdopodobnie 3000 lat p.n.e.

Materiał piśmienniczy: papirus oraz pędzelki i tusze.

Pismo fenickie stworzyli Fenicjanie prawdopodobnie w XIII wieku p.n.e.

Grecy stworzyli swój własny alfabet na podstawie alfabetu fenickiego w IX wieku p.n.e.

Pismo alfabetyczne składające się z 24 liter.

Grecy pisali rylcem na tabliczkach z metalu lub drzewa, na skorupach glinianych z rozbitych naczyń, w kamieniu i na papirusie.

To modyfikacja alfabetu greckiego. Rzymianie przystosowali alfabet grecki do własnych potrzeb około VII wieku p.n.e.

Pismo alfabetyczne. Alfabet łaciński przystosowany do języka polskiego składa się z 32 liter.

Rzymianie pisali na drewnianych tabliczkach z woskiem, na skorupkach naczyń i papirusie. Na papirusie pisano piórami, a na tabliczkach rylcami.

Wymyślili je Chińczycy około roku 2 000 p.n.e.

Pismo ideograficzno-wyrazowe. Czyli każdy wyraz miał swój odpowiednik w znaku pisarskim. W słowniku chińskim znajdziesz około 50 000 znaków!

Materiały pisarskie: jedwab, później papier. Pisano pędzelkiem maczanym w tuszu.

Najstarsze formy

Tabliczki gliniane

Zwój

Inne

Kodeks

Pierwsze próby

Rękopiśmienny

Drukowany

Najnowsze formy

Ebook

Audiobook

Pisano na korze drzewnej.

Pisano na płótnie.

Pisano na tabliczkach z drewna pokrytych woskiem.

Pisano na kości słoniowej.

Greckie i łacińskie określenia książki (byblos i liber) w zasadzie oznaczają korę drzewną.

W delcie Nilu rosła bujnie roślina, którą nazywana papyros. Jej łodyga dorasta nawet do kilku metrów. Krajano ją na paski, które podsuszano i układano rzędami obok siebie tak, aby brzegi pasków trochę na siebie nachodziły. Na to kładziono w poprzek drugi rząd pasków i obie warstwy sklejano w jedną całość.Tak powstawała długa na kilka metrów płachta papirusu.

Po wynalezieniu pergaminu, czasem papirus był zastępowany i powstawały zwoje pergaminowe.

Palimpsest - rękopis, z którego zeskrobano pierwotny tekst i wpisano nowy.

Po wynalezieniu pergaminu, czasem papirus był zastępowany i powstawały zwoje pergaminowe.

Palimpsest - rękopis, z którego zeskrobano pierwotny tekst i wpisano nowy.

Weź najbliżej leżącą książkę. Sprawdź, ile ma stron. A teraz wyobraź sobie, że Twoja książka nie jest wykonana z papieru, że każda strona to jedna tabliczka gliniana. Jak gruba byłaby Twoja książka?

Kodeks to zbiór kart, początkowo pergaminowych, później także papierowych, połączonych ze sobą z jednej strony.

Początkowo kodeks był formą mniej cenioną niż zwój.

Kodeks pergaminowy był także tańszy od papirusowego zwoju.

Kodeksy wykonywano z pergaminu, który można było zapisać z obu stron. W niewielkim kodeksie można było zmieścić tekst, który wymagałby długiego zwoju.

Chińczycy strzegli "przepisu" na papier i nie dzielili się nim chętnie. Dlatego papier zawitał do Europy dopiero w XII wieku. Co ciekawe, kapłani i mnichowie niechętnie przyjęli nowy wynalazek.

Słowo "manuskrypt" pochodzi od dwóch słów łacińskich: "manus" i "scriptum", co znaczy "ręka" i "pisanie" i oznacza tekst przepisany ręcznie.

Praca skryby

Gdy mnich zabierał się do pisania księgi, przycinał najpierw pergamin, następnie wygładzał powierzchnię pergaminu i liniował kartki (rysował linie, by łatwiej mu się pisało). Skryba siadał przy skośnym pulpicie. Miał do dyspozycji dwa kolory atramentu: czarny i czerwony. Czerwonym atramentem wpisywał tytuły rozdziałów i malował pionowe kreski na początkowych literach.

Ilustracje w kodeksach

• Aż do XII wieku do najbardziej zdobionych ksiąg należały ewangeliarze ilustrowane wizerunkiem Chrystusa i apostołów.
• Inicjały - początkowe litery akapitów były bogato ilustrowane.
• Miniatury - ilustracje w manuskryptach malowane farbami.
• Iluminacje - ilustracje w manuskryptach malowane złotem.
  

DRUK ​KSYLOGRAFICZNY

Najstarszą znaną drukowaną książką jest zwój chiński - Diamentowa Sutra. Została ona wydrukowana w IX wieku n.e. za pomocą drewnianej matrycy.

