FREINET PRZYRODA

IDZIEMY
W LAS

ZAJĘCIA PRZYRODNICZE DLA DZIECI
WG. KONCEPCJI CELESTYNA FREINETA

DZIEŃ DOBRY!

KLIKNIJ

Pod znaczkiem serduszka znajdują się dodatkowe informacji, lub zapis części wykładowej.

METODY

Do metod czynnych opartych na działalności dziecka zalicza się

- metodę samodzielnych doświadczeń

- metodę kierowania własną działalnością

- metodę zadań stawianych dziecku

- metodę ćwiczeń.

Metoda samodzielnych doświadczeń polega na stwarzanie warunków dla spontanicznej zabawy i innych form dowolnej działalności dziecka, na ułatwieniu mu nawiązywania z własnej inicjatywy kontaktów z otoczeniem społecznym, przyrodą i ze sztuką. Nauczyciel nie partycypuje w działaniu dziecka, pozostawiając mu swobodę.

Metoda kierowania własną działalnością dziecka obejmuje inspirowanie jego spontanicznej działalności poprzez zachętę, sugestię, podsunięcie pomysłu czy radę.

Metoda zadań stawianych dziecku polega na inspirowaniu go do odkrywania nowych zjawisk oraz do przyswajania ich, stosowania w praktyce określonych umiejętności.

Metoda ćwiczeń pobudza dzieci do powtarzania różnych czynności w celu rozwijania sprawności ruchowej, utrwalania umiejętności praktycznych i wiadomości a także kształtowania postaw.

Do metod oglądowych opartych na bezpośrednim spostrzeganiu w kontakcie ze środowiskiem przyrodniczym zaliczamy obserwację i pokaz, przykład osobisty nauczyciela oraz udostępniania wytworów.

Metoda obserwacji i pokazu obejmuje przedmioty, zjawiska i czynności na których nauczyciel chcę skupić uwagę dzieci.

Metoda przykładu osobistego nauczyciela dostarcza dzieciom wzorów postępowania. Zasięg bezpośredniego oddziaływania nauczyciela poszerzają utwory literackie, widowiska teatralne, treści ilustracji i tym podobne.

Do metod słownych zalicza się rozmowy, opowiadania i zagadki, objaśnienia i instrukcje, sposoby społecznego porozumiewania się oraz metody żywego słowa.

Szczególną rolę w edukacji ekologicznej przypisuje się metodom problemowym, które pozwalają dzieciom być odkrywcami, a nie tylko wytrwałymi słuchaczami lub widzami. Dzieci znacznie łatwiej i trwalej przyswajają sobie bowiem te wiadomości, do których same doszły, które same odkryły, niż do tych, które zostały przekazane w gotowej formie do zapamiętania.

Nauczanie ekologiczne jest nauczaniem o środowisku i dla środowiska, dlatego więc nie może odbywać się bez środowiska. Trzeba zacząć od jego poznawania, trzeba uczyć się go rozumieć, a potem przejść do działania dla jego własnego dobra. Ważne jest, żeby działania odwoływały się do zabaw i emocji, gdyż głównie motywy zabawowe i emocjonalne skłaniają dziecko w wieku przedszkolnym do podjęcia wysiłków, związanych z nabywaniem wiadomości, umiejętności i nawyków ekologicznych. Sama zabawa nie jest jednak metodą wychowania, lecz formą pracy z dziećmi lub rodzajem ich aktywności.

TRADYCYJNE METODY
A TECHNIKI CELESTYNA FREINETA

Zdobywanie wiedzy za pośrednictwem techniki doświadczeń poszukujących wymaga odpowiedniej bazy, specjalnie uprzednio zorganizowanego środowiska edukacyjnego. Elementem charakterystycznym w procesie uczenia się tym sposobem jest kartoteka fiszek problemowych, zwanych również poszukującymi, przewodnimi albo kartami pracy, które zawierają pewną liczbę poleceń do wykonania w związku z określonym tematem a także źródło informacji. Kart te zwykle przygotowuje nauczyciel. Jednocześnie, na uwagę zasługuje twórcze działanie zarówno nauczyciela jak i dzieci, w procesie tworzenia takich kart.

Za pośrednictwem doświadczeń poszukujących, realizowanych
w zakresie edukacji ekologicznej dziecko poznaje środowisko przyrodnicze, jego osobliwości, perspektywy rozwoju.
Ponadto, w kontakcie z żywą naturą dziecko nabywa umiejętności obserwacji faktów, zjawisk przyrodniczych i społecznych. Uczy się formułowania trafnych wniosków i spostrzeżeń, nauczyciel zaś wspiera czynności organizacyjne, spostrzeżenia, eksperymenty dzieci oraz wykorzystuje najbardziej do tego celu przydatne kręgi tematyczne, które może podyktować program przedszkolnej edukacji ekologicznej. Nauczyciel może wykazać się również swobodą i twórczością, wykorzystać własną pomysłowość i indywidualne potrzeby dziecka
w zakresie proponowania niekonwencjonalnego doświadczenia przyrodniczego.

Spośród technik pedagogicznych które mogą mieć zastosowanie
w edukacji ekologicznej a tym samym ściśle wspierają techniki doświadczeń poszukujących, dużym powodzeniem cieszy się technika swobodnych tekstów.

