Tekst ikoniczny - egzamin

tekst ikoniczny

na egzaminie ósmoklasisty

Co to jest tekst ikoniczny?

OBRAZ

RZEŹBA

PLAKAT

GRAFIKA

MEM

Tekst ikoniczny (graficzny) to w dużym uproszczeniu dzieło plastyczne.

OBRAZEK SATYRYCZNY

MURAL

INSTALACJA

IKONA

na co zwrócić uwagę,

1. Bardzo uważnie przeczytaj polecenie.

2. Podkreśl, co trzeba zrobić, np. sformułuj dwa argumenty,

3. Wyszukaj w grafice symbole, czyli te elementy, które mają więcej niż jedno znaczenie (dosłowne + metaforyczne- jak symbole w “Małym Księciu” czy “Latarniku”).

4. Nie rozpisuj się, odpowiadaj precyzyjne.

Tabliczka z napisem w języku rosyjskim – odwołanie do rusyfikacji, której byli poddawani polscy uczniowie w klerykowskim gimnazjum.

Biało-czerwone skrzydła – odniesienie do flagi biało-czerwonej; książka opowiada o Polakach w zaborze rosyjskim, wśród których byli tacy, którzy nie zapomnieli o swojej polskości, np. Bernard Zygier czy Anna Stogowska.

Chłopak objęty skrzydłami - Marcin, który w końcu stał się dojrzałym Polakiem - patriotą.

Dziewczyna patrząca wprost – to Biruta, która podkreślała swoją polskość, nie dała się zrusyfikować i nie musi się niczego wstydzić.

Uczeń w szkolnym mundurku – główny bohater uczęszczał do szkoły w Klerykowie.

Chłopak odwrócony tyłem – to Marcin Borowicz, który dał się częściowo zrusyfikować i teraz wstydzi się spojrzeć w oczy innym ludziom.

Zniszczony mur – może symbolizować niszczenie polskości, której jednak udaje się przetrwać mimo działań rusyfikacyjnych.

Chłopak i dziewczyna – to główni bohaterowie, czyli Marcin i Biruta – obejmują się, bo łączyło ich uczucie.

Element graficzny: napis „Dokąd zmierzasz, człowieku?”

Tytuł utworu: "Quo vadis"

Wyjaśnienie: Święty Piotr zapytał Chrystusa: „Quo vadis, Domine?” – Dokąd zmierzasz, Panie?

Element graficzny: Koloseum

Tytuł utworu: "Quo vadis"

Wyjaśnienie: miejsce igrzysk z udziałem chrześcijan/zabicie tura przez Ursusa

Element graficzny: książka A. Mickiewicza "Pan Tadeusz"

Tytuł utworu: "Latarnik"

Wyjaśnienie: Skawiński, główny bohater noweli, zaczytał się w książce Mickiewicza i zapomniał zapalić latarnię

Element graficzny: rycerz

Tytuł utworu: "Krzyżacy"

Wyjaśnienie: Zbyszko z Bogdańca stał się w czasie trwania akcji powieści rycerzem; polscy rycerze walczą przeciw Krzyżakom w bitwie pod Grunwaldem

Element graficzny: ryba

Tytuł utworu: "Quo vadis"

Wyjaśnienie: symbol chrześcijan prześladowanych w powieści przez Nerona; Ligia rysuje ten znak podczas pierwszego spotkania z Markiem

Element graficzny: słoń King

Tytuł utworu: "W pustyni i w puszczy"

Wyjaśnienie: Staś i Nel ocalili słonia

Element graficzny: latarnia

Tytuł utworu: "Latarnik"

Wyjaśnienie: miejsce zamieszkania i pracy Skawińskiego

Element graficzny: skrzypce

Tytuł utworu: "Janko Muzykant"

Wyjaśnienie: Główny bohater marzył, żeby grać na skrzypcach

Element graficzny: lew

Tytuł utworu: "Quo vadis"/"W pustyni i w puszczy"

Wyjaśnienie: lwy pożerały chrześcijan podczas igrzysk urządzonych przez Nerona/Staś zabił lwa

Element graficzny: armata

Tytuł utworu: "Potop"

Wyjaśnienie: Andrzej Kmicic zatkał lufę armaty i ocalił klasztor na Jasnej Górze.

