Ignacy Krasicki (Satyry)

Ignacy Krasicki

wychowawca społeczeństwa (1735 - 1801)

Obraz Bernado Bellotto zwanego Canaletto "Krakowskie Przedmieście w stronę Placu Zamkowego" - Warszawa, w której często bywał Ignacy Krasicki.

Życiorys Ignacego Krasickiego

Spis treści

Ignacy Krasicki urodził się 3 lutego 1735 roku w Dubiecku nad Sanem w zubożałej magnackiej rodzinie, która przeznaczyła go do stanu duchownego. Zmarł 14 marca 1801 roku w Berlinie. Uczył się we Lwowie, w Rzymie i w Warszawie, a wśród jego przyjaciół był m.in. Stanisław August. Późniejszy król uczynił swym kapelanem i współpracownikiem. Krasicki został kanonikiem kijowskim i przemyskim już w 1759 roku, a w 1763 roku sekretarzem prymasa Łubieńskiego. W 1766 roku został mianowany biskupem warmińskim, zyskując przez to również godność senatora. W 1772 roku, w wyniku pierwszego rozbioru Polski, został poddanym króla pruskiego. Nie zerwało to jednak jego związków z krajem. Artykuły Krasicki drukował m.in. w "Monitorze", którego był współwydawcą i redaktorem naczelnym.

Lista satyr

Co to jest satyra i czym różni się od innych gatunków?

Podejmowane tematy w twórczości

Najważniejsze cechy utworów

Problematyka i forma satyry "Pijaństwo"

Spis Treści

Problematyka i forma satyry "Świat zepsuty"

Bajki Ignacego Krasickiego

"Monachomachia" - poemat heroikomiczny

"Hymn do miłości ojczyzny"

Listy

Rola Krasickiego w epoce oświecenia

Autorzy

DO KRÓLA "Im wyżej, tym widoczniej..."1. ŚWIAT ZEPSUTY "Wolno szaleć młodzieży, wolno starym zwodzić..."2. ZŁOŚĆ UKRYTA I JAWNA "Łatwiej nie łgać poetom..."3. SZCZĘŚLIWOŚĆ FILUTÓW "Rok się skończył, winszować tej pory należy". 4. MARNOTRAWSTWO "Znałeś dawniej Wojciecha?" - "Któż nie znał! Co teraz..."5. OSZCZĘDNOŚĆ "Naucz, panie Aleksy, jak to zostać panem". 6. PIJAŃSTWO "Skąd idziesz?" - "Ledwo chodzę". - "Słabyś?" - "I jak jeszcze."

7. PRZESTROGA MŁODEMU "Wychodzisz na świat, Janie. Przy zaczęciu drogi..."8. ŻONA MODNA "A ponieważ dostałeś, coś tak drogo cenił..."9. ŻYCIE DWORSKIE "Joachimie! Już młodość porywcza uciekła..." 10. PAN NIEWART SŁUGI "I wziął tylko pięćdziesiąt". - "Wieleż miał wziąć?" - "Trzysta. 11. GRACZ "Słusznie niżnik czerwienny, a kinal z nazwiska"12. PALINODIA"Na co pisać satyry? Choć się złe zbyt wzniosło"

CZĘŚĆ PIERWSZA

1. POCHWAŁA MILCZENIA"Co nie jest do istności, co brak w liczby rzędzie".2. POCHWAŁA WIEKU "Lepiej teraz niż przedtem". - "Dlaczego?" - "Bo lepiej..."3. POCHWAŁA GŁUPSTWA "A ja mówię, że głupstwo niezłym jest podziałem.". 4. WZIĘTOŚĆ "Był niejakiś pan Łukasz, co chciał wiele dostać."5. CZŁOWIEK I ZWIERZ "Koń głupi". - "Nie koń". - "Osieł". - "Nie osieł, mój bracie."

6.KLATKI "Zgodzić przeciwne rzeczy cud, mówią, w naturze".7. MĘDREK "A to co za jegomość?" - "Jegomość dobrodziej..."8. MAŁŻEŃSTWO "Chcesz się żenić - winszuję, ale nie zazdroszczę..". 9. PODRÓŻ "Miał rozum w domu siedząc, kto się śmiał z podróży",

CZĘŚĆ DRUGA

W odrożnieniu od bajek, które przedstawiają wiele niesprawiedliwości, satyry mają wpisany w swoją istotę pewien optymizm.

