Fonetyka by Monika Staniszewska

Powtórzenie wiadomości

opracowała: Monika Staniszewska

Fonetyka - nauka o dźwiękach mowy

Najedź kursorem na kolorowe znaki zapytania.

WARTO PRZECZYTAĆ!

5. Powstaje w wyniku zbliżenia lub zwarcia narządów mowy. Nie jest dźwiękiem otwartym, czystym. Samodzielnie nie tworzy sylaby.

1. Najmniejszy dający się wymówić i usłyszeć dźwięk mowy.

3. Część wyrazu wymawiana jako całość, musi zawierać samogłoskę.

2. Graficzny znak dźwięku mowy.

4. Głoski otwarte. Gdy je wymawiamy, nasze narządy mowy nie natrafiają na żadne przeszkody.

Sprawdź, czy pamiętasz!

Podstawowe pojęcia

Jeśli odpowiedziałeś na pytania, czas na zadanie!

Sprawdż swoją odpowiedź

Sprawdż swoją odpowiedź

Sprawdż swoją odpowiedź

Do czego przydaje się umiejętność dzielenia wyrazówna sylaby?

Co to jest alfabet?

ADA

ALEX

ULA

PIOTRUŚ

Czy umiesz wymienić wszystkie samogłoski?

Odpowiedz na pytania koleżanek i kolegów.

Przepisz!

Zagraj!

Kliknij w obrazek, żeby poznać zasady przenoszenia wyrazów do drugiej linijki.

Zasady przenoszenia wyrazów

Źródło: GWO

Jak powstają dźwięki mowy?

Jeśli wykonałeś zadanie, kliknij tutaJ!

Kliknij znak spółgłoski, która jest ustna, miękka, dźwięczna i nie ma odpowiednika bezdźwięcznego.

t'

Kliknij strzałkę, żeby wrócić do strony z głoskami. Spróbuj jeszcze raz!

Niestety, zła odpowiedź...

dź

w'

sz

Najedź kursorem na literę, żeby sprawdzić poprawność swojej odpowiedzi.

Nazwij cechy poniższych głosek.

„i” może być tylko znakiem zmiękczenia poprzedzajacej spółgłoski. dziec-ko [dz'-e-c-k-o]cio-cia [c'-o-c'-a]

„i” może być znakiem zmiękczenia poprzedzajacej spółgłoski oraz samogłoską, która tworzy sylabę. ki - no [k'-i-n-o]mis-ka [m'-i-s-k-a]

Zmiękcza

Zmiękcza i tworzy sylabę

Tworzy sylabę

2.

3.

„i” może być samogłoską, która tworzy sylabę. in-stru-ment i-gła

1.

Funkcje litery "i" w sylabie

+ info

Kliknij w żarówkę!

• Utrata dźwięczności na końcu wyrazu
• Utrata nosowości na końcu wyrazu (odnosowienie)
• Uproszczenie grupy spółgłoskowej
• Upodobnienie wewnątrzwyrazowe (ubezdźwięcznienie lub udźwięcznienie)

Najważniejsze procesy fonetyczne

Rozbieżności między mową a pismem

Lorem ipsum dolor sit amet

Pod każdą grupą wyrazów kliknij numer oznaczający pasujący do niej proces fonetyczny.

prośba, rentgen, jakby, Kluczbork, liczba

wyszedł, trzcina, trzmiel, chrzestny, rzemieślnik

obraz, chleb, weź, sporządź, kod

zasuwka, ciężki, śliwka, szybszy, wszędzie

przyjaciel, kwadrat, twardy, warstwa, kwiat

ubezdźwięcznienie postępowe ubezdźwięcznienie wsteczne udźwięcznienie uproszczenie grupy spółgłoskowej utrata dźwięczności na końcu wyr.

5. 4. 3. 2. 1.

do bie gły byś my

3. 2. 1.

3. na czwartą sylabę od końca - w 1. i 2. os. l. mn. czasowników w trybie przypuszczajacym, np. pod-pi-sa-ły-byś-my, do-bie-gły-byś-my.

fi zy ka

1. na drugą sylabę od końca - jest to akcent charakterystyczny dla języka polskiego.

2. na trzecią sylabę od końca:- w wyrazach obcego pochodzenia zakończonych na -ika, - yka, np. re-pu-bli-ka, gra-ma-ty-ka;- w liczebnikach złożonych zakończonych na - sta, - set, np. czte-rys-ta, - w 1. i 2. os. l. mn. czasowników w czasie przeszłym, np. po-bie-gliś-my;- w liczbie poj. oraz w 3. os. l. mn. czasowników w trybie przypuszczającym, np. po-biegł-bym, po-bie-gli-by. -w niektórych wyrazach pochodzenia obcego, np. u-ni-wer-sy-tet

3. 2. 1.

dziew czyn ka

Akcent w języku polskim

Akcentem wyrazowym nazywamy wyróżnienie jednej z sylab wyrazu poprzez silniejsze jej wymówienie. W języku polskim akcent wyrazowy pada:

+ info

Jeśli wykonałeś/łaś wszystkie zadania, kliknij w gwiazdkę

Cecylia czyta cytaty z Tacyta...

ZADANIE 1.

Lorem ipsum 04

ZADANIE 2.

ZADANIE 3.

ZADANIE 4.

Pobaw się akcentem!

Zadanie 2.

W 3.? spo-strze-głyś-my i spo-strze-gły-byś-my.

Jakie wyrazy utworzyłaś w 3.?

Zadanie 1. było proste, chodziło o parafrazę.

Uff, już wszystko powtórzone...

Akcent -rozwiązania zadań

Obejrzyj przed sprawdzianem

- znaczenie terminów: fonetyka, głoska, litera, sylaba.- podział wyrazów na sylaby, litery i głoski.- cechy głoskek (dźwięczna/bezdźwięczna, twarda/miękka, ustna/nosowa).- funkcje litery "i" w sylabie.- zasady przenoszenia wyrazów (w praktyce, nie w teorii).- alfabetyczne porządkowanie wyrazów.- różnice między mową a pismem (rodzaje procesów fonetycznych).- zasady akcentowania w j. p.

Co powtórzyć?

BRAWO!wszystkie zadania Już wykonane!

Powodzenia na sprawdzianie!

Dziękuję za uwagę!