ks. Jan Twardowski

15 rocznica śmierci ks. jana twardowskiego

Polski ksiądz rzymskokatolicki, poeta, przedstawiciel współczesnej liryki religijnej.

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Ks. Jan Twardowski urodził się 1 czerwca 1915 roku w Warszawie. Swoje dzieciństwo wspominał z rozrzewnieniem, jako bardzo szczęśliwy okres w jego życiu, w którym dzięki wspaniałym rodzicom dorastał w kochającej się rodzinie. Matka została dla niego najbardziej wzruszającym wspomnieniem jego życia. Przechowywał jej portret i zdjęcia. Jego ojciec lubił pracę i pragnął, aby został inżynierem, jednak młody Jan miał zamiłowanie do humanistyki. Wspominał siebie jako grzecznego chłopaka. Dorastał w otoczeniu trzech sióstr – Haliny (ur. 1911), Lucyny (ur. 1912) i Marii (ur. 1920), co bardzo ciepło wspomina. Jan Twardowski wychowywał się w Warszawie. W 1922 roku rozpoczął naukę w szkole podstawowej. Pod wpływem ojca w 1927 roku wybrał klasę matematyczno-przyrodniczą w Gimnazjum im. Tadeusza Czackiego w Warszawie. Lubił czytać książki, spośród których jego ulubionymi były “Baśnie” Andersena i powieści Kornela Makuszyńskiego. Często uczestniczył w przedstawieniach.

Na przestrzeni lat 1933-1935 pełnił funkcję redaktora działu literackiego w międzyszkolnym piśmie młodzieży gimnazjalnej “Kuźnia Młodych”. Debiutował na łamach tej gazetki poetycko i prozatorsko. Prowadził także „Poradnik literacki”, drukował recenzje i wywiady oraz nawiązał wiele znajomości z utalentowanym kolegami, m.in. Kazimierzem Brandysem i Tadeuszem Różewiczem. Maturę zdawał w 1936 roku z francuskiego, matematyki, fizyki i chemii. Było to dla niego tak duże przeżycie, że długo po zdaniu matury, miewał sny, że nie zdał. W 1937 roku rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. To w czasach studenckich wydał pierwszy tomik poetycki „Powrót Andersena”. W 1939 uzyskał absolutorium, a po wojnie w 1947 roku obronił pracę magisterską. W czasie okupacji, podobnie jak wielu innych mieszkańców Warszawy, był uczestnikiem powstania warszawskiego. Wspominał, że poznał trochę smak walki, był związany z powstańcami i czuł się jak jeden z nich, jednak nie miał broni i nie strzelał. Przeżycia wojenne i zniszczenie jego domu rodzinnego sprawiły, że postanowił zostać księdzem. O wstąpieniu do seminarium duchownego myślał już przed okupacją, jednak dopiero po upadku powstania dojrzał do tej decyzji.

Dorosłość

Śmierć

Zmarł 18 stycznia 2006 roku w Warszawie. Został pochowany w krypcie w Panteonie Wielkich Polaków, miejscu pochówku dla zasłużonych w Świątyni Opatrzności Bożej na Polach Wilanowskich. Stało się tak zgodnie z życzeniem prymasa Polski, kardynała Józefa Glempa, choć wbrew jego ostatniej woli, gdyż chciał być pochowany na warszawskich Powązkach.