Co to jest satyra i Czym różni się od innych gatunków ?

Głównym celem satyry jest naprawienie tego, co złe, czyli znajduje się tam założenie, że zmiana na lepsze jest możliwa.

Satyra powinna piętnować negatywne zjawiska społeczne, a nie konkretne osoby. Autor używa do tego potężnego narzędzia, jakim jest ośmieszenie i kpina.

Problematyka i forma satyry "Pijaństwo"

W satyrze “Pijaństwo” Ignacy Krasicki ukazuje mechanizm powstawania nałogu pijaństwa. Satyra ma formę dialogu pomiędzy alkoholikiem i jego znajomym. Pijak narzeka na zle samopoczucie spowodowane przedawkowaniem alkoholu. Opowiada, że nałóg rozpoczął się niewinnie. Okazją do sięgnięcia po alkohol były imieniny żony. Niestety, bohater wypił za dużo. Kolejnego dnia nie mógł sobie poradzić z kacem. Wizyta przyjaciół spowodowała, że znowu znalazł pretekst do wypicia. Podczas wspólnej zabawy z kolegami miał doskonały humor i czuł, że może “przenosić góry”, rozpierała go duma i chęć dominowania nad innymi. Niestety, podobnie też zachowywali się jego koledzy, w wyniku czego doszło do kłótni, a nawet do bójki. Następnego dnia po zabawie pozostały tylko “guzy i plastry”. Bohater skarżył się znajomemu na utratę zdrowia i krytykował pijaństwo. Kolega - narrator przyznał mu rację i wygłosił mowę na temat złych skutków pijaństwa i pochwały trzeźwości. Wydawało się, że pijak jest tego samego zdania. Okazało się jednak, że żegna on znajomego, ponieważ idzie “napić się wódki”. Satyra uczy więc, że przykre doświadczenia niczego pijaka nie nauczyły. Nie potrafi on zerwać z nałogiem, nie umie rozpocząć życia w trzeźwości. Wydaje się, że zrozumiał rady przyjaciela, który twierdził, że człowiek pijany przypomina “bezrozumne zwierzę”, a jednak myśli o alkoholu. Wydaje się, że sam odczuł nadwyrężenie zdrowia, utratę rozumu i pamięci. Z uwagą słuchał, że zrezygnowanie z picia wiąże się z trzeźwością umysłu, daje siły do pracy, pozwala zaoszczędzić pieniądze i być dobrym gospodarzem. A jednak… Wszystkie te argumenty wydają się niewystarczające. Pijak nie potrafi wyzwolić w sobie silnej woli i żyć w trzeźwości. Satyra napisana jest stylem humorystycznym, ale ma przygnębiającą wymowę. Człowiek nie potrafi wydobyć się z nałogu alkoholizmu, w jaki popadł.

Problematyka i forma satyry "Świat zepsuty"

"Świat zepsuty" to pierwsza satyra Ignacego Krasickiego umieszczona w zbiorze z roku 1779. Zanim poeta przystąpił w kolejnych utworach do krytyki poszczególnych społecznych zjawisk i ludzkich przywar, dał ogólny obraz społecznego zepsucia. Jak sugeruje tytuł, wiersz ukazuje czytelnikowi świat pogrążony w upadku moralnym.

Charakterystyczną cechą satyry "Świat zepsuty” jest nagromadzenie sarkastycznych pytań retorycznych, przy pomocy których podmiot liryczny puentuje zaobserwowany przez niego upadek moralny społeczeństwa. Pytając o zagubione wartości zwraca się bezpośrednio do konkretnych grup społecznych. Utwór zamyka metafora katastrofy morskiej - symbolu upadku moralnego i politycznego kraju.

Mająca niejako programowy charakter wobec innych utworów w zbiorku, satyra "Świat zepsuty" krytykuje wiele negatywnych zjawisk z czasów współczesnych poecie.