Swobodne teksty mogą stać się inspiracją do prowadzenia niekonwencjonalnych sposobów zdobywania informacji w edukacji ekologicznej. Dzieci prowadzą wywiady na przykład z leśnikiem, hodowcą, ekologiem. Wykonują doświadczenia, przeprowadzają obserwację, prowadzą dokumentację samodzielnych poszukiwań, na przykład zdjęcia, rysunki, w dowolnej formie notatki. Tak zebrane materiały służą dzieciom do tworzenia mini referatów na różne tematy. Technika swobodnego tekstu opiera się na swobodnej ekspresji słownej dziecka. Są to jego wypowiedzi, które odzwierciedlają nie tylko jego emocje, ale także są dowodem na to, że zamiast gotowych wzorców dziecko do poznawania rzeczywistości używa wszystkich swoich zmysłów. Wypowiadanie się na temat przyrody, otaczającego środowiska, powinno zasadniczo wspierać elementarne doświadczenia przyrodnicze dziecka. Dzieje się to w trakcie wielu zabaw, podczas zabawowo- badawczego kontaktu ze środowiskiem przyrodniczym.

Istotnym czynnikiem w rozwijanie u dzieci przedszkolnych świadomości ekologicznej
i podnoszeniu zakresu jego wiedzy przyrodniczej, a jednocześnie doskonale uzupełniającym pracę w oparciu o doświadczenia poszukujące jest swobodna ekspresja artystyczna. Wyrażanie swoich emocji i przeżyć związanych z obserwowaniem otaczającego świata przyrody za pośrednictwem twórczości plastycznej, muzycznej czy ruchowej jest bliższe dziecku przedszkolnymu ze względu na naturalną potrzebę tworzenia. Tym bardziej, że łatwiej jest mu na przykład w formie plastycznej wyrazić swe myśli niż w formie pisma, które nie jest jeszcze dobrze opanowane.
Dlatego przedszkolaki często właśnie poprzez malarstwo oddają to, co chcą powiedzieć na dany temat. Powstają piękne prace plastyczne z zakresu przyrody, plakaty ekologiczne, rzeźby i inne wytwory, o których dzieci opowiadają. Zajęcia twórcze pozwalają dziecku na podkreślenie własnego Ja. Ponadto są okazją do pogłębienia wiedzy zdobytej na zajęciach, jak również drogą indywidualnych i zbiorowych doświadczeń.

Dominującymi akcentami realizacji freinetowskiej koncepcji w przedszkolnej edukacji ekologicznej są trzy podstawowe elementy :

ETAPY REALIZACJI ZAJĘĆ W OPARCIU
O TECHNIKĘ DOŚWIADCZEŃ POSZUKUJĄCYCH.

1. Pobudzanie i ukierunkowanie aktywności dzieci w określonej tematyce:

2 Organizowanie środowiska informacyjnego (miejsce indywidualnych i zespołowych poszukiwań) przez nauczyciela i dzieci :

3 Działalność poznawcza, odkrywcza dzieci ukierunkowana na ich własną pomysłowość i kreatywność w procesie badawczym: analiza materiałów źródłowych, prowadzenie wywiadów, obserwacji, doświadczeń, eksperymentów, tworzenie notatek w formie obrazkowej.

Realizacja zadań wynikających z ogólnego celu związana jest z podejmowaniem działań w ramach obszaru edukacji ekologicznej, który w swym zakresie obejmuje następujące cele:

Działania wychowawczo-dydaktyczne, opierające się na kontaktach dziecka z przyrodą, skupiają się przede wszystkim na:

W przedszkolu dzieci poznają przyrodę w sposób:

Tak prowadzona edukacja przyrodnicza zaspokaja:
- potrzeby poznawcze dzieci (poznawanie przyrody, kultury, przejawów życia społecznego)
- potrzeby więzi społecznych (nawiązywanie interakcji werbalnych i niewerbalnych z rówieśnikami i osobami dorosłymi),
- potrzeby ludyczne i hedonistyczne (podejmowanie wszelkich form zabawy)
- potrzeby emocjonalne i estetyczne (nawiązywanie kontaktów z przyrodą i wytworami stworzonymi przez człowieka)
- potrzeby twórcze (rozwijanie twórczości plastycznej, muzycznej, językowej, ruchowej itp.)

Już na etapie wychowania przedszkolnego dzieci powinny wiedzieć,
że przyrodę należy chronić wszędzie – nie tylko w rezerwatach przyrody, parkach narodowych i krajobrazowych, ale również:

DLA NAUCZYCIELA (OD C. FREINETA):

MNOGOŚĆ BARW W NATURZE

FOTO - EARTH BASED FUN

Bardzo Ci dziękuję za wspólnie spędzony czas podczas tego warsztatu.

WYKORZYSTANA LITERATURA:

Sabina Wieruszewska- Duraj Technika doświadczeń poszukujących w nabywaniu i kreowaniu wiedzy ekologicznej przez dzieci
5 - letnie, 2015.

ZAPRASZAM DO KONTAKTU Dorota Kozioł- Żurawska