Mali Naukowcy

Program zajęć dydaktycznych

autor: Dominika Węglarska

MaliNaukowcy

Konfucjusz

"Powiedz mi, a zapomnę, pokaż, a zapamiętam, pozwól mi działać, a zrozumiem"

Słowem wstępu

Doświadczanie świata przez dzieci

Ciekawość poznawcza jest jedną z najbardziej charakterystycznych cech małego dziecka. Dzieci w pierwszych latach swojego życia niezwykle intensywnie eksplorują otaczający je świat, poznają go i doświadczają wielozmysłowo. Są bardzo ciekawe wszystkiego co widzą, co czują i co słyszą. Chcą znać odpowiedź na wszystkie nurtujące je pytania. Chcą poznawać świat zwierząt, roślin oraz człowieka. Fascynuje je wszystko to, co nowe i nieznane. Dlatego tak ważne i wartościowe jest wykorzystanie tego etapu rozwoju człowieka, aby zasiać w nim ziarno ciekawości, chęci nauki i poszukiwania odpowiedzi. Rozwijając u dzieci ciekawość poznawczą inwestujemy w ich dalszy rozwój. To z nich wyrosną mądrzy, młodzi ludzie, którzy w dalszej kolejności będą zmieniać i rozwijać nasz świat, a także dbać o niego. Należy więc stymulować naturalną ciekawość dziecięcą już od najmłodszych lat.

Nauka + zabawa = sukces

Nauka poprzez zabawę

W tym miejscu warto również wspomnieć o innym jeszcze, istotnym aspekcie rozwoju dzieci, jakim jest zabawa. Dzieci właśnie poprzez zabawę poznają świat, eksplorują go i znajdują odpowiedzi. Nikt z nas nie lubi być zmuszany do długiego siedzenia i słuchania wykładów, tym bardziej dzieci. Naturalną skłonnością dziecięcego rozwoju jest zabawa. Chcąc odnieść sukces w zakresie stymulacji rozwoju u dzieci, należy więc po nią sięgąć w czasie nauki. W ten sposób dzieci najszybciej i najbardziej efektownie uczą się i rozwijają. Pozytywne nastawienie zachęca do dalszego działania i powoduje zadowolenie z doświadczanych aktywności. Jeśli do nauki poprzez zabawę dodamy jeszcze efekt "łał" wówczas nasz sukces jest gwarantowany. Sukcesem w tym zakresie będzie nie tylko rozwój wiedzy i umiejętności, ale także (a może i przede wszystkim) rozwój ciekawości poznawczej. W tym kierunku właśnie zmierza niniejszy program edukacyjny. Jego zadaniem jest rozbudzenie dziecięcej ciekawości, dobra zabawa, aktywność dzieci, szukanie odpowiedzi, znajdywanie jej i osiąganie efektu "łał". Zakorzeniajmy w dzieciach przeświadczenie, że nauka jest ciekawa i że warto poszukiwać, pytać i rozwijać się. Zapraszam do inspirowania się i korzystania z zamieszczonych pomysłów

Rosnąca fasolka

Pomoce: słoiki, gaza, gumki recepturki, woda, nasiona fasoli, podstawki.

Rosnąca fasola

Przebieg: Na słoik nakładamy gazę, obwiązujemy ją gumką. Na gazie kładziemy nasiona fasoli. Słoik wypełniamy wodą. Gazę z nasionkami spuszczamy nieco w dół tak, aby nasiona były ciągle wilgotne. Po gazie będzie spływała woda, dlatego pod słoik dajemy podstawkę. Nasiona muszą mieć stały dostęp do wody, dlatego codziennie należy ją uzupełniać. Po kilku dniach nasiona zaczną puszczać pędy oraz korzonki, wówczas wystarczy już mniejsza ilość wody. Wraz z dziećmi obserwujemy wzrost roślin, omawiamy etapy rozwoju oraz elementy budowy fasoli. Kiedy roślina odpowiednio urośnie, możemy ją przesadzić do ogródka.

Erupcja wulkanu

Pomoce: szklany słoik lub butelka, ocet, czerwony barwnik, płyn do mycia naczyń, soda oczyszczona, masa do obłożenia butelki, aby wyglądała jak makieta wulkanu (może to być masa solna, masa papierowa lub inna)

Erupcja wulkanu

Przebieg: Przygotowujemy makietę wulkanu. Butelkę lub słoik obkładamy przygotowaną masą tak, aby przypominała wulkan na wyspie. Możemy dla lepszego efektu makietę pomalować. Dzieciom wyjaśniamy skąd się biorą wulkany i jak funkcjonują. Wskazujemy najbardziej znane wulkany na mapie świata oraz na fotografiach. Następnie przeprowadzamy doświadczenie. Do połowy słoika wlewamy ocet, następnie wsypujemy czerwony barwnik. W dalszej kolejności wlewamy płyn do naczyń i całość mieszamy łyżeczką. Wyjaśniamy, że już za chwilę nastąpi erupcja wulkanu. W tym momencie wsypujemy łyżeczkę sody oczyszczonej i obserwujemy efekt. Wraz z dziećmi omawiamy doświadczenie i wyciągamy wnioski.

