RODZINA WYRAZÓW / 2020

Rodzina wyrazów

Inspiracja: Natalia Adamiec, AnetaModernizacja: Mirosława Skalna

Rodzina wyrazów

Wyrazy też mają swoje rodziny. Rodzinę wyrazów tworzą wyrazy mające wspólny rdzeń, czyli wywodzących się od jednego wyrazu podstawowego. Taką grupą jest np.: dom, domowy, domownik, domek, domeczek, domostwo, bezdomny, podomka, domofon. Rdzeniem w tym wypadku jest wyraz dom.

Rodzina wyrazów1. Rodzina wyrazów - grupa wyrazów, w których występuje wspólna cząstka (rdzeń) mająca określone znaczenie.2. Rdzeń - najmniejsza, niepodzielna podstawa słowotwórcza, która decyduje o znaczeniu wyrazu.3. W rdzeniu mogą wystąpić wymiany głosek, które nazywamy obocznościami. Rdzeń jednej rodziny wyrazów może mieć kilka wariantów.4. Rdzenie oboczne - różne warianty tego samego rdzenia.5. Wyraz pokrewny – każdy wyraz należący do danej rodziny wyrazów.Uwaga!!! wyraz pokrewny i wyraz pochodny to nie to samo.Wyraz pokrewny to każdy wyraz należący do danej rodziny wyrazów. A wyraz pochodny to wyraz utworzony od wyrazu podstawowego.6. Rodzinę wyrazów przedstawiamy na wykresie.

Przygotuj trzy schematy (ramki). Wśród poniższych wyrazów są trzy rodziny wyrazów. Odszukaj je i przedstaw za pomocą schematu jak na wzorze.

murarz, herbata, mur, bohaterka, herbatnik, herbaciany, murować, bohater, zamurować, bohaterski, herbatka, bohaterstwo

Praktyka czyni mistrza!

Wyszukaj w tekście trzy rodziny wyrazów. Wypisz je w zeszycie według wzoru:lot - lotnik, lotnisko,

W pewnym mieście stało dużo kolorowych domów. Pośród nich był mały domek Tomka. Tomek lubił swój mały domeczek. Praktycznie nie opuszczał swojego domostwa. Całymi dniami sprzątał dom. Nie cierpiał kurzu. Kiedy zobaczył, że pokoje są zakurzone, natychmiast odkurzał je odkurzaczem. Jego sąsiadem był cukiernik Julek. Miał on swoją cukiernię i sprzedawał w niej ciastka i cukierki. Na wystawie w jego cukierni stała piękna srebna cukiernica pełna cukru.

Wykonaj ćwiczenia w zeszycie.

Odszukaj wyrazy należące do jednej rodziny. Przepisz do zeszytu.

Odszukaj wyrazy należące do jednej rodziny. Przepisz do zeszytu.

Odszukaj wyrazy należące do jednej rodziny. Przepisz do zeszytu.

Odszukaj wyrazy należące do jednej rodziny. Przepisz do zeszytu.

W każdej grupie odszukaj wyrazy należące do jednej rodziny. Wybrane wyrazy wpisz do zeszytu.a) poświata, jasny, światło, lampa, żarówka, świecić, świeca, reflektor, oświatab) pojedynczo, jedynak, bliźniak, jednakowy, jeden, pojedynek, walka, konfliktc) słownik, przysłówek, zaimek, słowo, wyraz, dosłowny, przysłowie, powiedzenie

Zapisz w zeszycie wyrazy pokrewne będące wskazanymi częściami mowy. a) biały – …………… (czasownik), …………… (przysłówek) b) szkło - ……….…… (czasownik), …...……… (przymiotnik) c) piekarz - …….….. (czasownik), …….……… (rzeczownik) d) kasować - ……… (rzeczownik), ……………. (rzeczownik)

Sporządź w zeszycie wykresy przedstawiające podane rodziny wyrazów. Uwaga w każdej grupie jeden wyraz nie należy do rodziny. a) przepis, pisarz, napisać, pisarka, pisnąć, przepisać, napis, pisać, przepisowy b) przyrząd, rządzić, zarządzenie, rządowy, rząd, rządny, zarządzić, pożądać, zarządca