Bajki Ignacego Krasickiego

Zbiór wszystkich bajek

Cechy i rodzaje bajek

Morały wypływające z bajek Ignacego Krasickiego

Bajki - to utwory, w których Krasicki ukazuje prawdy uniwersalne. Niektóre z nich mają wymowę polityczną, inne są podobne do przypowieści. Bajki pisane są przeważnie wierszem. Cechą charakterystyczną jest ich konstrukcja często oparta na antytezach. Przykładowe antytezy to zestawienie dwóch przeciwstawnych wartości: dobro - zło, prawda - fałsz, siła - słabość. Ponadto Krasicki stosuje oszczędność słowa. Bohaterami bajek są przeważnie zwierzęta. Noszą one pewne stałe cechy. Każda bajka zawiera na końcu lub na początku pouczenie, czyli morał. Czasami jest on domyślny. Forma bajek - to najczęściej udramatyzowane historyjki. Ich celem jest przekazanie nauki moralnej. Poddają one najczęściej krytyce najpowszechniejsze wady ludzi, takie jak np. głupota, zarozumiałość, pycha i naiwność. Opis świata także jest bardzo oszczędnie skonstruowany, mimo to oddaje wiernie i doskonale jego prawdziwość. Bajki można nazwać małymi opowiastkami dydaktycznymi. Wyróżniamy bajki: - epigramatyczne - pozbawione akcji, jak np. "Ptaszki w klatce" - narracyjne - zawierające fabułę, jak np. "Kruk i lis".

1. "Ptaszki w klatce"

2. "Malarze"

3. "Kruk i lis"

4. "Szczur i kot"

5. "Lew i zwierzęta"

6. "Dewotka

7. "Jagnię i wilcy"

8. "Przyjaciele"

9. "Kałamarz i pióro"

10. "Wilk i owce"

"Malarze" – bohaterowie malują portrety, ale tylko jednemu z nich się dobrze powodzi. „Dlaczegóż los tak różny mieli ci malarze?” Odpowiedź jest bardzo prosta: „Piotr malował podobne, Jan piękniejsze twarze”. Morał: ludzie są łasi na komplementy, nie lubią znać prawdy o sobie, a ci, którzy tę prawdę mówią w oczy, nienajlepiej na tym wychodzą.

"Szczur i kot" – siedzący na ołtarzu kościelnym szczur chwalił się przed rodzeństwem: „Mnie to kadzą”. Był tak zadufanym w sobie, że nawet nie zauważył czyhających na niego niebezpieczeństw: „Wpadł kot z boku na niego, porwał i udusił”. Morał: pycha to zgubna cecha.

"Kruk i lis"- tym razem morał znajduje się na początku bajki: „Bywa często zwiedzionym, / Kto lubi być chwalonym”. Autor ośmiesza takie wady, jak: próżność, łatwowierność, zbytnia pewność siebie, brak krytycyzmu. (Z ich powodu kruk, który był chwalony przez sprytnego lisa, postanowił dać popis śpiewu i wypuścił z dzioba ser. Stracił smaczne jedzenie i ośmieszył się tylko nieudolnym krakaniem). Kruk jest tu alegorią głupoty i próżności; lis - sprytu.

"Dewotka"- autor bajki demaskuje fałszywą pobożność. Dewotka, wypowiadając ostatnie słowa modlitwy: „Ojcze nasz...”, bije swą służącą. Ostatni wers utworu jest błagalnym zwrotem do Boga o zachowanie przed udawaną pobożnością: „Uchowaj, Panie Boże, takiej pobożności!”. W tych słowach zawarta jest nauka: potępienie fałszu w uczuciach i poglądach (nie tylko religijnych).

"Lew i zwierzęta" - Morał z bajki jest dość oczywisty: nie należy się przechwalać, bo do prawdziwego znaczenia (w końcu lew jest królem) dochodzi się nie przez zbędne gadulstwo i samochwalstwo. Bajka przedstawia spotkanie wszystkich zwierząt na naradzie u lwa – stworzenia uznawanego powszechnie za ich króla. W trakcie owego spotkania rozpoczyna się dyskusja na temat: Która cecha jest u zwierząt najważniejsza? Pada wiele argumentów, ale każdy uczestnik dyskusji wychwala to, co jest charakterystyczne dla jego gatunku. Na koniec głos zabiera lew, który mówi: "Według mnie ten najlepszy, co się najmniej chwali."

