Tworzymy zdania złożone współrzędnie i podrzędnie

Monika Szkliniarz

Porozmawiamy o...

Temat: Jak rozpoznać zdania złożone współrzędnie i podrzędnie?

JĘZYKU

Przykład:Kasia zjadła obiad i przeczytała książkę. W powyższym zdaniu są dwa orzeczenia, co oznacza, że jest to zdanie złożone, które zawiera dwa zdania składowe.

składa się z dwóch lub więcej zdań pojedynczych, które nazywane są zdaniami składowymi. W zdaniu złożonym jest tyle zdań składowych, ile orzeczeń.

ZDANIE ZŁOŻONE

kiedy?

kiedy?

kiedy?

kiedy?

Spotkam się z kolegą,| kiedy odrobię lekcje.| Kiedy odrobię lekcje,| spotkam się z kolegą.|

Słucham muzyki,| gotuję obiad.| Pojadę nad morze| lub wybiorę się w góry.|

składa się ze zdania nadrzędnego (może ono istnieć samodzielnie) i podrzędnego (nie może istnieć samodzielnie). Zdanie podrzędne odpowiada na pytanie wynikające z treści zdania nadrzędnego. Zdania składowe mogą być połączone za pomocą takich spójników, jak np.: że, żeby, ponieważ, który, aby, kiedy, gdzie, mimo że, jeżeli.

składa się ze zdań, które mogą istnieć samodzielnie (niezależnie od siebie). Łączą się one za pomocą spójników (takich, jak: i, oraz, albo, lub, czy, bądź, ale, lecz, jednak, natomiast, zaś, a, więc, zatem, toteż, dlatego) lub bezspójnikowo. Na wykresie zdania współrzędne umieszcza się na tym samym poziomie.

ZDANIE ZŁOŻONE PODRZĘDNIE

ZDANIE ZŁOŻONE WSPÓŁRZĘDNIE

DWA TYPY ZDAŃ ZŁOŻONYCH

kiedy?

Przykłady:Obejrzę film| albo przeczytam książkę.| Zakwitną kwiaty,| kiedy nadejdzie wiosna.|

1. Podkreśl orzeczenia w zdaniach składowych. 2. Oddziel je pionową kreską i ponumeruj (kreskę postaw przed spójnikiem lub po przecinku, jeśli zdanie połączone jest bezspójnikowo).3. Ustal, czy zdania składowe mogą istnieć samodzielnie (są równorzędne), czy też jedno z nich jest podrzędne względem drugiego (odpowiada na pytanie wynikające z jego treści).4. Narysuj prawidłowy wykres zdania.

JAK POPRAWNIE NARYSOWAĆ WYKRES ZDANIA ZŁOŻONEGO WSPÓŁRZĘDNIE LUB PODRZĘDNIE?

Podkreśl w zdaniach orzeczenia oraz oddziel zdania składowe.1. Pójdę do sklepu i kupię pieczywo.2. Pilnie się uczę, więc mam dobre oceny.3. Pójdę na spacer, kiedy skończę odrabiać lekcje.4. Pójdę do kina albo wybiorę się do teatru.5. Ciężko trenowałem, dlatego zdobyłem medal.6. Czytam książkę, którą pożyczyłam od koleżanki.

W poniższych zdaniach wskaż zdania podrzędne. Zapisz pytania, na jakie odpowiadają.1. Pojadę do babci, gdy skończę odrabiać lekcje.2. Kiedy odrobię lekcje, pójdę na spacer z psem.3. Wyruszyliśmy w podróż, o której wszyscy marzyliśmy.4. Wstanę wcześniej, żeby obejrzeć wschód słońca.

Połącz zdania pojedyncze za pomocą właściwych spójników, aby otrzymać zdania złożone współrzędnie:a) Kupiłem czerwoną koszulkę. Chyba wymienię ją na niebieską.b) Nie chcę się spóźnić na spotkanie. Wyjdę wcześniej z domu.c) Siedzę na kanapie. Czytam książkę.

ĆWICZENIE 3

ĆWICZENIE 2

ĆWICZENIE 1

WYKONAJ ĆWICZENIA W ZESZYCIE PRZEDMIOTOWYM

Dziękuję za udział w lekcji.

Monika Szkliniarz