Panna Nikt

Panna Nikt

spotkanie z filmem

Filmowe piegi Pana Kleksa zapraszają na

Scenariusz zajęć

Propozycja zajęć z filmem: klasy VII-VIII szkoły podstawowej

wprowadzenie

1

Na kolejnym slajdzie znajduje się filmowe wprowadzenie do filmu, można z niego skorzystać przed wspólnym oglądaniem.

2

wiadomości o filmie

Tutaj znajdzieci podstawowe informacje o filmie. Poznacie jego reżysera, scenarzystę i aktorów.

3

Ćwiczenia

Zapraszam was do twórczej pracy z różnymi wiadomościami i tematami związanymi z filmem.

4

ZOBACZENIEFILMU

Film Panna Nikt nie jest dostępny w dytrybucji VOD. Można zobaczyć go jedynie na projekcjach filmowych w kinach, prawa do filmu ma TVP.Pozostają też wydania DVD.

Panna Nikt

Wstęp

Informacje o filmie

Tytuł: Panna NiktRok produkcji: 1996Reżyser: Andrzej WajdaScenariusz: Radosław PiwowarskiAktorki: Anna Mucha, Anna Powierza, Anna Wielgucka

Reżyser

Scenariusz

Lokacje

Aktorki

fot. ITON

Reżyserii filmu podjął się Andrzej Wajda jeden z najbardziej znanych polskich reżyserów tworzących w Polsce od lat 50 XX wieku po początek XXI.. Tym bardziej może dziwić fakt, że taki twórca realizujący filmy dla dorosłej widowni zainteresował się reżyserią obrazu, którego scenariusz stanowiła książka dla młodzieży. Na zdjęciu poniżej widzimy Wajdę na planie filmu z książką "Panna Nikt" Tomasza Tryzyny. Wajda sam nie pisał scenariusza do filmu, ale świetnie znał książkę, która w latach '90 XX uznawana była przez Czesława Miłosza za najważniejszy debiut polskiej literatury dla młodego odbiorcy. Być może sama książka stała się główną motywacją do tego, by jej ekranizacji podjął się nie kto inny, jak tylko on? Nie wiadomo, co było ostateczną przyczyną podjęcia pracy nad tą adaptacją. W wypowiedziach dla prasy reżyser mówi: Jeśli mam zamiar robić filmy, nie mogę obawiać się tematu współczesnego a o tym właśnie opowiadała powieść Tryzyny, o współczesnej Polsce lat '90 i młodych ludziach, którym przyszło w niej żyć. fot. NINAO samym filmie po premierze w 1996 roku pisano różnie: Kino Wajdy jest specyficzne i operuje własnym językiem, dlatego Wajdowska "Panna Nikt" niewiele przypomina oryginał, dodatkowo reżyser zmienił zakończenie, przez co obraz ma całkowicie inną wymowę niż książka.[Gazeta Wyborcza] U Wajdy wolność jest pokusą, ukazaną z lękiem, jak w moralizującym kazaniu. Bohaterka nie ma innego wyjścia, jak wrócić do domu rodzinnego, gdzie po telewizji głośno mówi się pacierz i za karę dostaje od ojca pasem. Inaczej niż w książce, Marysia zostaje ocalona, ale nie wyciąga z przebytego doświadczenia żadnych wniosków. Wystarczy, że wróciła do domu; pozostaje jej posłuszeństwo jako jedyne wyjście – Tadeusz Sobolewski [Tygodnik Powszechny]. O samej książce zresztą też pisano różnie. Oprócz poparcia noblisty powieść wywołała spór krytycznoliteracki, zainicjowany pozytywnymi recenzjami opublikowanymi na łamach czasopism. Piotr Bratkowski w artykule Brzydkie kaczątko i martwy łabędź w "Gazecie Wyborczej" nazwał Pannę Nikt najciekawszym debiutem ostatnich lat i jedną z najważniejszych powieści polskich lat 90. Niedługo później pojawiły się głosy polemiczne. Dariusz Nowacki oskarżył Gazetę Wyborczą o akcję marketingową na rzecz książki, natomiast Kinga Dunin (w artykule Pies z Marysią tańcował) napisała, że powieść jest sprawna językowo i przyjemna w czytaniu, natomiast nie jest ani arcydziełem, ani powieścią postmodernistyczną. Andrzej Franaszek natomiast stwierdził, że utwór świadczy o słabej kondycji polskiej literatury i jest wypełniony stereotypami, sprawiającymi, że książka staje się śmieszna w sposób niezamierzony przez autora. Krzysztof Uniłowski z kolei zarzucił powieści, że przypomina umoralniającą pogadankę. Źródło: Przemysław Czapliński, Maciej Leciński, Eliza Szybowicz, Błażej Warkocki: Kalendarium życia literackiego 1976–2000. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2003, s. 442. W celach historycznych zapraszam też na stronę z wirtualnymi zdjęciami z premiery kinowej filmu w Świdnicy w 1996 roku. fot. Kazimierz Jurewicz fot. Kazimierz Jurewicz