"Wilk i owce". Morał: Głupotą jest nadmierna ufność. Na przykładzie wilka i owiec autor przedstawił problem współczesnego świata. Nie każdemu powinno się ufać, gdyż za wyrządzone dobro nie zawsze odpłacą nam tym samym. Żarłoczny wilk, chcąc upolować zwierzynę, wpadł w pułapkę. Zauważając owieczki, postanowił upiec dwie pieczenie na jednym ogniu - wydostać się z dołu za ich pomocą, a także zjeść pożywny posiłek. Owce uwierzyły przebiegłemu wilkowi i wydostały go z pułapki. Wówczas dopełnił się jego plan - zjadł wszystkie naiwne owce.

"Ptaszki w klatce" – młody czyżyk, urodzony w niewoli, nie ma żadnych pragnień, a stary, mimo wygód, płacze za utraconą wolnością. Pamięta wciąż, jaki był wtedy szczęśliwy. „Jam był wolny, dziś w klatce i dlatego płaczę”. Morał: wolność jest bezcenna.

"Kałamarz i pióro." Morał: „Wieleż takich na świecie piór i kałamarzów”. Krytyka: próżności, pustosłowia, bezpodstawnego chwalenia się. Bajka opisuje zwadę pióra z kałamarzem o to, kto jest autorem świeżo napisanej księgi. Przychodzi autor książki i wyśmiewa „bajarzów”, czyli przypisujące sobie cudze zasługi: pióro i kałamarz.

"Przyjaciele". Zajączek korzystając ze swobody skakał wesoło po łące. Miał tu wielu przyjaciół. Wszyscy zgodnie korzystali z zielonego pastwiska. Pewnego razu nasz bohater usłyszał nadchodzące z daleka odgłosy polowania. Przestraszony udał się do swoich przyjaciół, prosząc ich o pomoc w ucieczce. Niestety, wszędzie spotkał się z odmową. I w ten sposób "wśród serdecznych przyjaciół - psy zająca zjadły". Morał: autor podkreśla, że prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie, gdy potrzebujemy ich pomocy. Bliźnich poznajemy po ich czynach, a nie po pustych słowach. Pod postaciami zwierząt udających przyjaciół małego, naiwnego zajączka poeta ukazał takie wady, jak: tchórzostwo, wygodnictwo i brak odpowiedzialności.

"Jagnię i wilcy" – dwa wilki zdybały w lesie bezbronne jagnię. Gdy chciały je rozszarpać, zdążyło zapytać: „Jakim prawem?”. I otrzymało odpowiedź: „Smacznyś, słaby i w lesie”. Morał sformułowany jest na początku utworu: „Zawżdy znajdzie przyczynę, kto zdobyczy pragnie”. Każdy więc występek można usprawiedliwić, a prawo ustanawia silniejszy.

"Monachomachia" - poemat heroikomiczny

Poemat heroikomiczny to gatunek epicki, o charakterze komicznym, łączący powagę i podniosły styl wypowiedzi z błahym, niepoważnym tematem.  Wykorzystanie gatunku poematu heroikomicznego miało często na celu skupienie uwagi na przedstawianym problemie poprzez ośmieszenie go. Poemat heroikomiczny jako gatunek literacki pochodzi ze starożytnej Grecji. W literaturze polskiej poematy heroikomiczne pisał Ignacy Krasicki. Krasicki stał się propagatorem tej formy literackiej wypowiedzi wśród rodzimych literatów.

Najprościej mówiąc: poemat heroikomiczny to parodia eposu bohaterskiego. Parodia polega tu na połączeniu błahego tematu z wysokim stylem, bądź na odwrót: ważnego tematu z niskim stylem, następuje więc złamanie zasady decorum. (Decorum – zasada zgodności treści z formą. Polegała ona na odpowiednim dobraniu stylu pisania, słownictwa i składni do gatunku oraz tematyki dzieła). W "Monachomachii" Krasicki wykorzystał elementy budowy eposu, aby opowiedzieć o absurdalnej wojnie mnichów.

Treść

"Monachomachia" ukazuje krytycznie sposób życia oraz wojnę między przedstawicielami zakonów: karmelitów i dominikanów.