Woda z olejem

Pomoce: Przezroczyste butelki lub słoiki, woda, barwniki, olej

Woda z olejem

Przebieg: Do butelek wlewamy wodę, następnie wsypujemy barwniki i mieszamy. Powstaje nam kolorowa woda. Następnie do wody wlewamy olej i obserwujemy, co się dzieje. Próbujemy wymieszać wodę z olejem. Omawiamy doświadczenie i wyciągamy wnioski

Budowa liścia

Pomoce: liście, lupy, farby plakatowe, kartki techniczne

Budowa liścia

Przebieg: Omawiamy z dziećmi budowę drzew oraz liści. Wskazujemy na elementy w budowie liścia. Wyjaśniamy, że nie należy zrywać liści z drzew, a nasze liście zostały zrzucone same przez drzewa. Dzieci otrzymują lupy i obserwują budowę liści w powiększeniu. Następnie wykonujemy pracę plastyczną. Dzieci pokrywają liście farbą, a następnie odciskają je na kartkach. Odbicia ukazują dokładną budowę liścia. Wraz z dzieci omawiamy efekty doświadczenia oraz wyciągamy wnioski.

Zamarzanie wody

Pomoce: woda, foremki do lodu, brokat

Zamarzanie wody

Przebieg: Wyjaśniamy dzieciom, że woda może występować w różnych stanach skupienia. Prezentujemy ilustrację krążenia wody w przyrodzie, a następnie wyjaśniamy dzieciom, że woda może również zamarzać. Do foremek do lodu wolewamy wodę z brokatem. Tak przygotowane foremki wkładamy do zamrażalnika. Na następny dzień wyciągamy foremki i omawiamy efekty. Następnie sprawdzamy, co stanie się z lodem, gdy zostanie w sali w temperaturze dodatniej. Znów omawiamy efekty i wyciągamy wnioski

Kryształki soli

Pomoce: słoiki, woda, sól, barwniki, sznurek, patyczki

Kryształki soli

Przebieg: Rozmawiamy z dziećmi o tym, skąd się bierze sól np. sól morska. Wyjaśniamy, że odparowując wodę z solanki, możemy otrzymać kryształki soli. Wraz z dziećmi wykonujemy doświadczenie z solą. Dzieci otrzymują słoiki, wlewają do nich wodę z barwnikiem, a następnie wsypują sól tak, aby otrzymać roztwór nasycony. Do patyczka przywiązujemy sznurek. Patyk zawieszamy na stoiku, a sznurek wkładamy do wody. Przez kilkanaście dni obserwujemy proces krystalizowania się soli na sznurkach. Następnie dzieci wyciągają i formułują wnioski.

Tęczowy obraz z mleka

Pomoce: głęboki talerz, mleko, barwniki spożywcze, płyn do mycia naczyń, patyczki do uszu, pipeta

Przebieg: Wyjaśniamy dzieciom, jak działa płyn do mycia naczyń- jego zadaniem jest rozpuszczanie tłuszczu. Na dowód tego wykonamy doświadczenie, które pokaże siłę płynu do mycia naczyń. Na talerz wlewamy mleko, następnie pipetą wkrapiamy kilka kropel barwników. W dalszej kolejności moczymy patyczek do uszu w płynie do mycia naczyń i dotykamy nim powierzchni mleka z barwnikami. Zaobserwowane zjawisko ukazuje, że płyn do naczyń rozbija powierzchnię tłuszczu z mleka. Dzieci opisują zaobserwowane zjawisko i wysuwają wnioski.

Tęczowy obraz z mleka

Budowa jajka

Pomoce: dwa jajka, woda, ocet, dwie szklanki lub słoiki, lampka

Przebieg: Omawiamy z dziećmi budowę jajka, prezentujemy ilustracje. Następnie proponujemy wykonanie ciekawego eksperymentu. Przygotowujemy dwie szklanki. Do jednej wlewamy wodę, do drugiej ocet. Do szklanek wkładamy jajka i czekamy na efekt do następnego dnia. Ocet spowoduje, że rozpuści się skorupka jajka, zostanie natomiast błonka, która będzie trzymała jajko w całości. Pod światło widać będzie żółtko wewnątrz jajka. Należy uświadomić dzieci, że takiego jajka nie wolno już spożywać. Dzieci wyciągają i formułują wnioski z doświadczenia.

Budowa jajka

Mieszanie barw

Pomoce: przezroczyste słoiki, woda, bibuła w różnych kolorach, mieszadełko

Przebieg: Rozmawiamy z dziećmi na temat mieszania się barw. Zastanawiamy się w jaki sposób można otrzymać poszczególne kolory oraz co się stanie, gdy wymieszamy inne. Wspólnie z dziećmi wykonujemy doświadczenie. Do słoików nalewamy wody, wkładamy poszczególne kolory bibuły, która oddaje barwnik, wyciągamy ją i wkładamy inne kolory. Obserwujemy otrzymany efekt mieszania się kolorów. Dzieci wyciągają wnioski.

Mieszanie barw

Papierowe kwiaty rozkwitają w wodzie.

Wiedza jest wszędzie

D. Węglarska,ZSP Nr 7w Katowicach

Pomysły własne

A. Saan Von, wyd. Rea

"365 eksperymentów na każdy dzień roku"

R. Gilpin, L. Pratt, wyd. Papilon

"Księga eksperymentów. Pouczające doświadczenia i proste urządzenia do samodzielnego wykonania",

Źródła:

Dzielmy się Pomysłami !Dobre Praktyki