Element graficzny: rydwan

Tytuł utworu: "Quo vadis"

Wyjaśnienie: Był to pojazd żołnierzy w starożytnym Rzymie.

Krzyże - symbolizują miejsce wydarzeń, czyli cmentarz

Sowa - duch kobiety, której Widmo za życia nie udzielił pomocy, wygnał ją na mróz i zamarzła wraz ze swoim dzieckiem

Zamknięte oczy Widma - oznaczają, że musiał uciekać przed światłem słonecznym

Widmo Złego Pana - jeden z duchów, który przybywa na obrzęd dziadów, dawny właściciel wioski oprawca kruka i sowy

Kruk - za życia ofiara Widma (był chłopakiem, którego kazał wychłostać za kradzież jabłek), po śmierci mści się na swoim oprawcy

Z okazji Światowego Dnia Książki jedna z firm produkujących gadżety reklamowe przygotowała kolekcję koszulek okolicznościowych, inspirowaną twórczością wybitnych polskich pisarzy. Poniżej znajduje się projekt jednego z takich

Element graficzny: anioł

Tytuł książki: "Dziady" cz. II

Wyjaśnienie: jako pierwsze na obrzęd dziadów przybywają aniołki dzieci - Józia i Rózi

Element graficzny: krzyż

Tytuł książki: "Dziady" cz. II

Wyjaśnienie: krzyżem odstraszano duchy na uroczystości dziadów, kiedy już udzielono im pomocy

Element graficzny: niedźwiedź

Tytuł książki: "Pan Tadeusz"

Wyjaśnienie: polowanie na niedźwiedzia, podczas którego ksiądz Robak zabija go celnym strzałem

Element graficzny: mrówka

Tytuł książki: "Pan Tadeusz"

Wyjaśnienie: Telimenę obeszły mrówki w "świątyni dumania"

Element graficzny: klucz

Tytuł książki: "Pan Tadeusz"

Wyjaśnienie: Gerwazy Rębajło był klucznikiem zmarłego hrabiego Horeszki, chodzi z pękiem kluczy przy pasie.

Element graficzny: koń

Tytuł książki: "Śmierć Pułkownika"

Wyjaśnienie: Umierająca Emilia Plater przed śmiercią chciała się pożegnać ze swoim koniem.

Element graficzny: armata

Tytuł książki: "Reduta Ordona"

Wyjaśnienie: symbol walki z Moskalami podczas powstania listopadowego

Element graficzny: strzelba

Tytuł książki: "Świtezianka"

Wyjaśnienie: jednym z bohaterów jest strzelec - ukochany tytułowej Świtezianki

Element graficzny: księżyc

Tytuł książki: "Świtezianka"

Wyjaśnienie: kochankowie spotykali się przy świetle księżyca

Element graficzny: dzwon

Tytuł książki: "Śmierć Pułkownika"

Wyjaśnienie: po śmierci Emilii Plater biły dzwony

Caspar David Friedrich, Wędrowiec nad morzem mgły, 1818

1. Zastanów się, jaki problem ukazany został w noweli.

2. Postaw tezę: Problem, który porusza "Latarnik" to...

3. Sformułuj dwa argumenty, w których porównasz sytuację Skawińskiego i wędrowca z obrazu Friedricha.

"Latarnik" Henryka Sienkiewicza porusza problem tułactwa i szukania własnego miejsca w życiu. Obraz podejmuje ten sam temat. Skawiński po przymusowej emigracji tułał się przez 40 lat po całym świecie, bohater obrazu Friedricha również jest wędrowcem, na co wskazuje tytuł. Obaj są też samotnikami, Skawiński nigdy nie założył rodziny, nawet w Aspinwall lubił spędzać czas samotnie, unikał ludzi, podobnie jak wędrowiec z obrazu - również stoi sam, nikt nie towarzyszy mu w podróży.

bohater:

Do którego bohatera z lektury obowiązkowej porównałbyś tytułowego Skąpca z obrazu Tadeusza Makowskiego? Podaj tytuł książki oraz jej bohatera. Uzasadnij swój wybór.

