układ rozrodczy kl 4

Układ rozrodczy

Żadna istota żywa nie może żyć wiecznie. Gdyby organizmy nie mogły się rozmnażać, ich liczba byłaby z biegiem czasu coraz mniejsza, co doprowadziłoby w końcu do tego, że życie na Ziemi przestałoby istnieć. Jaką rolę w wydawaniu na świat potomstwa odgrywają kobiety i mężczyźni?

Po co się rozmnażamy? Rozmnażanie umożliwia wydanie na świat potomstwa, a tym samym zachowanie istnienia gatunku. Odmienna budowa układu rozrodczego u obu płci – kobiety i mężczyzny – jest przystosowaniem do wypełnienia tego ważnego zadania. Do rozmnażania się służy układ rozrodczy.

Człowiek, podobnie jak inne ssaki, rozmnaża się płciowo. Oznacza to, że w procesie rozmnażania biorą udział specjalne komórki rozrodcze żeńskie oraz męskie. Są one wytwarzane w narządach wchodzących w skład układu rozrodczego. Męskie komórki rozrodcze, zwane plemnikami, charakteryzują się mikroskopijną wielkością i dużą ruchliwością. Żeńskie komórki rozrodcze – komórki jajowe – są znacznie większe od plemników (pojedynczą komórkę jajową można nawet zobaczyć przez lupę). Komórki żeńskie mają kształt kulisty i nie mogą się samodzielnie poruszać. .

Komórki jajowe to jedne z największych komórek wytwarzanych w ciałach organizmów żywych. Ich średnica u człowieka wynosi około 0,14 mm, u strusia mierzą one około 10 cm średnicy, a u niektórych rekinów nawet 22 cm.

Żeński układ rozrodczy składa się z dwóch jajników, dwóch jajowodów prowadzących do macicy oraz pochwy. Układ ten wytwarza komórki jajowe i to w nim dochodzi do zapłodnienia, wzrostu oraz rozwoju zarodka aż do momentu narodzin.

Komórki jajowe są produkowane w parzystych narządach zwanych jajnikami. Średnio co 28 dni w jednym z jajników dojrzewa jedna komórka jajowa. Jest ona uwalniana z jajnika i trafia do jajowodu – przewodu, przez który przedostaje się do macicy. Jeśli komórka jajowa napotka w jajowodzie plemniki, to dochodzi do połączenia z jednym z nich, czyli zapłodnienia. W macicy, której ściany są silnie umięśnione i rozciągliwe, rozwija się dziecko.W zapłodnieniu uczestniczy komórka jajowa i tylko jeden plemnik.

Uwolnienie komórki jajowej z jajnika to jajeczkowanie lub inaczej owulacja.

Kilka dni przed owulacją zwiększa się ukrwienie i grubość wewnętrznej ściany macicy. Jeżeli nie dojdzie do zapłodnienia, komórka jajowa obumiera, a wewnętrzna warstwa macicy złuszcza się i jest usuwana na zewnątrz organizmu. Procesowi temu towarzyszy krwawienie. Często określa się je krwawieniem miesięcznym, ale zwane jest też miesiączką lub menstruacją.

Pochwa jest umięśnionym i rozciągliwym przewodem, do którego dostają się plemniki w trakcie zbliżenia/kontaktu intymnego kobiety i mężczyzny, a także drogą, którą dziecko przychodzi na świat.

Męski układ rozrodczy ma za zadanie wytworzenie męskich komórek rozrodczych – plemników – oraz wprowadzenie ich do żeńskiego układu rozrodczego, gdzie dochodzi do zapłodnienia.

Plemniki są wytwarzane w parzystych, owalnych narządach – jądrach. Znajdują się one w ochronnym worku skórnym zwanym moszną lub workiem mosznowym. W ich wnętrzu codziennie produkowane są miliony plemników. Z jąder plemniki przedostają się poprzez długie, cienkie, elastyczne przewody, zwane nasieniowodami, do cewki moczowej, biegnącej wewnątrz prącia (penisa). Przez cewkę moczową zostają wydalone na zewnątrz organizmu mężczyzny.

Ważnymi narządami męskiego układu rozrodczego są też prostata, wytwarzająca substancje odżywiające plemniki, oraz pęcherzyk nasienny, w którym mogą być one gromadzone.

Człowiek rozmnaża się za pomocą komórek rozrodczych męskich (plemników) i żeńskich (komórek jajowych). Komórki jajowe produkowane są w jajnikach, a plemniki w jądrach. Narządami żeńskiego układu rozrodczego są: jajniki, jajowody, macica i pochwa. Narządami męskiego układu rozrodczego są: jądra, nasieniowody i prącie, w którym znajduje się cewka moczowa.

źródło: Platforma edukacyjna Ministerstwa Edukacji i Nauki

komórka jajowa inaczej jajo; komórka rozrodcza (płciowa) żeńska, służąca do rozmnażania płciowego, wytwarzana w żeńskich narządach rozrodczych – jajnikach plemnik komórka rozrodcza (płciowa) męska, służąca do rozmnażania płciowego, wytwarzana w męskich narządach rozrodczych – jądrach płeć zespół cech umożliwiających sklasyfikowanie organizmu jako męski lub żeński rozmnażanie płciowe rozmnażanie za pomocą komórek rozrodczych żeńskich i męskich ssaki zwierzęta, których potomstwo odżywia się mlekiem wytwarzanym przez matkę zapłodnienie połączenie się komórek płciowych (plemnika z komórką jajową)