Scenariusz na podstawie książki "Panna Nikt" wydanej w 1994 roku przygotował Radosław Piwowarski. Jak sam mówi wertował książkę Tomasza Tryzyny nieskończoną ilość razy. Chodził z nią po całym Wałbrzychu i budował topografię przestrzeni. Na tym jednak jego praca się skończyła. Po napisaniu scenariusza nie brał udziału w kręceniu materiału na planie filmowym. Sam Tryzyna też nie brał udziału w tworzeniu scenariusza. Piwowarski przed 1996 rokiem napisał scenariusz do kultowego filmu "Yesterday". Na zdjęciu poniżej widzicie go na planie filmu z aktorem grającym główną rolę fot. NINA Film "Yesterday" od początku budził emocje - wszak opowiadał o recepcji w Polsce lat 60. muzyki Beatlesów. Jego akcja rozgrywa się na prowincji, bohaterami zaś są licealiści, którzy tuż przed maturą wykonują piosenki sławnej czwórki z Liverpoolu. Temat zatem nawiązywał do powieści "Panna Nikt". Współpracę z Andrzejem Wajdą scenarzysta nawiązał będąc od 1974 roku członkiem Zespołu Filmowego X, kierowanego przez Andrzeja Wajdę. Tam Piwowarski uczestniczył w powstawaniu filmów, które współtworzyły nurt kina moralnego niepokoju. fot. PAP

Autor powieści Tomasz Tryzyna urodził się w Ostroszowicach niedaleko Bielawy (Dolny Śląsk). Mieszkał i uczył się w Świdnicy. fot. NINA Akcja książki i filmu rozgrywa się na Dolnym Śląsku. Lokacje filmowe były na terenie: Wałbrzycha (ulice: Długa i Zajączka, Szkoła Podstawowa Nr 22 przy ul. 11 listopada, Piaskowa Góra), góry Ślęży, Szczawna, Kotliny Krzeszowskiej i na stacji PKP Sobótka. Samo miasto odgrywa w filmie i w książce bardzo ważną rolę, jest nie tylko tłem dla akcji, ale gra jedną z postaci z jakimi bohaterka filmu Marysia - tworzy i buduje relacje.

Marysia - Anna Wierzbicka Ewa - Anna Powierza Kasia - Anna Mucha Anna Wierzbicka w 1997 roku na MFF w Berlinie otrzymała nagrodę -Wyróżnienie Specjalne Jury za obiecującą rolę młodej aktorki.

Tekst książki i film

Reżyser filmu Andrzej Wajda zmienił zakończenie filmu, jest inne niż to w powieści. Nie wiemy dlaczego. Być może znając tekst książki, łatwiej byłoby odpowiedzieć sobie na to pytanie. Na początku zatem polecam Wam przeczytanie książki. Można ją pobrać w pliku PDFZnając tekst można już inaczej, bardziej krytycznie spojrzeć na sam film.

Tekst i obraz filmowy

Spróbujcie znaleźć w filmie odpowiedniki treści w książce "Panna Nikt" na przykładzie tych 2 fragmentów:

Idę za mamusią i zasypuję motyką dołki z połówkami kartofli. Mamusia jest dobra.[...]Głuptaski. Nic nie wiedzą, że ich starsza siostrzyczka stała się właśnie kobietą. Jestem teraz jak mamusia. To Pan Bóg tak urządził z kobietami, żeby mogły rodzić dzieci, żeby ludzkość nie umarła.