By http://www.sru.edu/depts/cisba/compsci/dailey/217students/sgm8660/Final/, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=31396

2. Ruchoma czcionka

Gdy czcionki były już gotowe, Gutenberg układał je w słowa i zdania na ruchomym blacie.

Jan Gutenberg wkładał matryce do aparatu odlewniczego i zalewał je szybko krzepnącym stopem metalowym - tak uzyskiwał czcionki.

Czcionki to słupki zakończone wypukłym zarysem litery.

Czcionki Gutenberga przypominały pieczątki z wypukłym znakiem. Takie pieczątki macza się w tuszu i odbija rysunek.

3. Prasa

Ułożone na ruchomym blacie czcionki Gutenberg smarował farbą, nakładał arkusz papieru i przyciskał drewnianą prasą.

3 kroki do druku:

Jan Gutenberg (ok. 1400-1468)

był złotnikiem i szlifierzem kamieni. Uważa go się za wynalazcę druku.

Biblia Gutenberga

Jan Gutenberg, w 1455 roku, opublikował pierwszą drukowaną Biblię. Biblia ta składała się z dwóch 600-stronicowych tomów. Wydrukowano 160 egzemplarzy Biblii. Ilustracje i kolorowe zdobienia dodano ręcznie.

Inkunabuł to umowne określenie pierwszych druków wydanych do 1500 roku.

Ułożone na ruchomym blacie czcionki Gutenberg smarował farbą, nakładał arkusz papieru i przyciskał drewnianą prasą.

Pierwszy e-czytnik powstał w 1935 roku. Jego autor to Bob Brown. Urządzenie nazwał „The Readies”. Sprzęt nie przypominał współczesnych urządzeń do czytania. Wyglądał raczej jak filmowy rzutnik.

Pierwszy e-book prawdopodobnie powstał pod koniec lat 40. Był to elektroniczny index zawierający notatki z prac Tomasza z Akwinu. Tego nietypowego e-booka stworzył włoski jezuita Roberto Busa.

E-booki zaczęto sprzedawać masowo od 2002 roku. Czołowymi dystrybutorami e-książek były dwa wielkie wydawnictwa, Random House i Harper Collins.

Stephen King udostępnił w internecie w 2000 roku swoje opowiadanie „Jazda na kuli”(„Riding the Bullet”). W ciągu pierwszych 24 godzin pobrano ponad 400 tysięcy kopii pliku.

Puk,

Czy wiesz, że najmniejsza książka świata wydrukowana została w Japonii? Mierzy ona zaledwie 3/4 milimetra.

Czy wiesz, że w Dubaju znajduje się największa książka na świecie? Mierzy ona 8,6 metra i jest szeroka na 5 metrów książka. Książka waży aż 1500 kilogramów.

Czy wiesz, że najstarszą biblioteką na świecie była Biblioteka Aleksandryjska w starożytnym Egipcie. Zawierała ona całą ówczesna wiedzę o świecie. Niestety z niewyjaśnionych przyczyn spłonęła.

Czy wiesz, że w Japonii do dziś wydaje się książki w formie zwojów?

Czy wiesz, że strony w książkach zaczęto numerować w XVI wieku, a przecinki pojawiły się na przełomie XV i XVI wieku?

Czy wiesz, że literatura dla dzieci i młodzieży zaczęła powstawać dopiero w XVIII wieku? Wcześniej nie istniała, a najmłodsi czytali te same książki co dorośli.

Czy wiesz, że pierwszą książką napisaną na maszynie (a nie odręcznie) były „Przygody Tomka Sawyera”? Mark Twain swoje urządzenie kupił w Bostonie za 125 dolarów.

Czy wiesz, że pierwsze książki w języku polskim powstały w XIV wieku?

Wpisz hasło!

OK

0

9

1

3

4

5

6

7

8

2

Wpisz hasło!

OK

0

9

1

3

4

5

6

7

8

2

4

Wpisz hasło!

OK

0

9

1

3

4

5

6

7

8

2

4

8

Wpisz hasło!

OK

0

9

1

3

4

5

6

7

8

2

4

8

7

Wpisz hasło!

OK

0

9

1

3

4

5

6

7

8

2

4

8

7

1

Wpisz hasło!

OK

0

9

1

3

4

5

6

7

8

2

4

8

7

1

2

GRATULUJĘ!

DZIĘKUJĘ

Otwórz księgę i zobacz, co się w niej kryje. Spróbuj odczytać tekst.

BIBLIOGRAFIA

HISTORIA KSIĄŻKI

DZIĘKUJĘ

Dziękuję za wspólną podróż przez wieki i kontynenty. Mam nadzieję, że gra Ci się podobała.

HISTORIA KSIĄŻKI

BIBLIOGRAFIA

Bibliografia: