Prawa dziecka

PRAWA

LIST DO RODZICÓW Janusz Korczak

Nie psuj mnie, dając mi wszystko, o co Cię proszę. Niektórymi prośbami jedynie wystawiam Cię na próbę. Nie obawiaj się postępować wobec mnie zdecydowanie. Daje mi to poczucie bezpieczeństwa.

● Nie pozwól mi utrwalić złych nawyków. Ufam, że Ty pomożesz mi się z nimi uporać. ● Nie postępuj tak, abym czuł się mniejszy, niż jestem. To sprawia, że postępuję głupio, żeby udowodnić, że jestem duży. ● Nie karć mnie w obecności innych. Najbardziej mnie przekonujesz, gdy mówisz do mnie spokojnie i dyskretnie. ● Nie ochraniaj mnie przed konsekwencjami tego, co zrobiłem. Potrzebne mi są również bolesne doświadczenia. ● Nie przejmuj się zbytnio, gdy mówię „Nienawidzę Cię”. To nie Ciebie nienawidzę, ale ograniczeń, które stawiasz przede mną. ● Nie przejmuj się zbytnio moimi dolegliwościami. Pomyśl jednak, czy nie staram się przy ich pomocy przyciągnąć Twoją uwagę, której tak bardzo potrzebuję. ● Nie gderaj. Będę się bronił, udając głuchego. ● Nie dawaj mi pochopnych obietnic, bo czuję się bardzo zawiedziony, gdy ich później nie dotrzymujesz. ● Nie przeceniaj mnie. To mnie krępuje i niekiedy zmusza do kłamstwa, aby nie sprawić Ci zawodu. ● Nie zmieniaj swoich zasad postępowania w zależności od układów. Czuję się wtedy zagubiony i tracę wiarę w Ciebie. ● Nie zbywaj mnie, gdy stawiam Ci pytania. Znajdę informacje gdzie indziej, ale chciałbym, żebyś Ty był moim przewodnikiem po świecie. ● Nie mów, że mój strach i moje obawy są głupie. Dla mnie są bardzo realne. ● Nie sugeruj, że Ty jesteś doskonały i nieomylny. Przeżywam bowiem zbyt wielki wstrząs, gdy widzę, że nie jesteś taki. ● Nigdy nie myśl, że usprawiedliwianie się przede mną jest poniżej Twojej godności. Wzbudza ono we mnie prawdziwą serdeczność. ● Nie zabraniaj mi eksperymentowania i popełniania błędów. Bez tego nie mogę się rozwijać. ● Nie zapomnij, jak szybko dorastam. Jest Ci zapewne trudno dotrzymać mi kroku, ale proszę Cię – postaraj się!

Konwencja to międzynarodowa umowa opisująca twoje prawa.

Konwencja o prawach dziecka została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1989 roku.

Jest to dokument obowiązujący w niemal wszystkich państwach świata, w tym również w Polsce.

Nasz kraj ratyfikował Konwencję w 1991 roku. Prawa wymienione w Konwencji mają wszystkie dzieci, bez wyjątku, a więc również ty; bez względu na to, kim jesteś, gdzie mieszkasz, czym zajmują się twoi rodzice, jakim mówisz językiem, jaką wyznajesz religię, jakiej jesteś płci, jaka jest twoja kultura, czy jesteś w pełni sprawny, czy też nie, bogaty czy biedny. Żadne z was – dzieci – nie może być traktowane niesprawiedliwie. Obowiązkiem państwa jest dopilnowanie tego, aby prawa twoje i innych dzieci były przestrzegane.

Podstawowe prawa dziecka określone w Konwencji o prawach dziecka ● prawo do życia i rozwoju ● prawo do tożsamości ● prawo do wychowania w rodzinie ● prawo do swobodnego wyrażania własnych poglądów ● prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania ● prawo do informacji ● prawo do poziomu życia odpowiadającego rozwojowi dziecka ● prawo do nauki ● prawo do wypoczynku i czasu wolnego ● prawo do wolności od przemocy fizycznej lub psychicznej ● prawo do ochrony przed nielegalnym używaniem środków narkotycznych ● prawo do znajomości swoich praw

UNICEF działa, aby zapewnić wsparcie i pomoc najuboższym dzieciom.

Obecnie UNICEF walczy o prawo każdego dziecka do godnego życia, edukacji, równego traktowania i ochrony przed przemocą. UNICEF to siła, która pomaga budować świat, w którym prawa te są zapewnione każdemu dziecku. Wciąż jednak konflikty zbrojne, choroby, przemoc oraz brak edukacji nie pozwalają milionom dzieci na rozwinięcie ich pełnego potencjału. Walka o przestrzeganie praw człowieka – to misja UNICEF.