BOHATER: Ebenezer Scrooge

TYTUŁ: "Opowieść wigilijna"

UZASADNIENIE: Scrooge przypomina skąpca z obrazu Makowskiego, ponieważ tak jak on wciąż liczył pieniądze i nie chciał się nimi z nikim dzielić (nawet z potrzebującymi). Kiedy przyszli do niego ludzie zbierający pieniądze dla ludzi w przytułkach, Scrooge nie tylko odmówił wpłaty, ale również wyraził swoją opinię, że biedacy są niepotrzebni w społeczeństwie i powinni umrzeć.

Zastanów się, który bohater literacki również był skąpcem.

Oprócz uzasadnienia przywołaj konkretne wydarzenie z lektury, w którym ta cecha się uwidoczniła.

bohater:

Do którego bohatera z lektury obowiązkowej porównałbyś kota z obrazka? Podaj tytuł książki oraz jej bohatera. Uzasadnij swój wybór. W uzasadnieniu przywołaj sytuację

Który bohater ma wysokie mniemanie o sobie?

Albo bohater której lektury pragnie "być" lwem?

BOHATER: Józef Papkin

TYTUŁ: "Zemsta"

UZASADNIENIE: Kot z obrazka przypomina Papkin. Bohater tak samo jak kot postrzegał siebie jako mężnego, odważnego rycerza, a tak naprawdę był tchórzliwy. Doskonale obrazuje to scena bójki przy murze, kiedy to Papkin przestraszył się i schował, dopiero kiedy wszyscy się rozeszli, udawał dzielnego.

Papkin przedstawiał się jako "Lew Północy", co też może budzić skojarzenie z obrazkiem.

Obejrzyj umieszczone poniżej zdjęcie gobelinu Krystyny Czarnockiej, a następnie wykonaj zadanie.

Krystyna Czarnocka, Treny (gobelin), http://cyfrowyczarnolas.pl

Z którym twórcą literatury związany jest gobelin?

Czytaj uważnie przypisy i podpisy pod zdjęciami!

Gobelin związany jest z twórczością Jana Kochanowskiego.

Portret trumienny dziewczynki - bohaterką trenów jest Urszulka, zmarła córka poety.

Drzewo bez liści - po śmierci córki w życiu Kochanowskiego oraz w rodzinnym domu zapanował smutek (jesień, czyli pora roku, kiedy spadają liście z drzew też kojarzy się ze smutkiem i obumieraniem przyrody)

Kruk - symbol śmierci. Treny Kochanowskiego to utwory poruszające temat śmierci dziecka.

Lutnia - symbol natchnienia poetyckiego. Gdyby nie śmierć Urszuli, Kochanowski nie napisałby cyklu utworów, które stały arcydziełem.

jaka to lektura?

Wyjaśnij związek podanych ikonek z lekturą, którą wskazałeś.

angielska gitara - atrybut Papkina, akompaniował sobie, śpiewając piosenkę o kotku

dziura w murze - przedmiot sporu Cześnika i Rejenta

obrączki - utwór kończy się ślubem Klary i Wacława

list - Cześnik dyktował list Dyndalskiemu w imieniu Klary

"Zemsta" Aleksander Fredro

jaka to lektura?

Wyjaśnij związek podanych ikonek z lekturą, którą wskazałeś.

"Quo vadis" Henryk Sienkiewicz

lira - grał na niej Neron

tur - pokonał go Ursus podczas igrzysk w Koloseum

złamana ręka - Winicjuszowi rękę złamał Ursus, kiedy Marek wraz z Krotonem zaatakowali opiekuna Ligii

fontanna - kąpała się w niej Ligia, kiedy Winicjusz zobaczył ją po raz pierwszy

jaka to lektura?

Wyjaśnij związek podanych ikonek z lekturą, którą wskazałeś.

"Żona modna" Ignacy Krasicki

fajerwerki - żona urządziła przyjęcie z fajerwerkami

powóz - żona domagała się karety na resorach

bagaże - żona podczas przeprowadzki do domu Piotra zabrała ze sobą mnóstwo rzeczy

stodoła - podczas przyjęcia zapłonęła stodoła

Dziękuję