1

1. Opiszcie w punktach jak wyglądała w filmie ta scena. 2. Porównajcie dialogi w filmie i we fragmencie książki. 3. Opiszcie scenografię: ubranie, miejsce. 4. Opiszcie jak oprócz głównej bohaterki wyglądają inne postaci. 5. Spróbujcie zanalizować jakie są ujęcia kamery, jakie plany filmowe. Wnioski: -czy to wszystko do siebie pasuje? -czy nawiązuje do treści, czy jest z nią sprzeczne? -czy czytając tekst macie podobne wyobrażenia jak te obrazy w filmie? 6. Czy jest coś, co zrobilibyście inaczej?

Tekst i obraz filmowy

Idziemy sobie powoli, mijamy Dom Książki. - Wstąpimy? - pyta Kasia. - Możemy - mówię. Wchodzimy. Ja zatrzymuję się przy drzwiach i oglądam książki leżące pod szybą. Kasia w głębi księgarni grzebie w tych wyłożonych na ladę. Kiwa na mnie palcem. Podchodzę. Pokazuje mi duży album i mówi: - Ja się zabiję. - Co się stało? - pytam. Kasia otwiera album. W środku kolorowe obrazki. - Popatrz - mówi Kasia z zachwytem. - Bardzo ładne - mówię. - Genialne - mówi Kasia. - Szkoda, że już nie mam forsy przy sobie. Cholera, szkoda. Kładzie album z powrotem na ladę. Patrzę na cenę. Trzy i poł tysiąca złotych. Ojej - mówię z żalem - po co myśmy jadły te lody i piły te soki... Akurat by ci starczyło. - Głupstwo - mówi Kasia. - Wiesz co, idź do tej dziewczyny i zapytaj, czy jest książka pod tytułem "Przeminęło z wiadrem"? - Dobrze - mówię, podchodzę do pani sprzedawczyni i pytam: - Przepraszam, czy jest książka pod tytułem "Przeminęło z wiadrem"?

2

Tekst i obraz filmowy

Co? - pyta pani. - "Przeminęło z wiadrem", czy jest? Pani śmieje się. Podchodzi do uchylonych drzwi na zaplecze i woła przez śmiech: - Zocha, tu jakaś dziewczynka pyta, czy jest "Przeminęło z wiadrem"! Zza drzwi dolatuje śmiech tamtej drugiej, niewidocznej pani. I słychać głos: - Powiedz jej, że było, ale przeminęło z wiatrem! Pani sprzedawczyni odchodzi od drzwi, rozkłada ręce i mówi do mnie: - Przeminęło z wiatrem. - To nie ma? - Nie ma - mówi pani i śmieje się. - Dziękuję - mówię i wracam do Kasi. Ale Kasi nigdzie nie ma. Wychodzę z księgarni. Na ulicy też jej nie ma. Poszła sobie? Dlaczego? Nie, jest. Stoi w bramie obok. Podchodzę. Ojej, ona ogląda ten album. Robi mi się gorąco ze strachu. Wzięła album i nie zapłaciła.

2

1. Opiszcie w punktach jak wyglądała w filmie ta scena. 2. Porównajcie dialogi w filmie i we fragmencie książki. 3. Opiszcie scenografię: ubranie, miejsce. 4. Opiszcie jak oprócz głównej bohaterki wyglądają inne postaci. 5. Spróbujcie zanalizować jakie są ujęcia kamery, jakie plany filmowe. Wnioski: -czy to wszystko do siebie pasuje? -czy nawiązuje do treści, czy jest z nią sprzeczne? -czy czytając tekst macie podobne wyobrażenia jak te obrazy w filmie? 6. Czy jest coś, co zrobilibyście inaczej?