Tekst

Zarzuty stawiane duchowieństwu

Cechy "heroiczne"

Cechy "komiczne"

Monachomachia to dzieło, które w swoim czasie wywołało niemały skandal. Dla dzisiejszego czytelnika to po prostu zabawny utwór, kpiący z mniszych przywar, przede wszystkim zachwycający kunsztem poetyckich sformułowań, a nie oburzający treścią. Nieco inaczej zareagowali współcześni Krasickiemu. Poeta zresztą był świadomy prowokacyjnego charakteru swojego dzieła, Monachomachia ukazała się w roku 1778 anonimowo. Jednak Krasickiego zdradził charakterystyczny styl pisania, szybko rozpoznano w autorze Wojny mnichów biskupa warmińskiego. W głowach ówczesnych Sarmatów nie mieściło się to, że biskup może krytykować i ośmieszać zakony. Oburzenie pojawiało się również wśród badaczy literatury, którzy nie wnikali głęboko w atmosferę epoki. Krasicki zarzuca bowiem duchowieństwu lenistwo, zaniedbywanie obowiązków, ospałość, obżarstwo, egoizm, nieuctwo, prostactwo, pieniactwo, skłonność do popadania w konflikty, zacietrzewienie w walce. Już w pierwszych zdaniach Monachomachii autor pokazał dysproporcję między ilością klasztorów a ilością innych budowli w opisywanym miasteczku. Za szczególnie wrogie oświeceniowej myśli uważano zakony żebracze, które dzięki systemowi kultowemu oraz instytucji spowiedników miały duży wpływ na szlachtę, widziano w nich „bazę ideologiczną sarmatyzmu” – tak przecież ówcześnie tępionego. Zauważmy, że bohaterami Wojny Mnichów są właśnie dwa zakony żebracze: dominikanie i karmelici, choć - jak dowodzą badacze - w bitwie uczestniczą przedstawiciele również innych zgromadzeń. Najbardziej eksponowanym atrybutem duchownych jest kieliszek. „Przepija się” każde nowe wydarzenie. To wniesienie wielkiego kielicha budzi wśród kleru tak wielki respekt, że kończy ono zaciekłą bijatykę. Duchowieństwo zostało w poemacie ukazane jako przeciwieństwo potocznego wyobrażenia o świętym stanie. Mnisi to nierozumni próżniacy, pozbawieni wszelkich oczekiwanych od nich zalet. W zgromadzeniach brak spokoju, umiaru, prostoty, porządku. Poeta podkreśla w toku opowieści, jak wielkim trudem i łaską okupione są wszelkie - nawet te niekoniecznie pobożne – czynności, takie jak wypicie kielicha, wstanie z łóżka, itp. Z poematu w prosty sposób wynika, że święci bracia charakteryzują się przede wszystkim nieróbstwem, zamiłowaniem do jedzenia i picia, nieuctwem, popędliwością i łatwością w popadaniu w konflikty oraz zawziętością.

Osoba heroiczna to osoba odznaczająca się cechami: odważna, śmiała, dzielna, bohaterska.Heroizm – to zdolność dokonywania wielkich czynów przez bohaterów lub ludzi wyróżniających się wyjątkową świadomością swojej misji historycznej, często utożsamiany z męstwem. "Monachomachia" ma "heroiczną" formę, tzn. nawiązuje do epopei, poematu epickiego. Jest napisana poważnym, uroczystym stylem.

Komizm - to zespół cech jakiegoś obiektu, np. przedmiotu, osoby albo sytuacji czy zdarzenia, wywołujących wesołość i śmiech. Komizm polega na zaskoczeniu odbiorcy, który spodziewa się zupełnie czegoś innego. W "Monachomachii" występują różne rodzaje komizmu: - postaci, np. ojciec Gaudenty, ojciec Hiacynt - sytuacji, np. walka zakonników za pomocą butów i pasów - słowa, np. "Pijem my dobrze, ale lepiej oni".

"Hymn do miłości ojczyzny"

Muzyka

Tekst

Rola w epoce oświecenia

Problematyka hymnu

"Hymn do miłości ojczyzny" ma charakter uniwersalny. Ani jednym słowem nie mówi o Polsce, ale ujmuje w sposób klarowny istotę patriotyzmu.

