Kochanowski

opracowała J. Miller

poeta polskiego renesansu

Jan Kochanowski

trwa okres dworski

1563

śmierć córki Urszulki

1579

1559

ślub z Dorotą Podlodow-ską

ok. 1574

po śmierci matki dziedziczy Czarnolas

pobyt na książęcym dworze w Królewcu

1555

śmierć ojca

1547

1544

1584

śmierć poety w Lublinie

narodziny poety w Sycynie

1530

rozpoczęcie studiów

poeta polskiego renesansu

Jan Kochanowski

poeta polskiego renesansu

Jan Kochanowski

Jan Kochanowski t worzył Pieśni przez całe swoje życie, ale najwięcej z nich powstało w okresie dworskim. Po raz pierwszy całość wydano w 1586r. czyli po śmierci autora. Tom liczył 49 utworów podzielonych na 2 księgi. Do Pieśni zalicza się także napisane w okresie studiów: Pieśń Świętojańska o Sobótce oraz Czego chcesz od nas, Panie.

Czego chcesz od nas, Panie? (tekst)

związek z muzyką

gatunek literacki, należący do liryki

Co to jest pieśń?

Podmiot liryczny wypowiada się w imieniu zbiorowości - ludzi, którzy są Bogu wdzięczni za wszystkie łaski. Adresat - Bóg. Wiersz ma charakter modlitwy. Co człowiek może ofiarować Bogu w zamian? Wdzięczność, miłość. Jaki jest świat stworzony przez Boga? Piękny, harmonijny, doskonały. Czym kończy się wiersz? Prośbą o dalsze błogosławieństwo, długie życie i Bożą opieką. Wiersz jest sylabiczny, tzn. w każdym wersie ma tę samą liczbę sylab (13). Budowa regularna, rymy parzyste i dokładne.

GWO, klasa 7, s. 23.

Czego chcesz od nas, Panie? (tekst)

Praca z wierszem (str. 22)

zawiera puentę

Kochanowski tworzył fraszki przez około 20 lat, napisał ich ok. 300

krótki, zwykle żartobliwy wiersz (choć czasem dłuższy i refleksyjny)

wł. frasca – gałązka, drobiazg, bagatela, błahostka

gatunek literacki, należący do liryki

Co to jest fraszka?

Jan Kochanowski Fraszki, Księgi pierwsze Na gospodarza Posadziłeś mię wprawdzie nie nagorzej, Ale by trzeba mięsa dawać sporzej; Przed tobą widzę półmisków niemało, A mnie się ledwie polewki dostało. Diabłu się godzi takowa biesiada! Gościem czy świadkiem ja twego obiada!

Ani lepszego, Ani droższego; Bo dobre mienie, Perły, kamienie, Także wiek młody I dar urody, Mieśca wysokie, Władze szerokie Dobre są, ale — Gdy zdrowie w cale. Gdzie nie masz siły, I świat niemiły. Klinocie drogi, Mój dom ubogi Oddany tobie Ulubuj sobie!

Jan Kochanowski Fraszki, Księgi trzecie Na zdrowie Ślachetne zdrowie, Nikt się nie dowie, Jako smakujesz, Aż się zepsujesz. Tam człowiek prawie Widzi na jawie I sam to powie, Że nic nad zdrowie

Na starość Biedna starości, wszyscy cię żądamy, A kiedy przydziesz, to zaś narzekamy.

Jan Kochanowski Fraszki, Księgi pierwsze Na młodość Jakoby też rok bez wiosny mieć chcieli, Którzy chcą, żeby młodzi nie szaleli.

Przekonanie o sławie!

I wdarłem się na skałę pięknej Kaliopy, gdzie dotychmiast nie było znaku polskiej stopy

treny

Dla dociekliwych

psalmy

+info

+info

VS

Archaizmów

wiersze powstawały kilkaset lat temu, zatem język od tego czasu bardzo się zmienił...

Regularnej budowy

Jan Kochanowski wzorował się na antycznych ideałach

Motywów z biografii pisarza

Ukochana lipa poety, Czarnolas, śmierć córki

odwołań do Boga

Człowiek renesansu żyje w jedności z Bogiem

Czego możemy spodziewać się w utworach Jana Kochanowskiego?

Dziękuję!

Ludzkie przygody ludzkie noś