Miasto gra w filmie

góra Ślęża

stacja PKP w Sokółce

Wałbrzych

góra Ślęża

Wałbrzych

Wałbrzych - szkoła podstawowa

W filmie gra też samo miasto. Miejscami - lokacjami, w których były plany filmowe to: Wałbrzych (ulice: Długa i Zajączka, Szkoła Podstawowa Nr 22 przy ul. 11 listopada, Piaskowa Góra), góra Ślęża, Szczawno, Kotlina Krzeszowska, Sobótka (stacja PKP). Zachęcam do zabawy polegającej na porównywaniu miejsc z filmu z miejscami z rzeczywistości. Zobaczcie, czy coś się zmienia między nimi, jakie są różnice, jakie podobieństwa?

Miasto gra w filmie

kopalnia

kopalnia

Wałbrzych

kaplica

Wałbrzych - panorama

kościół

Miasto gra w filmie

kopalnia

kopalnia

Wałbrzych

kaplica

Wałbrzych - panorama

kościół

W filmie gra też samo miasto. Miejscami - lokacjami, w których były plany filmowe to: Wałbrzych (ulice: Długa i Zajączka, Szkoła Podstawowa Nr 22 przy ul. 11 listopada, Piaskowa Góra), góra Ślęża, Szczawno, Kotlina Krzeszowska, Sobótka (stacja PKP). Zachęcam do zabawy polegającej na porównywaniu miejsc z filmu z miejscami z rzeczywistości. Zobaczcie, czy coś się zmienia między nimi, jakie są różnice, jakie podobieństwa?

Pisanie scenariusza na podstawie książki.Rozmowa z Radosławem Piwowarskim

Materiały dla edukatorek i edukatorów

Przygotowałam też dla Państwaanalizę kadrów filmowych, którą możnawykorzystać do pracy z filmem.Licencja dostępna jest na licencji:CC BY-NC-SA 4.0

Znajdą Państwo tutajodnośnik do źródeł, z których korzystałam tworząc ten edukacyjny materiał.

Materiały źródłowe

Informacje

Fotosy

Podstawa programowa

wiekklasa VII, VIII szkoły podstawowejprzedmiot/czas trwaniajęzyk polski, etyka 45 min

temat/podstawa programowa-fotografia współczesna -rola przyrody w filmach dla młodzieży na bazie książki Karoliny Kostyry Wiosenna bujność traw. Obrazy przyrody w filmach o dorastaniu język polski: -kształcenie literackie i kulturowe -interpretacja dzieła sztuki, rozwijanie zdolności dostrzegania wartości: prawdy, dobra, piękna, szacunku dla człowieka i kierowania się tymi wartościami

metody pracy na lekcji-praca z fotografią: analiza i interpretacja -praca z kadrami i fragmentami filmowymi: analiza i interpretacja -budowanie własnej wypowiedzi -praca z fragmentami filmowymi i fotosami uwagi: potrzebny dostęp do tablicy multimedialnej

Filmy

10 opracowanych tytułów

Prezentacje

10 prezentacji do wykorzystania na lekcjach

Materiały

do pobrania i korzystania na licencji CC BY-NC-SA 4.0

O projekcie

Zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Projekt Filmowe piegi Pana Kleksa jest poświęcony działaniom z zakresu edukacji filmowej. Realizuję go JA - Agata Hofelmajer-Roś jako autorską, niezależną, niekomercyjną inicjatywę twórczą dzięki wsparciu stypendialnemu z MKiDN.Strona projektu z materiałami:kinodzieci.info

Podstawa prawna

ięcej informacji o podstawie prawnej:https://www.legalnakultura.pl/pl/strefa-edukacji/strefa-dla-uczniow/warto-wiedziec/dozwolony-uzytek

Informacja o zasadach korzystania z materiałów umieszczonych w prezentacji

Projekt „Filmowe piegi Pana Kleksa” i jego efekt, tj. cykl prezentacji stworzonych z fragmentów polskich filmów i innych materiałów legalnie upublicznionych, opiera się na podstawie prawnej jaką jest prawo dozwolonego użytku oraz prawo cytatu (Art. 23-35 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Prezentacje są krytyczną analizą kina polskiego, mają walor edukacyjny, a przykłady funkcjonują jako unaocznienie wywodu, którego zasadniczą częścią jest możliwie kompleksowe, autorskie omówienie zaprezentowanego tematu. Autorka projektu nie pobiera wynagrodzenia z tytułu udostępniania treści w internecie.