Forma

Gatunek

Cechą hymnu jest liryczny charakter, wierszowana forma, poważny, uroczysty nastrój, staranny styl, ważna treść - patriotyzm.

Cechy klasyczne

Święta miłości kochanej ojczyzny, Czują cię tylko umysły poczciwe! Dla ciebie zjadłe smakują trucizny,Dla ciebie więzy, pęta niezelżywe. 5 Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny, Gnieździsz w umyśle rozkoszy prawdziwe, Byle cię można wspomóc, byle wspierać, Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.

"Hymn do miłości ojczyzny" Ignacego Krasickiego, napisany w 1774 roku, po I rozbiorze Polski, od razu stał się hymnem Szkoły Rycerskiej, założonej przez Stanisława Augusta Poniatowskiego.

"Hymn do miłości ojczyzny" zawiera cechy klasyczne, tj. jasność, zwięzłość stylu, klarowność, wyrazistość treści, oszczędność słowa, porządek w układzie myśli.

"Hymn do miłości ojczyzny" – to pierwszy utwór należący do polskiej liryki patriotycznej w czasie rozbiorów. Jest parafrazą "Pieśni do Doskonałości", napisanej przez Arystotelesa. Zawiera 8 wersów napisanych regularnym 11 - zgłoskowcem ze średniówką po 5. sylabie. Jest przykładem wiersza sylabicznego.

LISTY

DO KRÓLA - A czy godzi się spytać, najjaśniejszy panie?

DO KRZYSZTOFA SZEMBEKA, KOADIUTORA PŁOCKIEGO - Dzikość, zacny Krzysztofie, kto dobrze tłumaczy,

DO PAWŁA - Gdzie nie jest obowiązek, czy dobrze jest wierzyć?

PODRÓŻ PAŃSKA. DO KSIĘCIA STANISŁAWA PONIATOWSKIEGO - A najprzód, mości książę, trzeba o tym wiedzieć,

O OBOWIĄZKACH OBYWATELA. DO ANTONIEGO HRABI KRASICKIEGO - Bracie, którego nazwać miło mi jest bratem,

DO KSIĘDZA ADAMA NARUSZEWICZA KOADIUTORA SMOLEŃSKIEGO - Dzieje ludzkie złe, dobre, mądre albo głupie,

DO PANA RODKIEWICZA - Mości panie Rodkiewicz, miałeś wielką pracę,

DO PANA LUCIŃSKIEGO - Na garcu zasadzony i kwarcie, i flaszy.

podejmowane Tematy

W swojej twórczości Krasicki krytykował Sarmatów, ich egoizm, pijaństwo, wygórowane mniemanie o sobie, grubiaństwo, zacofanie i ciemnotę, brak ogłady, brak wiedzy o świecie. Posługiwał się wyolbrzymieniami, kpił z ludzkich wad, a nie konkretnych osób. Był złośliwy i szyderczy. Wpisał się w nurt reformatorski polskiej literatury oświeceniowej - dążył do zmiany społeczeństwa. Zwracał uwagę na powolny upadek państwa polskiego. Marzył o idealnym państwie, sprawiedliwym i dostanim.

Tematy podejmowane przez Krasickiego zazwyczaj dotyczyły ludzkich problemów, np. pijaństwa, małżeństwa, relacji między rodzicami i dziećmi, brutalnych praw rządzących światem. Krytykował też ludzkie zachowania. Chciał pokazać czytelnikom zło świata w prosty i zrozumiały sposób. Dążył do wychowania społeczeństwa.

Przykłady w jego dziełach

Problemy zawarte w utworach Ignacego Krasickiego: - krytyka szlachty sarmackiej atakującej króla (satyra "Do króla"), - krytyka mody cudzoziemskiej goszczącej na dworach polskich, a także sarmackiego ograniczenia (satyra "Żona modna"), - krytyka braku szacunku młodych wobec starszych (satyra "Świat zepsuty"), - krytyka nieumiejętności zerwania z nałogiem pijaństwa (satyra "Pijaństwo"), - krytyka niewłaściwego trybu życia duchowieństwa, a także pochwała kobiet (poemat heroikomiczny "Myszeida"), - wizja idealnego państwa (powieść "Pan Podstoli").