Aby osiągnąć ten cel, łączymy ludzi i środowiska: rządy, ludzi dobrej woli, organizacje humanitarne i biznesowe, a także same dzieci. Zdrowie, edukacja, równość, ochrona – tym się właśnie zajmujemy.

4.

Rodzice dziecka poruszającego się na wózku chcieli bardzo, by ich syn poszedł do prestiżowego liceum. Chłopiec dostał się do szkoły, miał bardzo dobre wyniki w nauce, a rodzicom zależało, by ich dziecko mogło uczyć się w renomowanej placówce. Chłopiec musiał zrezygnować z tej szkoły, problemem okazał się brak podjazdu dla wózków przy wejściu do szkoły. To skutecznie uniemożliwia chłopcu uczęszczanie na zajęcia. Rodzice wnioskowali do dyrekcji o wybudowanie takiego podjazdu i dostosowanie warunków do przyjęcia dziecka poruszającego się na wózku. Ich prośba spotkała się z odmową. Szkoła tłumaczy, że nie może tego zrobić, gdyż w budżecie brakuje na to pieniędzy, poza tym budynek jest zabytkowy, a wszelkie przebudowy zniszczą jego architekturę. O sprawie dowiedziało się wiele osób i instytucji: przedstawiciele innych szkół, zarówno tych dostosowanych dla osób z niepełnosprawnością, jak i tych niedostosowanych; organizacje broniące praw osób z niepełnosprawnością, lekarze, psycholodzy, rodzice innych dzieci oraz media.

Sytuacje do rozważenia:

1.

Pracujecie jako redaktorzy w czasopiśmie młodzieżowym, w którym jest kącik porad dla czytelników. Otrzymujecie list od 12-letniej dziewczynki, która opisuje historię swojej kuzynki mieszkającej na wsi, która nie chodzi do szkoły. Zabraniają jej tego rodzice, gdyż ich zdaniem jej pomoc w pracach w gospodarstwie jest ważniejsza. Kuzynka nawet się nie buntuje przeciw tej sytuacji, nie widzi problemu. Nie wie dlaczego chodzenie do szkoły jest takie ważne. Zastanówcie się w grupie redaktorów co możecie odpisać dziewczynce. W jaki sposób powinna ona porozmawiać ze swoja kuzynką? Jak wytłumaczyć jej, ze edukacja jest istotna i że każde dziecko ma do niej prawo? Co może zrobić? Kogo się poradzić, bądź komu zgłosić sytuację?

2.

Jesteście grupą młodzieży z małej miejscowości. Wczoraj przeczytaliście w lokalnej gazecie, że planowane jest zamknięcie przychodni dziecięcej. Sytuacja jest poważna, gdyż jest to jedyny punkt medyczny w waszej okolicy, gdzie przyjmuje lekarz pediatra. Chcecie się temu sprzeciwić i planujecie coś zrobić, by nie dopuścić do zamknięcia przychodni. Padł pomysł napisania petycji do władz i zorganizowania happeningu. Zaplanujcie te działania.

3.

Jesteście gronem pedagogicznym w jednej ze szkół podstawowych. Do waszej szkoły zaczęły uczęszczać dzieci romskie. Części rodziców nie podoba się ta sytuacja i żądają od szkoły usunięcia ich ze szkoły. Do dyrekcji wpłynęło pismo od grupy rodziców chcących, by dzieci pochodzenia romskiego nie miały prawa nauki w tej szkole. Dyrekcja szkoły i nauczyciele postanowili zwołać specjalne zebranie, na którym zostaną przedyskutowane te kwestie. Przygotujcie przemowę, w której zaprezentujecie stanowisko szkoły w tej sprawie.

Oto ranking praw ucznia

Opracowane na podstawie:

- Raport: Prawa ucznia w statutach szkolnych. Analiza wybranych statutów publicznych sześcioletnich szkół podstawowych i publicznych gimnazjów, Elżbieta Czyż, Jolanta Szymańczak, Magdalena Wardyńska

- Prawa człowieka. Poradnik nauczyciela, Praca zbiorowa pod red. Katarzyny Koszewskiej, CODN, Warszawa 2002

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Prawo do nauki

Rozumiane jest jako stworzenie warunków dla każdego do bezpłatnej nauki.

Prawo to jest realizowane poprzez stworzenie jednolitego, bezpłatnego, publicznego i obowiązkowego systemu kształcenia w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum. Placówki oświatowe powinny organizować zajęcia korekcyjno-wyrównawcze dla uczniów mających trudności w nauce oraz inne zajęcia wspomagające rozwój dzieci i młodzieży z zburzeniami rozwojowymi. Przepisy również nakazują gminie zorganizowanie dojazdu do szkoły uczniom, którzy nie mają możliwości korzystania z transportu publicznego

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Prawo do wyrażania swojej opinii (wolność wypowiedzi / swoboda wypowiedzi)

Uczeń ma prawo do wyrażania kontrowersyjnych, a nawet niezgodnych z powszechnie przyjętym kanonem nauczania poglądów.

