INNY ŚWIAT LEKCJA 2

Obozowa rzeczywistość „Innego świata”

Ala Krawczyk

Po dzisiejszej lekcji powinieneś:

1. wymienić funkcje obozów,2. omówić obozową hierarchię,3. zaprezentować obozową topografię,4. omówić, w jaki sposób i po co zniewalano ludzki umysł,5. zaprezentować dramatyzm życia w obozie,6. wskazać pozory normalnosci w łagrze.

GUŁAGIsowieckie obozy pracy przymusowej

Aleksander SołżenicynArchipelag Gułag

Eliminowały ze społeczeństwa jednostki „szkodliwe” lub „wrogie”, które poddawano procesowi resocjalizacji (wpojenie norm moralności socjalistycznej). W istocie więzień przekonywał się o bezcelowości oporu. Dostarczały tanią siłę roboczą (Sołżenicyn w „Archipelagu Gułag” zauważa, że fala aresztowań nasilała się, gdy władze przystępowały do realizacji którejś z gigantycznych inwestycji przemysłowych. Utrzymywały monopol władzy komunistycznego państwa poprzez zastraszenie „niepokornych”.

Obozy sowieckie spełniały trzy funkcje:

Kategorie więźniów. Hierarchia w łagrze

W powieści dominuje narracja personalna, prowadzona z punktu widzenia głównego bohatera i narratora w jednej osobie, czyli Józia (który, jak wiemy, pełni również rolę port parole autora). Narrator snuje na poły realistyczną, a na poły fantastyczną opowieść, którą przerywa nieustannie własnymi komentarzami i dygresjami o charakterze autotematycznym oraz egzystencjalnym.

Polityczni (biełoruczki)

• Polityczni (biełoruczki) – osoby skazane za przestępstwa polityczne, będące na najgorszej pozycji. Strażnicy stosowali w stosunku do nich najgorsze kary.

Bytowicy

Urkowie

Iteerowcy

Nacmani

Kurzy ślepcy

Ludzie z „trupiarni”

Obozowa topografia...

Barak chudożestwiennoj samodjejatjelnosti

Barak pieriesylny

Barak techniczny

Dom swidanij

Trupiarnia

Izolator

Biblioteka obozowa

Lazariet

Jak zniewalano ludzki umysł?

Celem sowieckiej procedury śledczej było doprowadzenie do totalnej dezintegracji osobowości więźnia. Najwyższym stadium tego procesu była tzw. Wielka Przemiana – zabicie ducha wolności, ludzkich odruchów wobec innych, a tym samym doprowadzenie człowieka do takiego stanu psychicznego, w którym biernie przyjmował to, co się wokół niego działo.

Zniewolenie umysłów pozwala wychować niewolników, których można wykorzystać nie tylko do pracy, ale także do zniewalania następnych pokoleń. W taki sposób ustrój totalitarny dąży do panowania nad światem. Jego istotą jest podporządkowanie sobie całego człowieka i całego społeczeństwa.W tym schizofrenicznym świecie człowiek jest zdegradowany, staje się przedmiotem w rękach władzy.

Jaki jest cel Wielkiej Przemiany?

OBOZOWE "ZMORY"

GŁÓD

ŚMIERĆ

CHOROBY

PRACA

(...) prawdziwy głód jest wtedy, gdy na drugiego człowieka patrzy się jak na obiekt do zjedzenia.W obliczu głodu nawet śnieg nabierał stałej konsystencji: można go było jeść jak kaszę”. Głód, głód...Potworne uczucie zamieniające się w końcu w abstrakcyjną ideę, w majaki senne, podsycane coraz słabiej gorączką istnienia. Ciało przypomina przegrzaną maszynę, pracującą na zwiększonych obrotach i zmniejszonym paliwie zwłaszcza, gdy w okresach przesilenia zwiotczałe ręce i nogi upodobniają się do starganych pasów transmisyjnych

GŁÓD

Przyczyny chorób w łagrze:- niewłaściwe odżywiayie więźniów, - nadmierny wysiłek fizyczny, - wycieńczenie organizmu- trudne warunki klimatyczne i niedostosowana do nich odzież - złe warunki mieszkaniowe (baraki).

Obozowe choroby to:

CHOROBY

awitaminoza, cynga, szkorbut , „kurza ślepota, pelagra, opuchlizna głodowa, obłęd głodowy

Każdego z nas porażała świadomość, że tuż obok leżą ludzie tak samo bezbronni i wystawieni na podstępny cios wroga.” Była anonimowa. Nikt naprawdę nie wiedział, gdzie grzebie się zmarłych. (...) obóz sowiecki pozbawił miliony swych ofiar jedynego przywileju, jaki dany jest każdej śmierci – jawności – i jedynego pragnienia, jakie odczuwa podświadomie każdy człowiek – przetrwania w pamięci innych.

ŚMIERĆ

(...) badanie lekarskie zaszczycał bowiem niekiedy swą obecnością naczelnik oddziału jercewskiego, Samsonow, i z uśmiechem zadowolenia dotykał bicepsów, ramion i pleców nowo przybyłych więźniów”. Ta scena do złudzenia przypomina scenę z handlu niewolnikami, traktowanie ciała więźniów jako towaru, który ma przynieść konkretne korzyści materialne.

PRACA

POZORY NORMALNOŚCI W OBOZIE

- widzenie z kimś z rodziny,- raz na dekadę był dzień wolny od pracy,- więźniowie mogli otrzymywać listy bez ograniczeń, jednak wysyłać mogli jeden na miesiąc,- ksiądz dawal rozgrzeszenie i spowiadal za 200 g. chleba; - kobiety chciały zachodzić w ciążę, żeby moc przebywać w szpitalu; - kąpiel raz na 3 tygodnie.

realia obozu sowieckiego -podsumowanie

selekcja i niszczenie słabszych (klasyfikacja więźniów według kotłów)

śmierć - wciąż obecna i stanowiąca cały proces: od chorób, głodu, męki psychicznej po koniec życia

samobójstwo staje się aktem wolności i stanowienia o sobie

wzajemna nieufność i powszechne donosicielstwo

katorżnicza praca

sponiewieranie ciała ludzkiego: odmrożenia, wypadanie zębów i włosów, kurza ślepota

absolutna zmiana znaczeń wartości, takich jak: miłość, wolność, miłość fizyczna, macierzyństwo

wyższość więźniów przestępczych (urków) nad politycznymi

Praca domowa

W powieści dominuje narracja personalna, prowadzona z punktu widzenia głównego bohatera i narratora w jednej osobie, czyli Józia (który, jak wiemy, pełni również rolę port parole autora). Narrator snuje na poły realistyczną, a na poły fantastyczną opowieść, którą przerywa nieustannie własnymi komentarzami i dygresjami o charakterze autotematycznym oraz egzystencjalnym.

1. Zapamietaj jak najwięcej wiadomości z dziesiejszej lekcji.

2. Przejrzyj raz jeszcze treść lektury i przygotuj na kolejną lekcję przykłady postaw heroicznych.

Pytaj, jeśli czegoś nie zrozumiałeś!