1. Krytyka ludzkich wadnp. ,,Świat zepsuty"2. Skutki nałogu pijaństwanp. ,,Pijaństwo"3. Krytyka ślepego podążania za modąnp. ,,Żona modna"4. Krytyka chciwościnp. ,,Żona modna"5. Patriotyzmnp. ,,Hymn do miłości ojczyzny"6.Krytyka pychynp. ,,Kruk i lis"7. Prawda trudna do zniesienianp. ,,Malarze"8. Wizja szcęśliwego państwanp. ,,Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki''9. Krytyka wad duchowieństwanp. ,,Monachomachia"

Święta miłości kochanej ojczyzny, Czują cię tylko umysły poczciwe! Dla ciebie zjadłe smakują trucizny,Dla ciebie więzy, pęta niezelżywe. 5Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny, Gnieździsz w umyśle rozkoszy prawdziwe, Byle cię można wspomóc, byle wspierać, Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.

Bywa często zwiedzionym,Kto lubi być chwalonym.Kruk miał w pysku ser ogromny;Lis, niby skromny,Przyszedł do niego i rzekł: «Miły bracie,Nie mogę się nacieszyć, kiedy patrzę na cię!Cóż to za oczy!Ich blask aż mroczy!Czyż można dostaćTakową postać?A pióra jakie!Szklniące, jednakie.A jeśli nie jestem w błędzie,Pewnie i głos śliczny będzie.»Więc kruk w kantaty; skoro pysk rozdziawił,Ser wypadł, lis go porwał i kruka zostawił.

Dwaj portretów malarze słynęli przed laty:Piotr dobry, a ubogi, Jan zły, a bogaty.Piotr malował wybornie, a głód go uciskał,Jan mało i źle robił, więcej jednak zyskał.Dlaczegóż los tak różny mieli ci malarze?Piotr malował podobne, Jan piękniejsze twarze.

Najważniejsze cechy utwrów

Ignacy Krasicki pisał : bajki, przypowieści, satyry, hymny, poematy heroikomiczne, powieści. Cechy charakterystyczne jego twórczości to: doskonały warsztat językowy, prosty, jasny, komunikatywny język, umiejetność mówienia o trudnych sprawach w humorystyczny sposób.Poeta tworzył utwory o charakterze dydaktycznym:- w bajkach ukazywał prawdy moralne w sposób alegoryczny,- w satyrach piętnował negatywne zjawiska społeczne,- w powieściach przedstawiał wzory postaw obywatelskich.

- komizm, - dydaktyzm, - obiektywizm, - łączenie spraw poważnych z humorem, - umiejętność dostrzegania istotnych problemów, - krytyczne sądy wobec zjawisk szkodliwych społecznie

Rola Krasickiego w epoce oświecenia :

1. Uczestnictwo w obiadach czwartkowych

2. Kierowanie "Monitorem"

Obiady czwartkowePierwsze spotkania odbyły się w 1770 r. i były kontynuacją zebrań o podobnym charakterze, organizowanych przez Adama Kazimierza Czartoryskiego w Pałacu Błękitnym w początkowym okresie panowania Stanisława Augusta. Obiady czwartkowe organizowane były regularnie co tydzień i trwały od 3 do 4 godzin. Przeważnie odbywały się na Zamku Królewskim.Krasicki, poddany pruski, rzadko gościł na obiadach czwartkowych tylko z okazji kolejnych pobytów w kraju.Jak podaje tradycja, w czasie „uczonych obiadów" ulubioną formą rozrywek literackichbyły tzw. wiersze desertowe, swawolne, nieraz obsceniczne, wytwory muzy anakreontycznej, rokokowej. W 1780 r. Ignacy Krasicki przyjechał z Lidzbarka Warmińskiego do Warszawy, przywożąc ze sobą manuskrypt jednej z pierwszych polskich encyklopedii – "Zbioru potrzebniejszych wiadomości". Zaprezentował go uczestnikom obiadów, którzy omówili zawartość tej publikacji, a także wnieśli udoskonalenia oraz poruszyli problematykę wydawniczą. Obiady czwartkowe trwały około 18 lat.