W szkole to między innymi możliwość wypowiadania opinii na temat programów i metod nauczania oraz spraw ważnych w życiu szkoły, klasy, samorządu, możliwość wyrażania opinii, przedstawienia stanowiska we własnej sprawie (np. w sytuacji konfliktu).

Wolność posiadania i głoszenia bez przeszkód własnych poglądów i opinii na każdy temat i w dowolnej formie nie jest atrybutem dorosłości.

Należy jednak pamiętać, że ograniczeniem tej wolności jest dobro osobiste innych osób (nikogo nie wolno obrażać). Poglądy i opinie uczniów nie mogą być przedmiotem oceny stawianej przez nauczyciela.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Prawo do życzliwego, podmiotowego traktowania w procesie dydaktyczno-wychowawczym

Nauczyciele powinni traktować uczniów sprawiedliwie i równo, tzn. nie kierować się i nie demonstrować swoich sympatii i antypatii do uczniów.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Możliwość dochodzenia swoich praw

Prawa proceduralne, czyli możliwość dochodzenia swoich praw (możliwość obrony).

W szkole powinny obowiązywać jasne procedury, np. odwołania od decyzji nauczyciela, dyrektora, rady pedagogicznej, prawo do sprawiedliwego sądu.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Prawo do wpływania na życie szkoły poprzez działalność samorządową

Każdy uczeń jest członkiem samorządu uczniowskiego i przysługuje mu bierne i czynne prawo wyborcze do organów samorządu. Sam też decyduje, jak i na ile chce się zaangażować w życie uczniowskie. Samorząd może dużo, jeśli tylko uczniowie działający jako przedstawiciele są aktywni.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Prawo do uznania i zachowania tożsamości narodowej

Szkoła powinna zapewnić uczniom należącym do mniejszości narodowej warunki umożliwiające podtrzymanie i rozwijanie tożsamości narodowej, etnicznej, językowej oraz własnej historii i literatury.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ochrona przed poniżającym traktowaniem lub karaniem, zakaz naruszania godności ucznia

Wolność od poniżającego traktowania i karania, to zakaz stosowania jakiejkolwiek przemocy fizycznej (gwarancja nietykalności cielesnej), poszanowanie godności ucznia (to m.in. zakaz obrażania, poniżania, wyśmiewania, stosowania presji psychicznej).

Zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania, albo karania w standardach międzynarodowych jest zakazem absolutnym. Oznacza to, że nie istnieją okoliczności uzasadniające jego ograniczania lub zawieszanie.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Prawo do informacji

Uczeń powinien mieć możliwość otrzymania informacji z różnych źródeł wyrażających różne koncepcje filozoficzne i różny światopogląd, bez cenzury (z wyjątkiem koniecznych ograniczeń np. ze względu na wiek, czy zdolności percepcyjne) oraz dostęp do wszystkich informacji, które mogą mieć wpływ na jego sytuację w szkole (np. o przeniesieniu do innej klasy, o ocenach, w tym ocenie z zachowania, o skutkach decyzji jego dotyczących, karach, nagrodach in.)

Prawo do informacji w relacji uczeń-szkoła oznacza:

- dostępność wiedzy o prawach i uprawnieniach, warunkujących korzystanie z nich oraz dostępność wiedzy o procedurach dochodzenia swoich praw;

- możliwość otrzymywania w toku edukacji informacji z różnych źródeł;

- znajomość programów nauczania, zasad oceniania, jawności ocen;

- otrzymywanie informacji dotyczących ucznia o podejmowanych w jego sprawie decyzjach (np. o przeniesieniu do innej klasy, o ocenach);

Dostęp do informacji na temat życia szkolnego (np. o odbywających się imprezach szkolnych, zajęciach pozalekcyjnych).

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Prawo do swobody myśli oraz przekonań światopoglądowych i religijnych

Wolność myśli, sumienia i wyznania, to możliwość uzewnętrznienia przekonań religijnych i światopoglądowych, równe traktowanie niezależnie od wyznawanej religii i światopoglądu, tolerancja wobec mniejszości religijnej, kulturowej, etnicznej.

Prawo to obejmuje wolność posiadania, przyjmowania lub zmiany wyznania lub przekonań oraz wolność uzewnętrznienia indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie swego wyznania lub przekonań poprzez uprawianie kultu, czynności rytualne, praktykowanie i nauczanie.