Twórczość

Podczas uczęszczania do matematyczno-przyrodniczego gimnazjum w Warszawie Jan Twardowski dał się poznać jako publicysta i redaktor międzyszkolnej gazetki “Kuźnia Młodych” oraz jako wyborny poeta. Debiutował w 1937 roku tomikiem “Powrót Andersena”. Jego kolejny tomik “Wiersze” ukazał się pod koniec lat 50-tych. Rok 1970 był przełomowym w jego twórczości. Tomik “Znaki ufności” został przebojem wydawniczym, a Jan Twardowski zyskał uznanie w oczach czytelników, a także krytyków. Jego twórczość jest czymś prywatnym i osobistym. Mówi się, że jest to poezja franciszkańska, głosząca, że miłość do świata objawia się miłością do wszystkich stworzeń boskich, a każdego należy traktować z szacunkiem i miłością. Jest to także poezja prosta, zrozumiała dla zwykłego człowieka, ale również może być czytywana przez filozofów. Jak mówi Biblia, świat jawi się jako twór Boga, który nie jest idealny, gdyż człowiek nie żyje zgodnie z boskimi przykazaniami. Ksiądz Jan Twardowski porusza w swoich utworach tematy miłości, przyjaźni, bliskości, radości życia czy konieczności pogodzenia się z nieuchronną śmiercią. Jego wiersze szczególnie są związane z dzieciństwem, przepełnione radością i entuzjazmem. Jest w nich wiele dobrego humoru i żartów, czego dowodem jest wyjątkowe wyróżnienie dla ks. Jana Twardowskiego, które otrzymał od dzieci – Order uśmiechu.

• Sumienie ruszyło (1989, 1990)
• Tak ludzka (1990)
• Stukam do nieba (1990)
• Nie bój się kochać (1991)
• Niecodziennik (1991)
• Nie martw się (1992)
• Tyle jeszcze nadziei (1993)
• Krzyżyk na drogę (1993)
• Elementarz księdza Twardowskiego dla najmłodszego, średniaka i starszego (2000)
• Pogodne spojrzenie (2003)
• Mimo Wszystko (2003)

• Wiersze (1959, tom wydany wspólnie z książką poetycką ks. Pawła Heintscha)
• O spacerze po cmentarzu wojskowym (1968)
• Znaki ufności (1970)
• Zeszyt w kratkę (1973)
• Poezje wybrane (1979)
• Niebieskie okulary (1980)
• Rachunek dla dorosłego (1982)
• Który stwarzasz jagody (1984, 1988)
• Na osiołku (1986)
• Nie przyszedłem pana nawracać (1986)
• Patyki i patyczki (1988)

Ważniejsze utwory ks. Jana Twardowskiego

• W 2003 roku otrzymał Honorowe Obywatelstwo Tarnowskich Gór.
• Przez lata ks. Jan Twardowski miał zwyczaj, że o godzinie 15:00 siadał w przedsionku zakrystii kościoła Wizytek i czekał na tych, którzy chcieli z nim porozmawiać.
• Jest autorem słynnego zdania: Śpieszmy się kochać ludzi – tak szybko odchodzą.
• Został pośmiertnie odznaczony w 2006 roku Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
• Ks. Jan Twardowski jest laureatem takich nagród jak m.in: nagroda PEN Clubu im. Roberta Gravesa za całokształt twórczości, Dziecięca Nagroda Serca i Totus. Katolicki Uniwersytet Lubelski przyznał mu tytuł doktora honoris causa.
• Autor książki “Niecodzienne spotkania z księdzem Janem Twardowskim” Marian Schmidt mówił, że ks. Jan Twardowski nie miał w zwyczaju pisania kazań. Jego homilie były rodzajem filozoficznych rozważań, które tworzyły się podczas ich mówienia.

Ciekawostki

Cytaty

"Śpieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą."

“Samotny jest nie ten, od którego ludzie odeszli, a ten, który odszedł od ludzi.”

“W życiu jest najlepiej, kiedy jest nam dobrze i źle. Kiedy jest nam tylko dobrze – to niedobrze.”

Wykonanie

Gminna Biblioteka Publiczna w Pysznicy - Klaudia Sroka

• https://zyciorysy.info/jan-twardowski/
• https://culture.pl/pl/tworca/jan-twardowski
• https://www.filmweb.pl/person/Jan+Twardowski-1694611/trivia
• https://www.gosc.pl/doc/1784086.Ksiadz-ktory-wiersze-pisal
• https://posylamwas.wordpress.com/2012/02/05/jak-zostalem-ksiedzem/
• https://szkola25.pl/patron
• http://lubimyczytac.pl/
• https://pisarze.pl/2015/07/06/stanislaw-grabowski-kilka-uwag-do-wiersza-spieszmy-sie-ks-jana-twardowskiego/
• https://gazeta.us.edu.pl/node/189111

Źródła