"A uczone obiady? Znasz to może imię, Gdzie połowa nie gada, a połowa drzymie; W których Król wszystkie musi zastąpić ekspensa: Dowcipu, wiadomości i wina, i mięsa". (złośliwy wiersz Kajetana Węgierskiego o obiadach)

Kierowanie "Monitorem": „Monitor” został założony w marcu 1765 roku przez Ignacego Krasickiego, Adama Kazimierza Czartoryskiego i Franciszka Bohomolca, przy finansowym i moralnym wsparciu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Czasopismo służyło propagowaniu idei obozu reformatorskiego. Wydawano je w latach 1765-1785 w drukarni królewskiej.

Oparty na angielskim pierwowzorze („The Spectator”), "Monitor" redagowany był w duchu racjonalizmu i tolerancji religijnej. Poruszano w nim aktualne tematy związane z życiem społecznym, politycznym i kulturalnym. Celem pisma była poprawa obyczajów społeczeństwa. Do najczęściej krytykowanych zachowań należały: pijaństwo, gra w karty, próżniactwo, fanatyzm religijny, częste i bezsensowne pojedynki, pieniactwo, okrucieństwo wobec chłopów, bezkrytyczna moda na cudzoziemszczyznę oraz tzw. modnisiostwo. W ten sposób „Monitor” utrwalił negatywny obraz epoki saskiej i sarmatyzmu. Jednocześnie starano się propagować nowy wzór osobowy – oświeconego szlachcica, wykształconego, zaangażowanego, świadomie dbającego o dobro swojego kraju.

„Monitor”, szczególnie w latach 1765-1767, kiedy redaktorem był Ignacy Krasicki, pełnił funkcję organu oświeceniowej reformy państwa.

Źródła :

https://literat.ug.edu.pl/satyry/index.htm

Zeszyt do języka polskiego

https://klp.pl/krasicki/a-5991.html

https://klp.pl/krasicki/a-6006.html

https://www.bryk.pl/wypracowania/jezyk-polski/lektury/20552-najwazniejsze-i-glowne-problemy-poruszone-w-tworczosci-ignacego-krasickiego-charakterystyka-jednego-wybranego-gatunku-literackiego-uprawianego-przez-ignacego-krasickiego.html

https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/bajki-i-przypowiesci.pdf

https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/monachomachia.html

https://klp.pl/krasicki/a-7719.html

https://pl.wikipedia.org/wiki/Heroizm

https://www.bryk.pl/wypracowania/jezyk-polski/materialy-do-matury/1010408-poemat-heroikomiczny-definicja-i-przyklady.html

https://www.youtube.com/watch?v=dj7_4iFUHas

https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/hymn-do-milosci-ojczyzny.html

https://literat.ug.edu.pl/satyry/023.htm

https://literat.ug.edu.pl/satyry/024.htm

https://literat.ug.edu.pl/satyry/025.htm

https://literat.ug.edu.pl/satyry/026.htm

https://literat.ug.edu.pl/satyry/027.htm

https://literat.ug.edu.pl/satyry/028.htm

https://literat.ug.edu.pl/satyry/029.htm

https://literat.ug.edu.pl/satyry/030.htm

https://www.bryk.pl/wypracowania/jezyk-polski/lektury/20552-najwazniejsze-i-glowne-problemy-poruszone-w-tworczosci-ignacego-krasickiego-charakterystyka-jednego-wybranego-gatunku-literackiego-uprawianego-przez-ignacego-krasickiego.html

https://literat.ug.edu.pl/satyry/002.htm

https://literat.ug.edu.pl/satyry/007.htm

https://literat.ug.edu.pl/satyry/009.htm

https://literat.ug.edu.pl/mikolaj/index.htm

https://pl.wikipedia.org/wiki/Obiady_czwartkowe

https://eszkola.pl/jezyk-polski/monitor-862.html

Autorzy :

Maksymilian Drażba II Gr

Monika Łabędzka II GR

Opiekun:Elżbieta Suchocka

Projekt eTwinning: Uczeń, czyli genialny nauczyciel

Ignacy Krasicki -wychowawca społeczeństwa

Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. Artura Grottgera w Supraślu rok szkolny 2020/21